Wynalazki XX wieku, które zmieniły świat

Dzisiejszy postęp technologii jest tak ogromny, że często zapominamy o tym, że świat, który nas otacza, nie był taki od zawsze. Zapominamy o kamieniach milowych, dzięki którym możliwe jest podróżowanie, rozmawianie na odległość, czy przechowywanie żywności w domu. Czy wiecie, dzięki jakiemu wynalazkowi jest możliwe pokonanie trasy z Warszawy do Nowego Jorku zaledwie w 9 godzin? Czy wiecie, że myszka komputerowa ma niespełna 50 lat? Zobaczcie subiektywny wybór dziesięciu wynalazków XX wieku, które całkowicie zmieniły nasze życie.

Dzisiejszy postęp technologii jest tak ogromny, że często zapominamy o tym, że świat, który nas otacza, nie był taki od zawsze. Zapominamy o kamieniach milowych, dzięki którym możliwe jest podróżowanie, rozmawianie na odległość czy przechowywanie żywności w domu. Czy wiecie, dzięki jakiemu wynalazkowi jest możliwe pokonanie trasy z Warszawy do Nowego Jorku zaledwie w 9 godzin? Czy wiecie, że myszka komputerowa ma niespełna 50 lat? Zobaczcie subiektywny wybór dziesięciu wynalazków XX wieku, które całkowicie zmieniły nasze życie.

Pierwszy silnik odrzutowy, w którym pochodząca ze spalania paliwa energia jest przekształcana w energię kinetyczną gazów wylotowych, powstał już w czasach starożytnych. Napędzany parą wodną silnik zbudował w I wieku naszej ery Heron z Aleksandrii. Namiastką silnika odrzutowego były też chińskie fajerwerki, jednak dopiero w roku 1910 możemy mówić o początku prawdziwych odkryć. Właśnie wtedy Henri Coanda skonstruował urządzenie, które składało się z klasycznego silnika tłokowego oraz dodatkowej komory spalania. Silniki odrzutowe, które znamy dziś, to jednak pomysł i konstrukcja brytyjskiego inżyniera Franka Whittle’a. W 1930 roku opatentował on pierwszy na świecie, współczesny silnik odrzutowy. Dał on podwaliny wszystkim kolejnym konstrukcjom, jak i współczesnemu lotnictwu. Pomyślcie, że bez silników odrzutowych instalowanych w samolotach dalekiego zasięgu, podróż do USA zamiast 9 godzin, zabrałaby wam dwa tygodnie albo i dłużej.

Czy wyobrażacie sobie dziś życie bez lodówki? Jest to sprzęt tak oczywisty, że spotkamy go w niemal każdym domu. Co prawda pierwszą chłodziarkę pomysłu Jamesa Harrisona wprowadzono do sprzedaży już w roku 1862. Jednak dopiero XX wiek wprowadził lodówki do domów użytkowników. Miało to miejsce za sprawą trzech firm: Domelre, która w roku 1913 wprowadziła do sprzedaży pierwszą lodówkę domową, General Electric, która w roku 1917 pokazała pierwszą lodówkę elektryczną, oraz Electrolux, która opracowała system obiegu ciepła stosowany przez wiele lat we wszystkich niemal takich urządzeniach. Pierwszą lodówkę w Polsce wyprodukowano w roku 1956.

Wyobrażacie sobie obsługę współczesnego komputera bez myszki? Jasne, każdy laptop ma dotykową płytkę sterującą, jednak sporo użytkowników dalej używa wraz z komputerami przenośnymi myszek. Były jednak czasy, kiedy do obsługi komputera musiała wystarczyć sama klawiatura. Za pierwowzór współczesnej myszki uznawany jest Tracball, czyli kulka umieszczona wewnątrz panelu sterującego. To rozwiązanie znane już z czasów II wojny światowej. Pierwowzór myszki, jaką znamy obecnie, powstał 1965 roku, a opracował go zespół inżynierów niemieckiej firmy Telefunkem. Dla firmy było to jednak nieznaczące odkrycie i postanowiono zrezygnować z patentu. Obecnie wynalezienie myszki komputerowej przypisuje się Douglasowi Engelbartowi, który swoje prace rozpoczął w latach 60. ubiegłego wieku. Finał wymyślonego rozwiązania pokazał w roku 1968 i to właśnie ten rok uznaje się za początek istnienia komputerowej myszy.

Współczesna cywilizacja nie istniałaby bez mikroprocesorów. To dzięki nim możliwe stało się produkowanie niewielkich komputerów, sprzętu elektronicznego i całej masy współcześnie używanych, coraz mniejszych gadżetów. Pierwszym procesorem, który nadawał się do seryjnej produkcji był układ Intel 4004, który powstał w roku 1971. Powstał on dzięki pracy dwóch znamienitych inżynierów: Marciana Hoffa oraz Federico Fagginiego.

Co prawda obecnie rola płyt CD jest coraz mniejsza, gdyż zastępujemy je cyfrowymi nośnikami jak pendrive'y, jednak bez srebrnej płyty nie byłoby dziś takich wynalazków, jak choćby płyty blu-ray. Płyta CD wybawiła też wszystkich użytkowników z konieczności posługiwania się nieporęcznymi dyskietkami, których pojemność była zaledwie ułamkiem możliwości nowego wynalazku. Pierwszy odtwarzacz płyt CD został zaprojektowany i wyprodukowany przez firmę Sony w roku 1982. Należy jednak pamiętać, że odtwarzacz Sony był wynikiem wspólnych prac japońskiej firmy z koncernem Philips. Obie firmy, również w roku 1982, zaprezentowały pierwszą płytę CD na świecie.

Wyobrażacie sobie zakupy we współczesnym markecie bez wózka sklepowego? Raczej nie, a to wcale nie jest taki stary wynalazek. Pierwszy sklepowy wózek powstał w roku 1937 i był połączeniem krzesła, kółek oraz wydzielonego miejsca na kosze. Wynalazł go Sylvan Goldman, właściciel sieci sklepów w USA, chcąc w ten sposób ulżyć kobietom oraz skłonić klientów do robienia większych zakupów za jednym razem. Co ciekawe, wynalazek nie przyjął się od razu i dla wielu klientów jego sklepów było to zbędne dziwactwo.

Bez nich współczesny, skomputeryzowany świat nie byłby wstanie istnieć. Odpowiadają za niezliczoną ilość aspektów naszego życia: pozwalają na transmisję sygnałów telewizyjnych z jednego końca świata na drugi w zaledwie kilka sekund, pozwalają nam bezproblemowo docierać do celu (system GPS), prowadzimy dzięki nim rozmowy telefoniczne, prognozujemy pogodę i wiele, wiele innych. Pierwszym sztucznym satelitą był Sputnik 1, który trafił w przestrzeń kosmiczną w roku 1957. W roku 2013 nad naszymi głowami latało blisko 3000 satelitów.

Współczesne życie bez telefonu komórkowego? Dla wielu to czarny scenariusz, jednak przenośny telefon jest wyjątkowo młodym wynalazkiem. Pierwsze próby stworzenia takiego urządzenia datowane są na lata 40. i 50. XX wieku, jednak to dopiero w roku 1956 powstał pierwszy działający prototyp, zaprojektowany przez firmę Ericsson. Ważył 40 kg i kosztował tyle, co dobrej klasy samochód osobowy. Za pierwszy telefon komórkowy uznaje się jednak produkt amerykańskiej firmy Motorola - model DynaTAC, który wprowadzono do sprzedaży w roku 1973.

Reaktor jądrowy, który dał podwaliny współczesnej energetyce, to także młody wynalazek. Współczesny świat nie istniałby bez reaktorów - począwszy od zaspokajania ogromnych potrzeb energetycznych świata, aż po produkcję niezbędnych izotopów koniecznych do ratowania ludzkiego zdrowia. Pierwszy reaktor atomowy powstał w roku 1942. Zbudowano go na Uniwersytecie w Chicago pod kierunkiem włoskiego uczonego Enrico Fermiego. Obecnie pracuje ich na świecie ponad 400 sztuk.

Pierwsze prace na zegarami kwarcowymi prowadzono już w roku 1924, a prototyp powstał w roku 1929 (niektóre źródła podają rok 1927) - pracował nad nimi Brytyjczyk Warren A. Marrison. Pierwszy funkcjonalny zegarek kwarcowy na świecie pokazano dopiero w roku 1964 z okazji igrzysk olimpijskich. W 1969 zmodyfikowano jego budowę i zastąpiono rezonator kwarcowy układem scalonym - tak powstał Seiko Quartz-Astron. Obecnie zegary kwarcowe znajdziemy w niemal każdym urządzeniu elektronicznym.