Śpimy godzinę dłużej. Nie jest to nowy pomysł

Dlaczego przestawiamy zegarki? Od Benjamina Franklina po Winstona Churchilla, historia czasu letniego pokazuje spory, eksperymenty i wojenne potrzeby.

A view of the art installation 'Zeitfeld' (time field) by the German artist Klaus Rinkes in Dusseldorf Germany, 23 October 2025. Clocks in Germany will be changed to winter time and set back by one hour on Sunday, 26 October 2025. EPA/CHRISTOPHER NEUNDORF Dostawca: PAP/EPA.Zegar
Źródło zdjęć: © PAP | PAP/EPA/CHRISTOPHER NEUNDORF
Aleksandra Dąbrowska

Już w nocy z 25 na 26 października cofniemy swoje zegarki z godziny 3:00 na godzinę 2:00. Wraz z każdą zmianą czasu pojawiają się pytania, czy nie lepszym rozwiązaniem byłaby rezygnacja z tej praktyki i jeśli tak - to czy na rzecz czasu zimowego, czy może letniego.

Jak pokazuje historia, to właśnie czas letni został specjalnie "stworzony", podczas gdy ludzkość głównie dostosowywała się do czasu zimowego.

Od pomysłu do praktyki: początki odejścia od czasu zimowego

Pierwszą osobą zastanawiającą się nad metodami wydłużenia dnia był amerykański uczony Benjamin Franklin. Chociaż nie postulował on zmiany czasu, to zachęcał ludzi do zmiany własnego rytmu dobowego i wstawania wcześniej, by dłużej wykorzystywać naturalne światło słoneczne.

Dopiero w 1895 roku nowozelandzki entomolog George Vernon Hudson jako pierwszy zaproponował przesunięcie zegarów do przodu w lecie. Zaproponował korektę o dwie godziny przez pięć miesięcy w roku. Chociaż niektórzy Nowozelandczycy byli zaintrygowani pomysłem Hudsona, wielu go wyśmiało.

Pierwsze propozycje i brytyjski przełom

Człowiekiem, którego pomysł doprowadził bezpośrednio do regularnej zmiany czasu, jest brytyjski budowniczy William Willett. W 1905 roku samodzielnie wpadł on na pomysł przesunięcia zegarów latem.

W 1907 roku wydał broszurę zatytułowaną "Marnowanie światła dziennego", w której szczegółowo opisał swoją propozycję. Jeden z posłów poparł pomysł Willetta i w 1908 roku przedstawił go parlamentowi jako Ustawę o czasie letnim z 1908 roku.

Willett latami walczył o akceptację tej koncepcji w Wielkiej Brytanii. Silne wsparcie przyszło z polityki i nauki. Winston Churchill mówił w Guildhall: Pożyczamy godzinę w kwietniu, oddajemy ją ze złotym procentem pięć miesięcy później. Samą ideę krytykowali rolnicy i część naukowców, obawiając się chaosu i przerw w ciągłości danych.

Wojna przyspiesza decyzje

W miarę trwania I wojny światowej Niemcy uznały, że wprowadzenie czasu letniego Willetta zapewni więcej światła słonecznego wieczorami, zastępując sztuczne oświetlenie i oszczędzając cenne paliwo na cele wojenne. W ten sposób, podążając za brytyjską ideą, w 1916 roku Niemcy jako pierwsze wprowadziły czas letni.

Po tym wydarzeniu Wielka Brytania i kraje europejskie po obu stronach konfliktu szybko przyjęły czas letni, a Stany Zjednoczone poszły w ich ślady 31 marca 1918 roku, po przystąpieniu do wojny.

W Polsce zaś czas letni został przyjęty jednorazowo w 1919 roku. Później zaś przyjęto go w latach 1946–1949 i1957–1964. Obecnie zmiana czasu obowiązuje od 1977 roku.

Cyfrowy Polak © Cyfrowy Polak
Wybrane dla Ciebie
Ostatni Kormoran II na wodzie. Co dalej z niszczycielami min?
Ostatni Kormoran II na wodzie. Co dalej z niszczycielami min?
Myśliwce z Polski dla Ukrainy? Kijów jest w stanie spełnić warunek
Myśliwce z Polski dla Ukrainy? Kijów jest w stanie spełnić warunek
Rozstrzygnięcia w programie FCAS. Przyszłość europejskiego myśliwca nowej generacji
Rozstrzygnięcia w programie FCAS. Przyszłość europejskiego myśliwca nowej generacji
Mars wpływa na klimat Ziemi. Nowe symulacje pokazują skalę
Mars wpływa na klimat Ziemi. Nowe symulacje pokazują skalę
Ukraińcy zmieniają taktykę. Tak teraz używają dronów
Ukraińcy zmieniają taktykę. Tak teraz używają dronów
US Navy kupuje broń za 1,7 mld dolarów. Posłuży do polowania na drony
US Navy kupuje broń za 1,7 mld dolarów. Posłuży do polowania na drony
Egzotyczne PzH 2000 w Ukrainie. Nie oddali ich za darmo
Egzotyczne PzH 2000 w Ukrainie. Nie oddali ich za darmo
Rosyjski zakład tonie w długach. Problemy z remontami samolotów
Rosyjski zakład tonie w długach. Problemy z remontami samolotów
Ziemska atmosfera na Księżycu. Jak to w ogóle możliwe?
Ziemska atmosfera na Księżycu. Jak to w ogóle możliwe?
Stracili trzy cenne wozy. Skuteczne uderzenie Ukraińców
Stracili trzy cenne wozy. Skuteczne uderzenie Ukraińców
Chcą zasilać farmy fotowoltaiczne nocą. Wiązkami laserowymi z orbity
Chcą zasilać farmy fotowoltaiczne nocą. Wiązkami laserowymi z orbity
Ukrainiec ocenił rakiety Sapsan. Widzi przewagę nad Iskanderami
Ukrainiec ocenił rakiety Sapsan. Widzi przewagę nad Iskanderami
ZATRZYMAJ SIĘ NA CHWILĘ… TE ARTYKUŁY WARTO PRZECZYTAĆ 👀