Rozpoczęto instalację PIAST-Q. Komputer kwantowy na polskiej ziemi

Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe (PCSS) inauguruje instalację komputera kwantowego PIAST-Q, stworzonego w ramach European High Performance Computing Joint Undertaking (EuroHPC JU) - informuje PAP.

PIAST-Q to komputer kwantowy dostarczony przez austriacką firmę Alpine Quantum Technologies. Maszyna opiera się na technologii uwięzionych jonów i oferuje wydajność 20 kubitów. Zużywa około 2 kW mocy i jest chłodzona powietrzem.

PIAST-Q jest częścią projektu EuroHPC JU – wspólnej inicjatywy Unii Europejskiej, krajów europejskich oraz partnerów prywatnych, mającej na celu stworzenie na kontynencie światowej klasy ekosystemu superkomputerów. Poznańska instalacja to pierwsza infrastruktura EuroHPC zlokalizowana w Polsce i jedna z sześciu planowanych maszyn kwantowych w Europie.

Koordynator projektu PIAST-Q oraz konsorcjum EuroQCS-Poland, Krzysztof Kurowski, wyjaśnił, że system jest obecnie w fazie instalacji. "Mamy teraz od kilku tygodni do trzech miesięcy, żeby zintegrować wszystkie komponenty komputera" - powiedział Kurowski w rozmowie z dziennikarzami. Po zakończeniu tego procesu urządzenie zostanie udostępnione użytkownikom.

W trzecim lub czwartym kwartale przyszłego roku planowane jest uruchomienie w PCSS fabryki AI – superkomputera zoptymalizowanego pod kątem zadań związanych z uczeniem maszynowym i modelami językowymi. "Będzie to bardzo duży system, jeśli chodzi o moc i wydajność; prawdopodobnie najpotężniejszy w Polsce, jeśli chodzi o moc obliczeniową" – zaznaczył Kurowski. Dodał, że integracja systemu kwantowego z nowym superkomputerem otworzy nowe możliwości w symulacji skomplikowanych problemów.

Instalacja i utrzymanie PIAST-Q to inwestycja sięgająca 20 mln euro, natomiast budowa fabryki AI może kosztować nawet 100 mln euro. Oba projekty są finansowane w 50 proc. ze środków EuroHPC, a pozostałą część pokrywa strona rządowa.

Wiceminister cyfryzacji Dariusz Standerski podkreślił, że Polska aktywnie uczestniczy w globalnym wyścigu technologicznym. "Dołączyliśmy do międzynarodowego wyścigu po nowoczesne technologie. Nie jesteśmy już tylko obserwatorami globalnych zmian, ale jesteśmy ich częścią i jesteśmy aktywnymi konkurentami w tym wyścigu" – zapewnił podczas uroczystości w PCSS.

Dyrektor wykonawczy EuroHPC JU, Anders Jensen, zaznaczył, że strategia inicjatywy zakłada eksplorację różnych technologii kwantowych. "Strategia jest taka, że nikt nie wie, jak najlepiej zbudować komputer kwantowy. Jest mnóstwo metod takiego przedsięwzięcia, każda ma swoje wady i zalety. Postanowiliśmy spróbować wykorzystać każdą z nich" – wyjaśnił Jensen. Dodał, że komputer uruchomiony w Poznaniu w większości składa się z części i technologii opracowanych przez europejskie firmy.

Jensen wyraził przekonanie, że komputery kwantowe odegrają kluczową rolę w rozwoju fabryk AI. Tworzenie i obsługa takiego superkomputera w Poznaniu pochłonie ponad 87 mln euro. "To nie będzie mała maszyna. To będzie bardzo znacząca fabryka AI" – podkreślił. Usługi nowego superkomputera mają być dostępne dla przedsiębiorstw z różnych sektorów.

Poznańska fabryka AI znajdzie zastosowanie w dziedzinach takich jak ochrona zdrowia, cyberbezpieczeństwo, robotyka, badania kosmosu, energetyka, rolnictwo oraz analiza zmian klimatycznych. Projekt ma na celu wsparcie innowacyjności i konkurencyjności europejskiej gospodarki.