W XIX wieku truły ludzi. Wszystko przez sposób podania
W XIX-wiecznym Londynie lody były nie tylko przysmakiem, ale i zagrożeniem zdrowotnym. Sprzedawane na ulicach, często w niehigienicznych warunkach, przyczyniały się do rozprzestrzeniania chorób. Jak podaje History Is Now Magazine, problem ten rozwiązano dzięki wprowadzeniu jadalnych wafli.
Boston, MA - July 15: A sundae at The Block at Woods Hill in the Seaport on July 15, 2025. (Photo by Ben Pennington/The Boston Globe via Getty Images)
"Lody" nie były przełomowym wynalazkiem dla XIX wiecznych Anglików, ponieważ słodkie mrożone produkty były dostępne już w XVII wieku. Wówczas, lodziarnie były skierowane do zamożnej klasy wyższej i średniej. Lody w formie jakiej znamy dziś, stały się bardziej powszechne i dostępne dzięki książce kucharskiej Agnes Marshall opublikowanej w 1885 roku.
W upalne dni XIX-wiecznego Londynu lody były popularnym przysmakiem, choć ich spożycie budziło wiele kontrowersji. Początkowo mieszkańcy miasta nie wiedzieli, jak jeść ten zimny deser, co wywoływało niepokój. Lody sprzedawane były przez ulicznych handlarzy, a ich popularność rosła, mimo że sposób ich podawania pozostawiał wiele do życzenia.
Zagrożenie na ulicach Londynu
Lody stały się w dużej mierze dostępne w drugiej połowie XIX wieku dzięki rozkwitowi handlu, który uczynił dostęp i ceny przystępnymi dla ogółu społeczeństwa. Słodycze te sprzedawane były w małych szklanych naczyniach, które klienci oblizywali do czysta. Po zjedzeniu klienci "płukali" szkło w misce ze stojącą wodą pełną ścieków z Tamizy. Następnie sprzedawca ponownie używał naczynia dla kolejnego klienta.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Przelot Black Hawków nad Warszawą
Wielu lekarzy było również sceptycznych wobec nowego "wynalazku". Dr Andrew Wilson opublikował w 1898 roku artykuł, w którym przekonywał, że sprzedaż lodów powinna być bardziej kontrolowana, ponieważ sprzedawcy najczęściej pochodzili z najbiedniejszych i najbrudniejszych części miasta.
Problemy z produkcją lodów
Nie tylko sposób podawania lodów był problematyczny. Produkcja również budziła wątpliwości. Składniki, takie jak jajka czy mleko, były przechowywane w złych warunkach, co mogło prowadzić do zatrucia. Prasa z 1894 r. opisywała przypadki śmierci związane z konsumpcją lodów, co skłoniło do apeli o rejestrację sprzedawców i kontrolę jakości.
W odpowiedzi na rosnące zagrożenie zdrowotne, wprowadzono jadalne wafle, które zastąpiły szklane naczynia. Antonio Valvona opatentował maszynę do produkcji wafli w 1902 r., co znacznie poprawiło higienę sprzedaży lodów. Dzięki temu liczba zachorowań na cholerę i inne choroby zakaźne zaczęła spadać.
