Poważne trzęsienie ziemi w Japonii. Wyjaśniamy, jak bardzo jest groźne

Ponad 36 tys. gospodarstw domowych pozbawionych prądu. To skutek trzęsienia ziemi, które w poniedziałek 1 stycznia nawiedziło środkową Japonię. Istnieje ryzyko wystąpienia silnego tsunami, w związku z czym władze Japonii, Korei Północnej i Południowej oraz Rosji wydały stosowne ostrzeżenia. Wyjaśniamy, jak silne było to zjawisko.

Epicentrum trzęsienia ziemi, które na początku 2024 r. wystąpiło w Japonii, znajdowało się w miejscu oddalonym o ok. 50 km na północny wschód od miasta Anamizu na wyspie Honsiu. Amerykańskie Służby Geologiczne (USGS) podają, że trzęsienie ziemi miało magnitudę 7,6 w skali Richtera.

Zgodnie ze stosowaną powszechnie skalą, którą w 1970 r. zmodyfikował japoński geofizyk Hiro Kanamori, incydent na Honsiu jest kategoryzowany jako zjawisko skutkujące ogromnymi zniszczeniami. Średnioroczna liczba tego typu trzęsień wynosi ok. 4.

Skalę Richtera wykorzystuje się do opisu siły trzęsień ziemi na podstawie amplitudy drgań. Wyrażana jest w liczbach i nie ma górnej granicy, jednak dotychczas najsilniejsze odnotowane w historii trzęsienie ziemi charakteryzowało się siłą 9,5 w skali Richtera (wstrząsy w Chile w 1960 r.).

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Każdy kolejny stopień w tej skali do pomiaru siły trzęsień oznacza 10-krotny wzrost amplitudy drgań i aż 32-krotnie większą energię, która powstała na skutek wstrząsu. Najsłabsze trzęsienia o magnitudzie poniżej 2 występują nawet 8 tys. razy każdego dnia, jednak są one nieodczuwalne przez człowieka i sejsmografy. Wstrząsy, które są rejestrowane przez urządzenia pomiarowe, przekraczają z kolei 2 w skali Richtera, natomiast aby trzęsienie było odczuwalne przez wszystkich, musi mieć siłę ponad 4,5 w skali Richtera.

Rzecznik japońskiego rządu Yoshimasa Hayashi ostrzega mieszkańców przed kolejnymi wstrząsami. Te mogą się pojawić w każdej chwili, w związku z czym zalecana jest ewakuacja. Ponadto Japońska Agencja Meteorologiczna ostrzega przed tsunami w regionach przybrzeżnych (Ishikawa, Niigata, Toyama). Do tej pory fale sięgają ok. 1 m, natomiast w niektórych miejscach mogą one mieć wysokość nawet 5 m.

Tak poważne skutki są typowe dla trzęsień ziemi o magnitudzie przekraczającej 7. Podkreślić należy, że słabsze incydenty, a więc w granicach 5-7 w skali Richtera, charakteryzują się odczuwalnymi przez wszystkich wstrząsami, natomiast powodującymi niewielkie lub średnie zniszczenia. Jednocześnie trzęsienia o tej sile występują relatywnie często, bowiem ok. 1,4 tys. razy rocznie (w przypadku trzęsień o sile 4,9-5,4).

Znacznie poważniejsze są z kolei trzęsienia o magnitudzie przekraczającej 7. Te – jak opisuje skala Richtera – skutkują poważnymi zniszczeniami. Należy więc się spodziewać wstrząsów, które są wyczuwalne przez każdego, a ponadto powodujących rozległe straty w budynkach oraz ludziach. Murowane konstrukcje w trakcie tego typu trzęsienia ulegają poważnym uszkodzeniom, wysokie wieże mogą się przewrócić, na ścianach budynków pojawiają się pęknięcia, a z dachów spadają dachówki. Właśnie tak silne trzęsienie miało miejsce w Japonii.

Warto zaznaczyć, że trzęsienia o magnitudzie ok. 7,6 zebrały w przeszłości na całym świecie największe żniwo. Jeszcze w 2010 r. (Haiti) miały miejsce wstrząsy o sile 7 w skali Richtera, a liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła wówczas 316 tys. Równie tragiczne w skutkach było trzęsienie ziemi w Chinach o sile 7,5 (1976 r.), kiedy śmierć poniosło ponad 242 tys. ludzi.