Zęby rekinów na Śląsku. "W pewnym momencie przestaliśmy je liczyć"

Na Śląsku znaleziono zęby rekinów i wiele innych kości zwierzęcych. To efekt sezonu badawczego w Miedarach. Pozyskiwane próbki liczyły ok. 240 mln lat i było ich na tyle dużo, że naukowcy z czasem przestali je liczyć.

W trakcie ostatniego, dziesiątego już sezonu badawczego na terenie Miedar w województwie śląskim, zespół paleontologów z całego świata, wspomagany przez ponad pięćdziesięciu studentów, dokonał znaczących odkryć.

W ciągu czterech tygodni badań, podczas dwóch dwutygodniowych sesji, zostało przekopanych mniej więcej 50 metrów sześciennych osadów. Pozwoliło to na pozyskanie wielu wartościowych przedmiotów - zyskano ponad sto kości zwierząt z epoki środkowego triasu, sprzed około 240 milionów lat, należące zarówno do form lądowych, jak i morskich, co czyni Miedary jednym z najbardziej perspektywicznych obiektów paleontologicznych w Polsce.

Zespół wykopaliskowy, pod przewodnictwem naukowców z Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk oraz Instytutu Biologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Warszawskiego, każdego tygodnia pracy natrafiał na liczne skamieniałości. W każdym tygodniu pozyskiwali ponad 100 kości.

Szczególną uwagę przyciągnęło znalezisko kilkudziesięciu dobrze zachowanych zębów rekinów, które jak wyjaśniają eksperci, stanowiły "zatrzęsienie" w kontekście dotychczasowych odkryć na tym stanowisku.

- W pewnym momencie przestaliśmy je liczyć" – mówi dr Mateusz Tałanda z Instytutu Biologii Ewolucyjnej Uniwersytetu Warszawskiego.

- W tym roku udało nam się zejść głębiej w profilu skalnym tego stanowiska; dotarliśmy do warstwy, o której istnieniu wcześniej nie wiedzieliśmy. Właśnie tam ukazało nam się bardzo wiele zębów różnego rodzaju ryb, przede wszystkim rekinów. I choć na tym stanowisku były one dosyć pospolite, to takiego bogactwa gatunkowego jeszcze tu nie mieliśmy – powiedział Nauce w Polsce Adam Rytel, doktorant w Instytucie Paleobiologii PAN i jeden z koordynatorów wykopalisk.

Interesujące jest, iż znalezione zęby rekinów są większe niż zazwyczaj, sięgając ponad centymetra szerokości, co jak zauważa dr Mateusz Tałanda, świadczy o nietypowych rozmiarach tych zwierząt w tamtych czasach. Dodatkowo, paleontolodzy mają nadzieję, że wśród odkrytych skamieniałości odnajdą zęby wcześniej nieznanych gatunków.

Oprócz szczątków rekinów, naukowcy natrafili również na doskonale zachowaną czaszkę notozaura, morskiego gada z tamtych czasów - tak dobrze zachowanej czaszki w Polsce jeszcze nie znaleziono. Zdaniem badaczy, jest to wyjątkowe odkrycie, które pozwoli na lepsze poznanie tych wymarłych zwierząt. Rytel podkreślił, że tak dobrze zachowane czaszki są rzadkością i dostarczają cennych informacji na temat biologii notozaurów.

Wśród znalezisk były także kości należące do grupy gadów lądowych, zwanych prokolofonami. Jak wskazuje dr Tałanda, są to nowe gatunki dla tego stanowiska, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie.

Prace wykopaliskowe wymagały dużego nakładu pracy, niekiedy przy użyciu ciężkiego sprzętu, jak koparki, ale przede wszystkim precyzyjnego narzędzi takich jak dłuta czy pędzelki. Znalezione skamieniałości, po ich wydobyciu, są następnie analizowane pod mikroskopem elektronowym oraz przy pomocy tomografii komputerowej, co pozwala dokładniej określić ich wartość badawczą.

Z okazji dziesięciolecia wykopalisk, zorganizowano wystawę czasową w miejscowej szkole w Zbrosławicach, gdzie zaprezentowano część ze skamieniałości. Badacze mają nadzieję, iż w przyszłości uda się utworzyć tam stałą ekspozycję.