Tak rasizm wpłynął na naukę. Badania czaszek były fałszywe

W XIX wieku badania czaszek były popularne wśród naukowców w Wielkiej Brytanii. Dziś te praktyki są uznawane za rasistowskie i nieetyczne. Jakie były ich korzenie i jak wpływają na współczesne podejście do nauki?

Ilustracja z tekstu Thomasa HuxleyaIlustracja z tekstu Thomasa Huxleya
Źródło zdjęć: © Domena publiczna | Benjamin Waterhouse Hawkins
Aleksandra Dąbrowska

W XIX wieku w Wielkiej Brytanii i innych krajach zachodnich popularne stały się badania czaszek, znane jako kraniometria. Naukowcy wierzyli, że pomiary czaszek mogą dostarczyć informacji o cechach rasowych i intelektualnych. Dziś te teorie są uznawane za rasistowskie i nie mają naukowego uzasadnienia.

Kraniometria a nauka

Kraniometria była szeroko nauczana w szkołach medycznych w Europie i USA na przełomie XIX i XX wieku. Kranimetrycy mierzyli czaszki, a następnie uśredniali wyniki dla różnych grup ludności. Dane te służyły do klasyfikowania ludzi na rasy w oparciu o wielkość i kształt czaszki. Jak informuje The Conversation, materiał kranimetryczny wykorzystywano do wyjaśniania, dlaczego jedne narody uważano za rzekomo bardziej cywilizowane i rozwinięte od innych.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

"Sławosz, Sławosz!". Polski astronauta powitany po wylądowaniu w Polsce

Wiktoriańscy naukowcy byli szczególnie przychylni zebranym danym, ponieważ wierzyli oni w obiektywność pomiarów i liczb. To z kolei dalej wzmacniało rasowe uprzedzenia, sugerując, że różnice między ludźmi mają charakter wrodzony i że są one biologicznie uwarunkowane.

Etyka i współczesne podejście

Pod koniec XIX wieku, wraz ze wzrostem prestiżu badań kranimetrycznych instytucje rywalizowały o pozyskanie nowych zbiorów. Dokładność statystyczna wymagała dużych serii czaszek, które mogły posłużyć jako reprezentatywne "typy". To generowało popyt na ludzkie szczątki. Duża część z nich nie była pozyskiwana w sposób etyczny.

The Conversation zauważa, że w rejestrze czaszek Uniwersytetu w Cambridge odnotowano np. okaz przysłany przez byłego studenta stacjonującego w Indiach. Czaszkę zabrał z miejsca kremacji w Bombaju, mimo protestów zgromadzonych tam żałobników. Otwarte grabieże grobów i kolonialna przemoc były centralnym elementem sieci, która zasilała uniwersyteckie kolekcje czaszek.

Dziś wiele instytucji, takich jak Muzeum Pitt Rivers w Oksfordzie, podejmuje kroki w celu uznania i naprawienia historycznych niesprawiedliwości związanych z tymi kolekcjami. W 2020 r. usunięto z wystawy słynne "skurczone głowy". Współczesne badania koncentrują się na etycznym podejściu do ludzkich szczątków.

Wielu antropologów uważa, że czaszki mogą nadal dostarczać cennych informacji o pochodzeniu i migracjach ludzi. Jednak kluczowe jest, aby te badania były prowadzone z poszanowaniem etyki i w dialogu z tradycyjnymi społecznościami. Instytucje, takie jak Duckworth Laboratory, aktywnie pracują nad poprawą dokumentacji i współpracą z różnymi grupami.

Wybrane dla Ciebie
Problemy rosyjskiej floty podwodnej. Od "kulejącego okrętu" do "pływającej Hiroszimy"
Problemy rosyjskiej floty podwodnej. Od "kulejącego okrętu" do "pływającej Hiroszimy"
Tajemnica posągów z Wyspy Wielkanocnej rozwiązana. Są nowe badania
Tajemnica posągów z Wyspy Wielkanocnej rozwiązana. Są nowe badania
Błędnie zdiagnozowała raka. AI myli się w 7 na 10 przypadków
Błędnie zdiagnozowała raka. AI myli się w 7 na 10 przypadków
Widowiskowy pokaz świateł z dalekiej północy. Zorza polarna znów nad Polską
Widowiskowy pokaz świateł z dalekiej północy. Zorza polarna znów nad Polską
Odkryli egipską twierdzę sprzed 3,5 tys. lat. W środku piece i ciasto
Odkryli egipską twierdzę sprzed 3,5 tys. lat. W środku piece i ciasto
Muzyka generowana przez AI zastępuje artystów. Sklepy w Belgii unikają opłat
Muzyka generowana przez AI zastępuje artystów. Sklepy w Belgii unikają opłat
Muchomory modne na Instagramie? Toksykolog: eksperymenty mogą zabić
Muchomory modne na Instagramie? Toksykolog: eksperymenty mogą zabić
Sekret rosyjskiego Su-57 poznany. Oto co pomieści w swoim wnętrzu
Sekret rosyjskiego Su-57 poznany. Oto co pomieści w swoim wnętrzu
Fascynujące odkrycie na Tytanie. To prawdziwe wyzwanie dla chemików
Fascynujące odkrycie na Tytanie. To prawdziwe wyzwanie dla chemików
Pocisk manewrujący Ragnarök pokazany. To długie ramię dla "Walkirii"
Pocisk manewrujący Ragnarök pokazany. To długie ramię dla "Walkirii"
Już kupowali z Zachodu. Nagle zwrot akcji. Wybrali myśliwiec z Chin
Już kupowali z Zachodu. Nagle zwrot akcji. Wybrali myśliwiec z Chin
Są starsze niż piramidy w Gizie. Natura stworzyła je w Alpach
Są starsze niż piramidy w Gizie. Natura stworzyła je w Alpach