Klęska F‑16 w Tajlandii. Szwedzi górą

Siły powietrzne Tajlandii poinformowały, że preferowanym nowym typem myśliwca jest szwedzki Saab JAS 39E/F Gripen. Europejska maszyna rywalizowała z amerykańskim F-16 Block 70/72. Ogłoszona decyzja nie oznacza jeszcze formalnego wyboru Gripena, ale jest wskazaniem woli dowódców sił powietrznych. Ostateczna decyzja będzie zależała od polityków.

Tajlandia poszukuje myśliwców, które zastąpiłyby flotę 50 starych F-16A/B Block 15. Biorąc pod uwagę ceny współczesnych wielozadaniowych samolotów bojowych czwartej i piątej generacji, a także ograniczenia tajlandzkiego budżetu zastąpienie F-16 nowymi maszynami w proporcji jeden do jednego wydaje się niemożliwe. Początkowo Tajlandia chciała kupić od USA myśliwce F-35A Lightning II, ale pomijając kwestię wysokiej ceny, Amerykanie nie zgodzili się na ich sprzedaż z powodu obaw o brak należytej infrastruktury do zabezpieczenia tych myśliwców. W ten sposób rywalizacja o kontrakt została zawężona do F-16 Block 70/72 i Gripena E.

W lipcu pojawiły się nieoficjalne przecieki, że Gripen wygra tę rywalizację. W odpowiedzi Amerykanie mieli przedstawić nową, korzystniejszą finansowo ofertę. Termin składania ostatecznych ofert minął 20 sierpnia. Nie wiadomo jakie były szczegóły obydwu ofert, ale kwestie przemysłowe były w tym przetargu równie ważne, co ściśle wojskowe.

Być może na wyborze Gripena zaważyły wcześniejsze doświadczenia ze szwedzkim uzbrojeniem. Tajlandzkie siły powietrzne mają już w uzbrojeniu jedenaście starszych Gripenów C/D służących w 701. Eskadrze. Co więcej, Tajlandia jest również użytkownikiem dwóch samolotów wczesnego ostrzegania Erieye – takich samych, które niedawno od Szwecji kupiła Polska.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Innym czynnikiem mającym wpływ na wybór szwedzkiej oferty mógł być bogaty pakiet oferowanego uzbrojenia. Gripen E może przenosić między innymi nowoczesne pociski do zwalczania okrętów RBS 15F, a Tajlandia ma pod swoim zwierzchnictwem rozległe obszary morskie. Co więcej przedstawiciel Saaba zasugerował, że w skład pakietu uzbrojenia mogą wejść również pociski powietrze-powietrze dalekiego zasięgu Meteor. Są to najnowocześniejsze pociski tego typu na świcie pod względem wielu parametrów przewyższające nawet słynne amerykańskie AMRAAM-y.

Według informacji z Białej Księgi tamtejszych sił powietrznych opublikowanej w lutym tego roku zamówienie ma obejmować 12-14 samolotów. Wejdą one do uzbrojenia 102. Eskadry z bazy Korat, gdzie stacjonują obecnie F-16A/B pozyskane w latach 80-tych. Amerykańskie samoloty mają być wycofane do 2028 r. Z powodu ograniczeń budżetowych Tajlandia ma zamówić najpierw pierwszą transzę czterech myśliwców za około 560 mln dolarów. Kolejne maszyny mają być kupowane w następnych latach.

Jeśli transakcja dojdzie do skutku Tajlandia stanie się trzecim użytkownikiem Gripenów E/F. Do tej pory myśliwce tego typu zamówiły Szwecja i Brazylia, które zobowiązały się do zakupu 96 sztuk. W przyszłości zamówienia z tych krajów z dużym prawdopodobieństwem się zwiększą. Brazylia wprowadziła pierwsze Gripeny E do służby w 2022 r. W Szwecji stanie się to w przyszłym roku.

JAS 39E to najnowsza wersja myśliwca Gripen, zaprojektowana z myślą o spełnianiu wymagań współczesnego pola walki. Samolot charakteryzuje się zaawansowaną awioniką, zwiększoną mocą silnika i większym zasięgiem w porównaniu do wcześniejszych wersji. Gripen E napędzany jest silnikiem General Electric F414-GE-39E, który zapewnia prędkość maksymalną przekraczającą Mach 2, a jego zasięg wynosi około 1600 km bez dodatkowych zbiorników paliwa.

Samolot wyposażony jest w radar AESA (Active Electronically Scanned Array) typu Raven ES-05, który zapewnia zdolność do jednoczesnego śledzenia wielu celów powietrznych i naziemnych oraz wysoką odporność na zakłócenia. Gripen E posiada nowoczesny system walki elektronicznej, zaawansowane sensory, system zarządzania polem walki oraz nowy system fly-by-wire, który poprawia manewrowość i stabilność samolotu. Samolot został zbudowany według filozofii tzw. elektronicznego stealth. Polega to na wykorzystaniu najnowszych osiągnięć z dziedziny elektroniki, technologii kognitywnej i sztucznej inteligencji w celu opracowania urządzeń zakłócających i systemów samoobrony zapewniających samolotowi o klasycznym kształcie taki sam poziom bezpieczeństwa jak klasycznym samolotom stealth.

Uzbrojenie stałe stanowi działko Mauser BK27 kal. 27 mm. Ponadto JAS 39E może przenosić szeroką gamę broni, w tym pociski powietrze-powietrze IRIS-T, AIM-120 AMRAAM i Meteor, pociski powietrze-ziemia AGM-65 Maverick, RBS 15F, Taurus KEPD 350 oraz bomby swobodnie spadające serii Mk 80, bomby naprowadzane laserowo Paveway i Enhanced Paveway oraz bomby GBU-39 Small Diameter Bomb i serii Spice.