Zbadali starożytne zapiski. Naukowcy doszli do ciekawych wniosków
Asyryjczycy i Babilończycy lokalizowali uczucie szczęścia w wątrobie, a zazdrość była przez nich odczuwana w nogach. Z kolei ich złość, według badań naukowców opartych na starożytnych przekazach, skupiała się w stopach.
Fragment tekstu zapisanego pismem klinowym, zdjęcie ilustracyjne
Odczuwanie ciepła w ciele jako reakcja na szczęście czy pulsowanie skroni w chwili złości to odczucia, które większość ludzi kojarzy z danymi częściami ciała. Jednak dawniej emocje były postrzegane w inny sposób.
Naukowcy zbadali starożytne teksty klinowe
Neurobiolodzy z fińskiego Uniwersytetu Aalto już w 2018 r. stworzyli mapę subiektywnych emocji w ludzkim ciele. Badania aktywności mózgu oraz ankiety wypełniane przez ponad tysiąc osób pozwoliły im odkryć, że niezależnie od przynależności etnicznej czy kulturowej, konkretne emocje odczuwamy w tych samych obszarach ciała. Miłość lub rozpacz po stracie kojarzymy zazwyczaj z sercem, podczas gdy stres prowadzi do skurczów żołądka.
Najnowsze badania opublikowane w magazynie iScience przez fińsko-niemiecki zespół wskazują, jak ludzie przed tysiącami lat mapowali emocje w ciele.
Aby to ustalić, naukowcy przeanalizowali starożytną Mezopotamię, dokładniej teksty klinowe powstałe w latach 934 do 612 p.n.e., czyli w czasach Asyrii i nowobabilońskiego państwa (Chaldei). Przyjrzeli się ok. milionowi słów napisanych w języku akadyjskim, poszukując odniesień do uczuć i ich umiejscowienia w ciele. Informacje te naukowcy nanieśli na mapy ciała dla różnych emocji, jak miłość, złość czy strach.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
"Nawet w tamtych czasach ludzie w przybliżeniu rozumieli anatomię, na przykład pojmowali znaczenie serca, wątroby i płuc" – wyjaśniła współautorka pracy, prof. Saana Svärd z Uniwersytetu w Helsinkach, ekspertka w dziedzinie historii i kultury Bliskiego Wschodu.
Ucieleśnienie emocji
Okazuje się, że wiele emocji jest związanych z określonymi częściami ciała, co naukowcy nazywają "ucieleśnieniem emocji". Jest to zjawisko podobne do postrzegania tych emocji sprzed ok. 3 tysięcy lat. Niemniej jednak, mapy emocji współczesnych ludzi i dawnych mieszkańców Bliskiego Wschodu nie są w pełni identyczne. Dr Juha Lahnakoski pracujący w niemieckim Centrum Badawczym Jülich zauważył, że choć starożytne mezopotamskie mapy emocji takich jak szczęście i miłość są zbliżone do obecnych, to wyróżnia je szczególna rola wątroby. Ten organ był w niektórych kulturach uważany za siedzibę duszy, prawdopodobnie ze względu na swoje rozmiary.
Asyryjczycy i Babilończycy miłość również umiejscawiali w wątrobie, ale uczucia te łączyli także z dolnymi kończynami. W starożytnych tekstach często pojawiało się określenie "słabość nóg" – do dziś używamy podobnych zwrotów, jak np. "mięknące kolana" na widok ukochanej osoby. Natomiast romantyczna miłość była łączona raczej z tułowiem i głową.
Na tabliczkach pokrytych pismem klinowym odkryto również, że Mezopotamczycy najintensywniej odczuwali gniew w stopach. W przeprowadzonych kilka lat temu badaniach w Finlandii uczestnicy wskazywali na górną część ciała, taką jak ręce czy głowa, jako miejsca związane z gniewem. W przypadku Babilończyków i Asyryjczyków zazdrość i obrzydzenie także wyzwalały reakcje w nogach.
Autorzy badań stwierdzili, że obecnie trudno jest dokładnie określić, dlaczego różne części ciała są kojarzone z określonymi emocjami oraz czy przekazujemy te skojarzenia w dziedzictwie kulturowym bądź przejmujemy je z innych środowisk.
"Chociaż to, jak dziś opisujemy ucieleśnienie emocji, wydaje się nam oczywiste, nie zapominajmy, że dorastaliśmy w określonym kręgu kulturowym i językowym, który mógł kształtować nasze odczucia. Dzięki naszemu badaniu możemy lepiej ocenić, które z takich połączeń są w nas głęboko zakorzenione, a które – jak szczęście w wątrobie – odeszły na dalszy plan" – podsumował dr Juha Lahnakoski.
