Zanieczyszczone powietrze a udar mózgu. Wystarczy kilka dni

Naukowcy przyjrzeli się powiązaniom między wieloma powszechnymi substancjami zanieczyszczającymi powietrze a ryzykiem wystąpienia udaru mózgu. Rezultaty ich prac sugerują, że już krótkotrwała ekspozycja na zanieczyszczone powietrze znacznie zwiększa ryzyko udaru.

Wyniki i opis badań ukazał się na łamach "Neurology" (DOI: 10.1212/WNL.0000000000207856), czasopisma Amerykańskiej Akademii Neurologii.

- Wcześniejsze badania wykazały związek między długotrwałym narażeniem na zanieczyszczenie powietrza a zwiększonym ryzykiem udaru mózgu – wyjaśnił współautor badania Ahmad Toubasi z University of Jordan w Ammanie. - Jednak korelacja między krótkotrwałym narażeniem na zanieczyszczenia powietrza a udarem była mniej wyraźna. W naszym badaniu zamiast skupiać się na tygodniach lub miesiącach ekspozycji, przyjrzeliśmy się zaledwie pięciu dniom i znaleźliśmy związek między krótkotrwałym narażeniem na zanieczyszczenia powietrza a zwiększonym ryzykiem udaru mózgu - dodał.

Autorzy w swoich pracach dokonali przeglądu 110 badań, które obejmowały ponad 18 milionów przypadków udaru mózgu. Przyjrzeli się zanieczyszczeniom, takim jak dwutlenek azotu, ozon, tlenek węgla i dwutlenek siarki.

Wzięli pod uwagę także różne rozmiary cząstek pyłu zawieszonego w powietrzu – PM2,5, PM10 a także PM1, czyli pyłu, którego składowe mają średnicę mniejszą niż jeden mikron. PM2,5 lub mniejszy obejmuje wdychane przez nas zanieczyszczenia pochodzące ze spalin pojazdów silnikowych, spalania paliw w elektrowniach i innych gałęziach przemysłu, a także z pożarów lasów czy traw. PM10 obejmuje m.in. pyły z dróg i placów budowy.

Z analiz wynika, że ryzyko udaru mózgu było zwiększone u osób narażonych na wyższe stężenia różnego rodzaju zanieczyszczeń powietrza. Wyższe stężenia dwutlenku azotu powiązano z 28 proc. wzrostem ryzykiem wystąpienia udaru mózgu. Z kolei wyższe poziomy ozonu powiązano ze wzrostem o 5 proc. ryzyka udaru, tlenku węgla o 26proc., a dwutlenek siarki o 15 proc. Wyższe stężenie PM1 powiązano z 9 proc. wzrostem ryzyka udaru, PM2,5 z 15 proc. i PM10 z 14 proc. wzrostem ryzyka.

Wyższy poziom zanieczyszczenia powietrza był również powiązany z wyższym ryzykiem śmierci z powodu udaru. Wyższe stężenia dwutlenku azotu powiązano z 33 proc. wzrostem ryzyka śmierci z powodu udaru, dwutlenku siarki – o 60 proc., PM2,5 – o 9 proc., a PM10 – o 2 proc.

- Istnieje silny i znaczący związek między zanieczyszczeniem powietrza a występowaniem udaru mózgu, a także śmierci z powodu udaru mózgu w ciągu pięciu dni od narażenia – stwierdził Toubasi. - To podkreśla znaczenie światowych wysiłków na rzecz stworzenia rozwiązań ograniczających zanieczyszczenie powietrza. Może to zmniejszyć liczbę udarów i ich konsekwencje – dodał.

Autorzy zwrócili uwagę, że badanie ma pewne ograniczenia. Przede wszystkim badania, na których oparto metaanalizę, w przeważającej mierze zostały przeprowadzone w krajach bogatych, przy minimalnej liczbie danych pochodzących z krajów o niższych i średnich dochodach.