ASCOD 2 dla Łotwy. Potężny skok jakościowy

Będzie to kosztować łotewskiego podatnika 373 mln EUR (1,492 mld PLN). Cena ta obejmuje również wsparcie logistyczne. To suma zdecydowanie większa od tej, którą planowano wydać na samym początku, gdyż po ogłoszeniu postępowania w 2023 r. sądzono, że 250 mln EUR będzie kwotą wystarczającą. Z ramienia Ministerstwie Obrony Łotwy umowę podpisał szef Dyrekcji ds. Uzbrojenia gen. dyw. Andis Dilāns, zaś spółkę GDELS-SBS reprezentował wiceprezes Alejandro Page Hernandez. O samym kontrakcie nie wiemy jednak zbyt wiele.

Nie jest znana konfiguracja wozów, w tym uzbrojenie i pozostałe wyposażenie. W zakresie początku dostaw i ich zakończeniu pewne ustalenia poczynił serwis European Security & Defence (ESD), który twierdzi, że pierwszy pojazd zostanie dostarczony latem 2026 r., a cała reszta – w 2027 r. Względnie mała liczba bwp wskazuje, że wszystkie powstaną poza granicami państwa bałtyckiego. Platformy będą produkowane w zakładach GDELS-Santa Bárbara Sistemas w Hiszpanii. Istnieje możliwość wykonywania niektórych prac montażowych na Łotwie, ale obecnie nie znamy szczegółów na ten temat.

– Zakup nowoczesnych bojowych wozów piechoty jest nowym rozdziałem w mechanizacji wojsk lądowych – powiedział łotewski minister obrony Andris Sprūds. – To świetna umowa dla łotewskiego przemysłu zbrojeniowego, który weźmie udział w dostawie nowych wozów.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

– Jesteśmy wdzięczni, że nasz bojowy wóz piechoty ASCOD został wybrany przez Łotewskie Narodowe Siły Zbrojne jako zwycięzca międzynarodowego konkursu – wtórował mu wiceprezes tej firmy, Alejandro Page Hernandez. – Nie możemy się doczekać współpracy z krajowym przemysłem obronnym, aby wspólnie wzmocnić potencjał militarny Łotwy i z dumą dostarczyć ten wspaniały pojazd naszemu nowemu klientowi.

Łotewskie wojska Lądowe (Sauszemes spēki) przeprowadziły testy weryfikacyjne pojazdów jesienią 2023 r. Sprawdzano wówczas wartość ofert, szybką dostępność oraz deklarowany stopień zaangażowania lokalnego przemysłu. Wtedy też przeprowadzono próby poligonowe. Na podstawie wszystkich testów, analiz i porównań zdecydowano się na tę właśnie konstrukcję. Tak jak wspomnieliśmy niewiele wiemy o wersji, która trafi do rąk łotewskich żołnierzy, co sprawia, że istnieje duże pole do rozważań.

Bojowe wozy piechoty będą prawdopodobnie najnowszą wersją rodziny pojazdów gąsienicowych ASCOD i będą dostosowane do wymagań łotewskich wojsk lądowych. Podczas gdy GDELS odmówiło potwierdzenia szczegółów dotyczących konkretnych podsystemów wybranej przez Łotwę konfiguracji ASCOD-a, to jeden z przedstawicieli miał zapewnić, że będzie to wóz bliski temu, który pojawił się na próbach.

Wiele więc wskazuje, że będą to wozy wyposażone w kompozytowe gumowe gąsienice (CRT) Soucy i bezzałogową wieżę Elbit Systems UT30 Mk2 uzbrojoną w armatę automatyczną Mk44 Bushmaster II kal. 30 mm. To ta sama wieża, którą zastosowano w bwp Piranha V dla rumuńskich wojsk lądowych i Patrii AMV 8×8 używanej przez chorwackie wojska lądowe. Jednak na wieży używanej przez ASCOD-a 2 podczas prób na Łotwie widoczne były dodatkowe ulepszenia, w tym urządzenia ostrzegające przed opromieniowaniem wiązką lasera oraz dwa gniazda czterech wyrzutni granatów dymnych.

ESD twierdzi – powołując się na przedstawicieli GDELS – że łotewskie wojska lądowe rozważają zintegrowanie przeciwpancernego pocisku kierowanego z wieżą. Nie wiadomo jednak, czy wybrano konkretny pocisk, ale z dwóch powodów najbardziej prawdopodobnym kandydatem jest Rafael Spike LR2. Po pierwsze, został już zintegrowany z tą wieżą. Po drugie, jest używany przez łotewskich piechurów w konfiguracji przenośnej.

Interesująco wygląda też kwestia aktywnego systemu ochrony pojazdu (ASOP). Stało się to za sprawą zdjęcia modelu ASCOD-a udostępnione na portalu X przez Andrisa Sprudsa. Łotewski minister obrony dodał je wraz ze zdjęciami z ceremonii podpisania umowy. Model został wyposażony w Iron Fist typu hard-kill produkcji Elbit Systems. To sugeruje, że ASOP może być jedną z opcji.

Na koniec należy wspomnieć o tym, że ani słowa nie wspomniano o ewentualnych wersjach, którymi Łotysze mają być zainteresowanie. Jak na razie zamówiono jedynie bwp, ale z pewnością pojawią się też inne: wozy zabezpieczenia technicznego czy pojazdy rozpoznawcze, dowodzenia i kierowania ogniem albo ewakuacji medycznej. Może to oznaczać konieczność zwiększenia liczy pozyskiwanych ASCOD-ów 2.

Który z używanego przez Łotyszy sprzętu zostanie zastąpiony przez nowe wozy? Pierwsze do zmiany są leciwe już transportery opancerzone rodziny CVR(T). Łotwa pozyskała je od Brytyjczyków w 2014 r. Do uzbrojenia weszło 198 wozów w kilku wersjach: pojazdu rozpoznawczego FV107 Scimitar, wozu dowodzenia FV105 Sultan, transportera opancerzonego FV103 Spartan, wozu zabezpieczenia technicznego FV106 Samson i wozu ewakuacji medycznej FV104 Samaritan.

Bwp ASCOD 2 trafią do uzbrojenia obok transporterów opancerzonych Patria 6×6. Pierwsza ich partia trafiła na Łotwę w drugiej połowie 2021 r. z fińskiej linii produkcyjnej Pierwsze pojazdy wyprodukowane w kraju łotewscy żołnierze odebrali 5 sierpnia 2024 r. Podczas ceremonii przekazania widziano jedynie pięć sztuk. W istocie nie wiadomo ile łącznie dostarczono. Oficjalne uroczystości przyjęcia ich do uzbrojenia odbyły się w bazie wojskowej Ādaži niedaleko Rygi. Następnie pojazdy oddano żołnierzom z 3. Łatgalskiej Brygady Gwardii Narodowej. Ministerstwo obrony Łotwy zamówiło ponad 256 kto Patria 6×6. Wszystkie mają trafić do służby do 2029 r. Razem z ASCOD-ami 2 w znaczący sposób zwiększą potencjał łotewskich wojsk lądowych na lata.