"Portal do zaświatów" sprzed blisko 3 tys. lat. Zniknął na ponad pół wieku

Ogromny "Portal el Inframundo" (pol. Portal do podziemi), będący starożytnym pomnikiem Olmeków, po wielu perypetiach powrócił do Meksyku. To tutaj przez blisko 3 tys. lat ozdabiał ściany wzgórza Chalcatzingo. Kolos o wysokości 1,8 m, szerokości 1,5 m i masie jednej tony najprawdopodobniej był wejściem do jaskini i odgrywał istotną, kulturową rolę.

"Portal el Inframundo" został sprowadzony do Meksyku po trwającym dziesięciolecia dochodzeniu w sprawie miejsca jego pobytu, informuje IFL Science. Do tej pory nie wiadomo, w jaki sposób zniknął z Meksyku i kto za tym stał. Po blisko pół wieku od momentu jego zaginięcia "Portal do zaświatów" został zauważony na jednej z aukcji w Stanach Zjednoczonych. To pozwoliło uruchomić procedurę jego przejęcia oraz przywrócenia mu dawnej świetności przed wysyłką do domu. Starożytny artefakt został bowiem uszkodzony, a handlarze sztuką połamali go na 25 kawałków, aby łatwiej było go wywieść z Meksyku.

Tajemniczy obiekt najprawdopodobniej powstał pomiędzy 800 a 400 rokiem p.n.e. Zbudowano go w Chalcatzingo, będącym osiedlem prekolumbijskim w dolinie Amatzinac we wschodniej części stanu Morelos. Dawniej było to ważne miejsce na mapie Olmeków, plemion znanych z tworzenia ogromnych, kamiennych głów, które miały być odzwierciedleniem ich władców. "Portal el Inframundo" nie został jednak ozdobiony ludzkimi twarzami. Przedstawia rozwarte szczęki mitycznego kota z oczami, których kształt przypomina kształt krzyża Olmeków, i kącikami pyska ozdobionymi bromeliowatymi kwiatami. Są one znane z innych pomników odkrytych w Chalcatzingo.

Uważa się, że portal zaginął w połowie XX wieku. Ponownie został zauważony dopiero w 1968 r. w jednym z nowojorskich muzeów. Uwagę na niego zwrócił archeolog David Grove, który opisał artefakt. Miał jednak trudność z ustaleniem jego pochodzenia. Udało się to wiele lat później za sprawą Mario Córdova Tello z meksykańskiego Narodowego Instytutu Antropologii i Historii (INAH). Mężczyzna zebrał wystarczającą liczbę dowodów, które wskazywały, że "Portal do zaświatów" został nielegalnie wywieziony z Meksyku. Portal powrócił do swojego domu 19 maja 2023 r., ale ponad rok trwały jego prace renowacyjne.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

"Portal el inframundo" jest obecnie jednym z eksponatów na wystawie w Museo Regional de los Pueblos de Morelos w Meksyku. Po jej zakończeniu obiekt trafi w swoje pierwotne miejsce i będzie ponownie ozdabiał ściany wzgórza Chalcatzingo, gdzie przez blisko 3 tys. lat pełnił rolę symbolicznego wejścia do "zaświatów".