Radioaktywne rzeczy w twoim domu

Większość z nas potrafi bez najmniejszego problemu wymienić źródła radioaktywnego promieniowania, które są bardzo szkodliwe dla człowieka - mowa o elektrowniach jądrowych czy bombach atomowych. To jednak nie wszystko! Okazuje się, że w zasadzie każdego dnia mamy styczność z szeregiem niebezpiecznych przedmiotów i pokarmów, które są mniej lub bardziej radioaktywne.

Jeśli jesteś posiadaczem granitowego blatu w kuchni, istnieje całkiem spore ryzyko, że każdy kawałek jedzenia, który miał z nim bezpośredni kontakt, został nieznacznie napromieniowany. Granit jest bowiem idealną skałą dla kumulowania promieniowania naturalnie występującego w przyrodzie.

Orzech brazylijski jest jednym z najbardziej radioaktywnych pokarmów świata. Korzenie brazylijskiego orzechowca są tak mocne i długie, że dosięgają głębokich warstw ziemi, z której pobierają ogromne ilości promieniotwórczego radu, naturalnie występującego w naturze. Pierwiastek ten dostaje się stamtąd do pnia drzewa oraz do jego orzechów.

Banany również zawierają w sobie związki promieniotwórcze, choć w tym przypadku nie są one pobierane z gleby, lecz naturalnie występują w tych owocach. Jednak, aby doszło do zatrucia spowodowanego radiacją, musielibyśmy jednorazowo pochłonąć około 5 milionów sztuk. Niemniej, promieniowanie pochodzące z tych owoców jest wykrywalne przez licznik Geigera, który służy do detekcji radioaktywności.

Fosfor jest niezbędną substancją pokarmową dla roślin oraz popularnym składnikiem wielu nawozów. Jednakże proces, w którym skałę fosforową przerabia się na nawóz, może w produkcie końcowym pozostawić promieniotwórczy rad. Jego zawartość w środku służącym do wzbogacania gleby jest różna i zależy od rodzaju skały, z której został wytworzony oraz składników z nim wymieszanych. Rad może przedostać się do warzyw, przy uprawie których został użyty. Gdy następnie zjemy taki skażony produkt, pierwiastki promieniotwórcze trafiają do naszego organizmu.

Niektóre kamienie jubilerskie, takie jak cyrkonie, są silnie radioaktywne. Dodatkowo, topaz, beryl i turmalin są poddawane obróbce neutronami z reaktorów chemicznych w celu pogłębienia lub zmiany ich koloru. W wyniku takiego procesu zostają lekko napromieniowane. Ponadto, niektóre sztuczne diamenty są wykonywane z promieniotwórczych tlenków metali, np. tlenków itru.

Kupno taniej kobiecej galanterii produkowanej w Azji może nie wyjść nam na zdrowie. Po analizie przeprowadzonej przez amerykańską Nuklearną Komisję Regulacyjną w 2009 roku okazało się, że w Indiach w procesie produkcji torebek, użyto radioaktywnych metali. Produkty te trafiły do Holandii. Każda z 900 przebadanych sztuk miała przy pasku metalowe obręcze pokryte promieniotwórczym kobaltem.

Żwirek dla kotów jest jednym ze źródeł promieniowania radioaktywnego w gospodarstwie domowym. Jednym z jego komponentów jest glina bentonitowa, która zawiera naturalnie występujące w przyrodzie pierwiastki uranu oraz toru. Przy niewłaściwej utylizacji zużytego żwiru istnieje ryzyko, że promieniotwórcze cząsteczki przedostaną się z wysypisk śmieci do wód gruntowych.

Wszyscy doskonale wiemy o tym, że palenie szkodzi zdrowiu. Jednak nie każdy ma świadomość, że poza substancjami smolistymi, papierosy mogą zawierać również radioaktywny izotop 210 polonu czy ołów.

Te pierwiastki są odporne na proces obróbki papierosów i dostają się do nich z liśćmi tytoniu. Podczas palenia, pewna część radioaktywnych substancji dostaje się do płuc palacza, a pozostałości zostają uwolnione do atmosfery wraz z parą. Mimo że promieniotwórcze pierwiastki występują w niewielkich ilościach, mogą gromadzić się w organach osoby palącej, co może prowadzić do rozwoju kilku typów nowotworów.

Niektóre porcelanowe protezy są sztucznie zabarwiane uranem, który zawiera tlenki metali dodające im blasku. Takie sztuczne zęby mogą promieniować w ustach przez wiele lat.

Detektory dymu zawierają niewielką ilość radioaktywnego ameryku, który emituje promieniowanie alfa. Urządzenie składa się z dwóch talerzy, między którymi znajduje się komora z tymi promieniotwórczymi cząsteczkami. Jonizują one powietrze wnikające do detektora, dzięki czemu między talerzami przepływa prąd. Gdy dym dostaje się do środka, blokuje promieniowanie, a tym samym zmniejsza się napięcie w urządzeniu, co powoduje włączenie alarmu.

AS