Trzęsienie ziemi w Polsce? To nic nowego. Mieliśmy już nawet tsunami

Trzęsienia ziemi, choć wydają się rzadkością, nie są w Polsce niczym niezwykłym. Słabsze wstrząsy są rejestrowane co kilka lat, a w przeszłości zdarzały się i takie, po których runęły na ziemię kamienice i kościoły. Polskie wybrzeże nawiedziło nawet tsunami.

Trzęsienia ziemi nie są w Polsce niczym nowym
Źródło zdjęć: © flickr.com
Łukasz Michalik

Trzęsienie ziemi, które odczuli ostatnio mieszkańcy Śląska, było jednym z silniejszych wstrząsów w ostatnich latach. Jego siłę oceniono na 4 stopnie w skali Richtera – było zatem odczuwane przez ludzi, a wstrząsy mogą powodować nieznacznie uszkodzenia, stąd wymagany jest m.in. przegląd instalacji elektrycznych czy gazowych.

Warto jednak pamiętać, że wstrząsy takie nie są niczym niezwykłym. Część z nich występuje na terenach górniczych jako efekt tąpnięć w kopalniach. Inne – jak to niedawne – to naturalne efekty pęknięć czy zmian zachodzących w skorupie ziemskiej. Choć większość wstrząsów, poza wywołaniem zrozumiałego niepokoju, nie powoduje poważnych strat, zdarzają się i takie o niszczycielskiej sile.

Przed wiekami silne trzęsienie ziemi uszkodziło budynki we Wrocławiu
© freeimages.com

Kiedyś to były trzęsienia!

„Wieże i gmachy waliły się na ziemię, rzeki występowały z łożysk, a ludzie nagłym strachem zdjęci, od zmysłów i rozumu odchodzili. (…) Przerażeni i ogłupieni tem niesłychanie od wieków w Polsce niebywałem zjawiskiem, mieszkańcy wypadali z domów na ulicę pytając jeden drugiego: co czynić". – opisane przez Jana Długosza trzęsienie ziemi z 1443 roku było prawdopodobnie jednym z silniejszych, jakie wystąpiły na obecnym terenie Polski w ciągu ostatnich kilku, a może i kilkunastu wieków.

Epicentrum wstrząsów – szacowanych na 5 do 6 w skali Richtera – znajdowało się wówczas na północ od Wrocławia, gdzie spowodowało znaczne uszkodzenia budynków. Ucierpiały również odleglejsze miasta – w Krakowie zawalił się m.in. strop jednego z kościołów. To, albo wczesniejsze o rok, trzęsienie ziemi uszkodziło także krakowski kościół Mariacki.

Tsunami na Bałtyku

Polskie wybrzeże zostało również przez laty spustoszone przez tsunami – wielką falę, będąca efektem podwodnych wstrząsów. Badacze ustalili co najmniej dwa takie kataklizmy (w XV i XVIII wieku), nazwane przez współczesnych „niedźwiedziem morskim”, być może z powodu odgłosu, towarzyszącego wlewaniu się na ląd mas spiętrzonej wody. Bałtycka fala miała co najmniej 3 metry wysokości i wdarła się na niemal 1,5 kilometra w głąb lądu.

Fala tsunami
© Pixabay.com

Trzęsienia ziemi to nic nowego

Te najpowazniejsze wstrząsy wydarzyły się wieki temu, jednak mniej tragiczne w skutkach trzesienia ziemi nawiedziły polskie ziemie również w ostatnich latach. Wiele z nich to efekt prac górniczych - trzęsienia ziemi, spowodowane przez tąpnięcia, były w ostatniej dekadzie odczuwane m.in. w Bytomiu (2016 i 2018 r.) i Libiążu (oba w 2015 roku).

Wyjątkowy był także rok 2004, kiedy to - na terenach na pozór nieaktywnych sejsmicznie - doszło w krótkim odstepnie czasu do dwóch silnych wstrząsów. Jeden z nich miał miejsce na południowo-wschodnich obrzeżach Morza Bałtyckiego, z epicentrum w Obwodzie Kaliningradzkim. Drugi odczuli mieszkańcy Podhala.

Nie ma powodu do obaw

W niczym nie zmienia to faktu, że Polska nie jest obszarem aktywnym sejsmicznie. Odczuwane przez ludzi wstrząsy (aby obudzić śpiącego człowieka wystarczą 3 stopnie w skali Richtera) zdarzają się co prawda co kilka lat, jednak ich siła jest zazwyczaj zbyt mała, by spowodować poważne zniszczenia.

Choć niemal każdy z takich przypadków bywa opisywany w sensacyjnym tonie, warto zachować właściwe proporcje. Kataklizmy na miarę tych, znanych z Japonii czy południowo – wschodniej Azji, w dającej się przewidzieć perspektywie czasowej z pewnością nam nie grożą.

Wybrane dla Ciebie
"Tajemnicze cząsteczki" u psów. Mogą pomóc z ludzką długowiecznością
"Tajemnicze cząsteczki" u psów. Mogą pomóc z ludzką długowiecznością
Zbroją się jak nigdy. Kupią też Leopardy i CAESARy
Zbroją się jak nigdy. Kupią też Leopardy i CAESARy
Nowa hipoteza o pierwszych Amerykanach. Trop prowadzi do Hokkaido
Nowa hipoteza o pierwszych Amerykanach. Trop prowadzi do Hokkaido
"Idealna opcja". Ukraiński pilot wskazał najlepszy myśliwiec
"Idealna opcja". Ukraiński pilot wskazał najlepszy myśliwiec
Podejrzewają rytualne zabójstwo. Te kości pamiętają czasy Jezusa
Podejrzewają rytualne zabójstwo. Te kości pamiętają czasy Jezusa
Znaleźli to w puszkach z łososiem. Odkrycie dało im nowe spojrzenie
Znaleźli to w puszkach z łososiem. Odkrycie dało im nowe spojrzenie
Największa technologiczna ściema roku. Sprawa ma jednak drugie dno [Opinia]
Największa technologiczna ściema roku. Sprawa ma jednak drugie dno [Opinia]
Rosyjskie bomby spadają w Rosji. Ponad 100 zdarzeń
Rosyjskie bomby spadają w Rosji. Ponad 100 zdarzeń
Niemcy szykują PzH 2000 A5. Ważna modernizacja wozów
Niemcy szykują PzH 2000 A5. Ważna modernizacja wozów
250 wozów dla armii. Nieuzbrojone, a bardzo ważne
250 wozów dla armii. Nieuzbrojone, a bardzo ważne
Zwiastun Burzy przetestowany. Dlaczego pocisk 9M730 Buriewiestnik jest tak ważny dla Putina?
Zwiastun Burzy przetestowany. Dlaczego pocisk 9M730 Buriewiestnik jest tak ważny dla Putina?
Kolejne Apache w Polsce. MON potwierdza dostawę
Kolejne Apache w Polsce. MON potwierdza dostawę