Orzeł czy reszka? Rzut monetą wcale nie jest sprawiedliwy

Rzut monetą daje połowę szans na wypadnięcie jednej lub drugiej strony. Dlatego jest stosowany m.in. przez sędziów piłkarskich, a także w innych sportach, jak hokej czy żużel.

To także usankcjonowana prawem metoda rozstrzygania – np. w Kanadzie – kwestii wyborów w przypadku identycznej ilości głosów czy wskazania w przetargu oferenta, gdy różni kandydaci podali identyczne ceny.

Historycznym przykładem znaczenia rzutu monetą jest też wskazanie, który z braci Wright zasiadł za sterami samolotu Flyer podczas pierwszego lotu. Uzyskane w ten sposób rozstrzygnięcie albo gra w orła i reszkę wcale nie są jednak sprawiedliwe.

Dowiodło tego badanie, przeprowadzone z udziałem naukowców z Holandii, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Francji i Węgier. Badacze zgromadzili monety z 46 krajów, a następnie wykonali nimi w sumie 350757 rzutów, za każdym razem notując wynik.

Duża różnorodność monet, którymi rzucano dla dobra nauki, miała wyeliminować wpływ zakłóceń, wynikających z różnic w ich budowie. Badanie wykazało, że w 50,8 proc. przypadków moneta wyląduje w takiej pozycji, w jakiej została rzucona. Różnica wydaje się niewielka, ale w określonych warunkach daje blisko 1-proc. przewagę.

Jak wskazuje serwis Kopalnia Wiedzy, doświadczenie potwierdza wcześniejsze obliczenia. W 2007 roku Persi Diaconis, były magik, profesor statystyki i matematyki na Uniwersytecie Stanforda opublikował pracę, w której dowodził, że rzut monetą nie zapewnia losowego wyniku.

Z obliczeń wynikało, że choć szansa na uzyskanie jednego z dwóch wyników jest taka sama, to większe jest prawdopodobieństwo upadku monety w takim samym położeniu, w jakim została rzucona. Wynika to z faktu, że obracająca się po rzucie moneta więcej czasu spędza w pozycji, w jakiej została rzucona, a tym samym ma większe szanse w takiej pozycji wylądować.

Przedstawione przez Diaconisa obliczenia wskazywały, że różnica wynosi 1 proc., co jest bliskie wynikowi uzyskanemu w wyniku doświadczeń.