Supermasywna czarna dziura. Obiekt kieruje w naszą stronę wiązkę energii
Naukowcy odkryli nową supermasywną czarną dziurę, która kieruję w stronę naszej planety wiązkę energii. Tajemniczy obiekt ma masę równą 700 milionom Słońc i jest najstarszym zaobserwowanym zjawiskiem tego rodzaju.
Czarna dziura dostrzeżona została z odległości 12,9 miliarda lat świetlnych, więc swój strumień energii kieruje w nas prosto z początków istnienia Wszechświata, do 800 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Odkrycie może zmienić to w jaki sposób patrzymy na powstanie i początki istnienia kosmosu .
Czym jest blazar?
Blazar to rodzaj aktywnej galaktyki, w której centrum znajduje się supermasywna czarna dziura. Tego typu obiekty wystrzeliwują z biegunów wąskie strumienie wysokoenergetycznych cząstek (tzw. dżety), które poruszają się z prędkością bliską prędkości światła. Kiedy jeden z tych dżetów jest skierowany w stronę Ziemi, jego źródło określamy mianem blazara. Charakteryzują się wyjątkową jasnością i intensywnym promieniowaniem, które pochodzi z tych strumieni cząstek.
Na łamach The Astrophysical Journal Letters (18 grudnia 2024) opublikowano odkrycie nowego blazara, nazwanego J0410-0139. Odkrycia dokonano wykorzystując dane z wielu teleskopów, w tym Atacama Large Millimeter Array, teleskopów Magellana i Bardzo Dużego Teleskopu Europejskiego Obserwatorium Południowego (znajdujących się w Chile) oraz obserwatorium Atacama Large Millimeter Arrayna orbicie okołoziemskiej.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Tajemnice z początku istnienia Wszechświata
Fale radiowe z początku Wszechświata przebyły ponad 12,9 miliarda lat świetlnych, aby dotrzeć do Ziemi. Jest to rekord odległości z której zaobserwowano tego typu obiekt kosmicznych. Te wyjątkowe okoliczności pozwolą naukowcom zajrzeć w meandry wczesnego kosmosu i dowiedzieć się jak powstawały pierwsze supermasywne czarne dziury.
Badacze do tej pory odkryli mniej niż 3000 blazarów, ale nigdy nie udało im się zaobserować tak odległego jak J0410-0139. Poprzednim rekordzistą pod względem odlegościb był, odkryty w 2020 roku, PSO J0309+27. Znajduje się około 12,8 miliarda lat świetlnych od Ziemi, co czyni go około 100 milionów lat młodszym od J0410-0139. Choć różnica wieku wydaje się niewielka w porównaniu z wiekiem wszechświata, to w ciągu tych 100 milionów lat supermasywna czarna dziura może urosnąć o kilka rzędów wielkości, co czyni to odkrycie znaczącym.
Odkrycie tego blazara sugeruje, że w tym okresie kosmicznej historii istniało wiele innych supermasywnych czarnych dziur, które mogły nie emitować dżetów lub kierowały swoje promieniowanie w inne strony, z dala od Ziemi.
Justyna Waliszewska, dziennikarka Wirtualnej Polski
