Czy w upał otwierać okna? Naukowe sposoby na schłodzenie domu

Wraz z nadejściem wysokich temperatur wiele osób zastanawia się, jak skutecznie schłodzić mieszkanie. Na początku rozprawmy się z dylematem, czy podczas upałów warto otwierać okna? Choć intuicyjnie chcemy przewietrzyć mieszkanie, to warto pamiętać, że zgodnie z prawami fizyki ciepło zawsze przemieszcza się z cieplejszego miejsca do chłodniejszego. Oznacza to, że łatwiej jest podnieść temperaturę w pomieszczeniu niż ją obniżyć. Otwieranie okien w ciągu dnia prowadzi do wymiany powietrza, ale nie przynosi realnego ochłodzenia wnętrza.

Nie oznacza to jednak, że należy całkowicie rezygnować z wietrzenia. Najlepszym momentem na przewietrzenie mieszkania jest wczesny poranek lub późny wieczór, gdy na zewnątrz panuje najniższa temperatura. W ten sposób można wykorzystać zjawisko bezwładności termicznej – ściany, podłogi i sufit nagrzewają się powoli i długo utrzymują chłód, który wprowadzimy do środka.

Kolejnym sposobem jest zadbanie o odpowiednie osłony okienne, by skutecznie ograniczyć nagrzewanie się pomieszczeń, Najlepiej sprawdzają się zewnętrzne rolety, markizy czy żaluzje, które blokują promienie słoneczne, zanim dotrą one do szyb. Wewnętrzne zasłony i żaluzje również pomagają, choć po nagrzaniu mogą oddawać ciepło do wnętrza. Mimo to lepiej zasłaniać okna w ciągu dnia, by ograniczyć ilość wpadającego gorąca.

W walce z upałem można wykorzystać także zjawisko entalpii. Entalpia określa ilość energii, jaką substancja musi pobrać z otoczenia, by zmienić stan skupienia. Przykładem jest parowanie wody – podczas tego procesu energia pobierana jest z otoczenia, co powoduje jego schłodzenie. Podobnie działa pocenie się u ludzi, ale ten mechanizm można wykorzystać również w domu. Wystarczy napełnić nieszkliwioną doniczkę drobnym piaskiem, zwilżyć go wodą i ustawić przy nim wentylator. Przepływające przez wilgotny piasek powietrze będzie przyjemnie chłodne.

W dni, gdy termometry wskazują powyżej 30 st. Celsjusza w cieniu, zbawieniem dla wielu jest klimatyzacja. Nie każdy jednak ją posiada i może sobie na nią pozwolić. Instalacja takiego urządzenia w bloku wymaga zgody zarządcy, a sam zakup i eksploatacja generują dodatkowe koszty - od wyższych rachunków za prąd po konieczność regularnej konserwacji, by zapobiec rozwojowi bakterii.

Na szczęście istnieje prosty sposób na domowy klimatyzator, który nie wymaga dużych nakładów. Wystarczy wentylator oraz dwie miski – jedna większa, druga mniejsza. Do większej należy wlać zimną wodę, a mniejszą wypełnić kostkami lodu i umieścić ją w środku większej. Całość ustawiamy przed wentylatorem. Gdy urządzenie zostanie włączone, powietrze przepływające przez ten układ stanie się wyraźnie chłodniejsze. Efekt jest zbliżony do działania klimatyzatora. Powstały w ten sposób wir powietrza jest znacznie chłodniejszy niż przy zwykłym wentylatorze. Ważne jest jednak, by regularnie wymieniać wodę i uzupełniać lód.

Unikajmy też wystawiania się na słońce w godzinach szczytowych - najgorętsze godziny w ciągu dnia to zazwyczaj między 11 a 16 - może to prowadzić do szybkiego odwodnienia i udaru cieplnego. Podczas upałów warto również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu. W upalne dni tracimy nawet 2,5 litra wody dziennie przez pocenie, dlatego należy regularnie pić wodę i uzupełniać elektrolity, by zachować dobre zdrowie i samopoczucie.

Doraźnie pomoże nam też zastosowanie zimnej wody (np. zwilżenie skóry wodą lub przy użyciu nawilżonych chusteczek). To sprzyja chłodzeniu ciała poprzez odparowanie. Zjawisko to obniża temperaturę skóry i całego organizmu. Pamiętajmy, by unikać zimnych pryszniców podczas upałów, ponieważ gwałtowna zmiana temperatury może zaburzyć naturalną równowagę organizmu.