Odkrycie polskich naukowców. Radioaktywny pluton na lodowcach

Lodowce górskie, nie dość, że piękne, są kluczowe dla wielu rzek na świecie. Ich topnienie jest związane ze zmianami klimatycznymi i prowadzi do wzrostu poziomu mórz i zanieczyszczenia środowiska radioaktywnymi pierwiastkami. Jak informuje Instytut Fizyki Jądrowej PAN, badania wykazały obecność plutonu na lodowcach.

Radioaktywne pierwiastki, takie jak pluton, trafiają do środowiska m.in. przez próby jądrowe i awarie reaktorów. Kumulują się na lodowcach w postaci ciemnych osadów zwanych kriokonitami. Naukowcy alarmują, że te osady mogą stanowić zagrożenie dla lokalnych ekosystemów. Pierwiastki te nie są obojętne dla zdrowia, mogą prowadzić do mutacji genetycznych i mieć trwały wpływ na naturę.

Próbki kriokonitu zebrano z 49 lodowców na całym świecie, w tym z Arktyki, Alp i Himalajów. Badania, finansowane przez Narodowe Centrum Nauki, wykazały, że stężenia plutonu są wyższe na półkuli północnej. Najwyższe wartości odnotowano w Skandynawii i Alpach.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Naukowcy odkryli nietypowe stosunki izotopów plutonu na lodowcu Exploradores w Patagonii. Może to być związane z upadkiem rosyjskiej sondy Mars-96, która zawierała pluton. Badania wskazują, że głównym źródłem plutonu były testy jądrowe w Polinezji Francuskiej.

Dr hab. inż. Edyta Łokas z Instytutu Fizyki Jądrowej PAN podkreśla, że kriokonit jest ważnym wskaźnikiem akumulacji zanieczyszczeń radioaktywnych. Badania będą kontynuowane we współpracy z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie, obejmując czapę lodową Jostedalsbreen w Norwegii.