Zasobniki celownicze Sniper dla polskich FA‑50

Amerykański Departament Stanu wyraził zgodę na sprzedaż Polsce 34 zasobników Sniper ATP z uzasadnieniem, że zasobniki znacznie zwiększą możliwości bojowe samolotów FA-50 pod kątem identyfikacji, śledzenia i atakowania celów z dużych odległości. Równocześnie wprowadzenie zasobników do uzbrojenia wymienionych samolotów zwiększy ich interoperacyjność z innymi siłami NATO i USA. Maksymalna wartość umowy to 124,7 mln dolarów, ale w toku negocjacji może zostać obniżona. Podobnie jak może zostać zmniejszona liczba zasobników, które Polska ostateczne zdecyduje się kupić. Zgoda rządu amerykańskiego dotyczy wariantu maksymalnego.

Zasobniki Sniper ATP będą przeznaczone dla 48 samolotów FA-50 zamówionych we wrześniu 2022 r. w ramach szerszej umowy polsko-koreańskiej dotyczącej również zakupu czołgów K2, armatohaubic K9 i wyrzutni rakiet K239. Pierwszych 12 egzemplarzy samolotów zostanie dostarczonych w seryjnej konfiguracji, jak dla sił powietrznych Korei Południowej. Jest to doraźne rozwiązanie mające szybko zwiększyć potencjał polskiego lotnictwa w związku z wycofaniem i przekazaniem Ukrainie części MiGów-29. Kolejnych 36 egzemplarzy zostanie zbudowanych w wersji FA-50PL o zwiększonych możliwościach bojowych. Po zakończeniu dostaw FA-50PL, do tego nowocześniejszego wariantu zostaną doprowadzone także starsze samoloty. Parując zasobnik Sniper ATP z radarem AESA PhantomStrike FA-50 będzie dysponował systemem rozpoznawczo-celowniczym na poziomie wielozadaniowych samolotów bojowych generacji 4 i 4+.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Liczba zasobników planowanych do kupienia jest mniejsza od całkowitej liczby FA-50, ponieważ nigdy nie jest tak, że 100% samolotów jest gotowych do lotów. Poszczególne egzemplarze przechodzą przeglądy, są zepsute i czekają na części zamienne lub są remontowane. W przypadku myśliwców czwartej generacji wskaźnik gotowości na poziomie 70% jest dobrym wynikiem. Ponadto część FA-50 może być skierowana do zadań szkolnych niewymagających używania zasobnika celowniczego. Stąd dla 48 samolotów kupuje się 34 zasobniki.

Pierwszy egzemplarz FA-50 dla Polski został zaprezentowany 9 marca 2023 r. Dostawa pierwszych dwóch, lub większej ilości sztuk jest planowana na połowę tego roku. Pierwsze egzemplarze trafia do bazy w Mińsku Mazowieckim pod Warszawą.

Produkowany przez koncern Lockheed Martin Sniper Advanced Targeting Pod jest obecnie najszerzej stosowanym i przetestowanym w warunkach bojowych lotniczym systemem celowniczym. Sniper ATP to elektrooptyczny system celowniczy umieszczony w lekkiej obudowie. Jest wykorzystywany w najtrudniejszych zadaniach wymagających precyzyjnego celowania oraz misjach wywiadowczych, obserwacyjnych i rozpoznawczych powietrze-powietrze i powietrze-ziemia w domenach lądowych, morskich i powietrznych.

Zasobniki tego typu zostały dostarczone do 27 państw na całym świecie. Są zintegrowane z 15 typami samolotów, w tym F-2, F-15, F-16, F-18, A-10, B-1, B-52, Harrierami, Eurofighterami i FA-50. Do tej pory wyprodukowano ponad 1500 egzemplarzy tego urządzenia.

Sniper ATP dysponuje kamerą na podczerwień FLIR wysokiej rozdzielczości i drugą klasyczną kamerą telewizyjną bardzo wysokiej rozdzielczości. Kamery zapewniają zdolność do pasywnej detekcji celów lądowych, morskich i powietrznych z dużej odległości bez ostrzegania przeciwnika, że jest obserwowany. NATO-wskie samoloty często wykorzystują zasobniki tego typu do wzrokowej identyfikacji celów z bardzo dużych odległości. Może też służyć do wykrywania samolotów o cechach obniżonej wykrywalności dla radarów.

Ponadto dysponuje dwuzakresowym laserem mogącym pracować w trybie taktycznym lub bezpiecznym dla oka ludzkiego. Dodatkowo wskaźnik laserowy jest dwukolorowy, dzięki czemu na przykład jeden kolor może być używany do akwizycji celu lub początkowego oznaczania, podczas gdy drugi kolor służy do przekazywania dodatkowych informacji lub weryfikacji celu. Zastosowanie wielu kolorów może pomóc w odróżnieniu wielu celów lub zapewnić lepszą widoczność w różnych warunkach oświetleniowych. Dodatkowo, niektóre systemy naprowadzania pocisków mogą być zaprojektowane w taki sposób, aby reagować na konkretne kolory lub długości fali lasera. W przypadku zasobnika celowniczego może chodzić o równoczesne naprowadzanie dwóch bomb kierowanych na dwa różne cele.

Zasobnik jest wyposażony również w łącze transmisji danych, dzięki czemu otrzymywany obraz może być w czasie rzeczywistym przekazywany na stanowisko dowodzenia lub do oddziałów lądowych. Dodatkowo obrazy z kamer są zapisywane w pamięci komputera i mogą być analizowane przez sekcje analizy danych po zakończeniu misji rozpoznawczej. Dodatkowo zasobnik potrafi dokonać geolokalizacji obserwowanego obiektu, to znaczy znając swoją pozycję potrafi podać koordynaty geograficzne celu, dzięki czemu cel można zaatakować na przykład amunicją kierowaną przez GPS lub artylerią lufową czy rakietową. Dzięki zaawansowanym algorytmom śledzenia i identyfikacji celów, nawet po czasowej utraci widoczności, na przykład po zasłonieniu celu przez chmury lub zasłonę dymną, zasobnik potrafi sam ponownie odnaleźć dany obiekt.

Autor: Marcin Wołoszyk