Zbadają wraki z Bałtyku. 20 tys. statków

Twórcy "Baltwreck" zwracają uwagę na fakt, że dno Bałtyku skrywa około 20 tysięcy znanych wraków statków, zarówno wojskowych, jak i cywilnych. Szacuje się, że około 10 proc. z nich stanowi źródło zanieczyszczenia, uwalniając do wód morza paliwa lub pozostałości zatopionej amunicji. W opisie projektu podkreślają, że mimo upływu ponad 80 lat od zakończenia II wojny światowej, z niektórych zardzewiałych wraków nadal wycieka niebezpieczne paliwo, takie jak rakotwórczy olej pirolityczny. Inne pozostałości są bliskie rozkładu i wymagają dokładnej kontroli.

Celem naukowców jest opracowanie i wdrożenie efektywnych metod zarządzania wrakami, które pozwolą na zapobieganie masowym zanieczyszczeniom chemicznym morza. W ramach projektu planowane jest m.in. opracowanie zaawansowanych technologii wykrywania niebezpiecznych substancji oraz usuwanie z wraków paliw, amunicji i materiałów wybuchowych. Przeprowadzona zostanie także analiza wpływu zatopionej amunicji na ekosystemy morskie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Koordynacją "Baltwreck" zajmuje się Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk. W konsorcjum projektu znalazło się 14 partnerów z Litwy, Niemiec, Szwecji i Polski, w tym Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pod kierunkiem dr. Michała Silarskiego, zespół z UJ ma za zadanie przeprowadzenie testów nowych metod wykrywania materiałów niebezpiecznych w morzu.

Uniwersytet Jagielloński poinformował, że dr Michał Silarski z Zakładu Doświadczalnej Fizyki Cząstek i jej Zastosowań Instytutu Fizyki UJ jest autorem projektu "Nieinwazyjny sensor do wykrywania materiałów niebezpiecznych w środowisku wodnym", który został najwyżej ocenionym grantem przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej w działaniu FIRST TEAM.

Zasada działania tego urządzenia opiera się na zjawisku neutronowej aktywacji substancji i pomiarze widm charakterystycznych kwantów gamma powstałych po napromieniowaniu substancji wiązką neutronową. Jak wyjaśniła uczelnia w komunikacie, w przeciwieństwie do powszechnie stosowanych metod, proponowane w projekcie rozwiązanie pozwala na zdalne określenie składu chemicznego podejrzanego przedmiotu, bez narażania życia i zdrowia ludzi.

Projekt "Baltwreck", którego pełna nazwa brzmi "Zapobieganie masowym zanieczyszczeniom chemicznym wód morskich z nieszczelnych wraków i składowisk amunicji / broni w południowym Bałtyku", rozpoczął się 1 lipca i ma trwać trzy lata. Całkowity budżet projektu wynosi 3,83 mln euro, z czego 3,06 mln euro pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego za pośrednictwem programu Interreg Południowy Bałtyk.