Smog w tym roku - przygotujmy się na najgorsze, bo rząd uchyla nieba kopalniom

Konsultacje społeczne to zasadniczo istotny element transparentności władz i tego, w którą stronę mają zmierzać potencjalnie wprowadzane zmiany. Tak to przynajmniej wygląda w teorii, w praktyce bowiem stosuje się różne chwyty, które umożliwiają ustawienie konsultacji w taki sposób, by często kontrowersyjny temat przeszedł bez większego echa lub na konsultacjach pojawili się przedstawiciele środowisk przychylnych zmianom.

Takie, zdaniem organizacji walczących o czyste powietrze, były właśnie konsultacje społeczne rozporządzenia dotyczącego parametrów węgla dopuszczonego do sprzedaży dla klientów indywidualnych, a który przygotowało Ministerstwo Energii. I ani przygotowanie konsultacji, ani samo rozporządzenie nie spotkało się z szalonym entuzjazmem.

"Sam sposób prowadzenia konsultacji jest farsą – ministerstwo na zgłaszanie uwag dało siedem dni długiego weekendu (trwały do 21 sierpnie – przyp. red). Wśród podmiotów, do których wysłano prośbę o uwagi, nie ma ani samorządów, ani organizacji zajmujących się ochroną powietrza. Są za to Polska Grupa Górnicza, Węglokoks, Jastrzębska Spółka Węglowa, Tauron Wydobycie, Główny Instytut Górnictwa, Kopalnia Bogdanka … i związki zawodowe" – opisał w swoim komentarzu Andrzej Guła z Krakowskiego Alarmu Smogowego.

Zobacz Też: Maciej Ryś, czyli młody innowator kontra smog

W rozmowie z WP Tech Guła tłumaczy, dlaczego wszyscy powinni się obawiać rozporządzenia, które było przedmiotem konsultacji.

- Patologie na rynku węgla zostają usankcjonowane. Bo jak inaczej można nazwać dopuszczenie do sprzedaży węgla, którego prawie jedna trzecia to popiół? – pyta. – Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska z Krakowa jasno stwierdził, że taki węgiel nie może trafić do sprzedaży detalicznej, tylko można go spalać w ciepłowniach, gdzie instalacje mają filtry – podkreśla.

Jak dodaje Guła, minister zapomniał, że znowelizowana przez sejm w lipcu ustawa o kontroli jakości paliw mówi wyraźnie, że normy jakości węgla są ustalane w celu ochrony powietrza. Może minister uznał, że spółki górnicze są odpowiednimi podmiotami do dbania o jakość powietrza, ironizuje mój rozmówca. W tym wypadku mamy do czynienia z ewidentnym konfliktem interesów, uważa.

- Pominięcie kluczowych podmiotów, jak urzędy marszałkowskie, samorządy czy organizacje społeczne pokazuje, czyj głos dla ministra energii się liczy. Chociaż zabrakło nas w rozdzielniku konsultacji, złożyliśmy obszerne uwagi do ministerialnego projektu. Podobnie, wiele krytycznych uwag nadesłały samorządy – podkreśla.

Guła zwraca również uwagę, jak bardzo obecne rozporządzenie różni się do tego, które powstało w 2015 roku. Tamto w jego opinii było znacznie lepsze, a zakazywało m.in. spalania mułów i miałów w osobistych kotłach. A tak naprawdę cały czas stoimy w miejscu w kwestii smogu, ze smutkiem stwierdza ekspert.

– Program Czyste Powietrze przyjęty przez rząd w styczniu 2017 r. jest pisany palcem po wodzie. Dokonujemy jego regularnej oceny i jak dotychczas z 15 zapowiedzianych działań jedynie dwa zostały zrealizowane, w tym jedno dotyczące określenia norm emisyjnych dla węglowych kotłów. Wszystko jednak wskazuje na to, że pozytywna ocena tego działania będzie musiała być cofnięta, gdyż urzędnicy stworzyli prawo, które w praktyce jest martwe – mówi. - Normy jakości węgla są najlepszym dowodem na to, że rządowi nie zależy na czystym powietrzu – konkluduje.

Prezydent Rybnika, Piotr Kuczera, również nie ma najlepszego zdania o zaproponowanych zmianach. W rozmowie z WP Tech wyraził nadzieję na zmianę zdania polityków.

- Sam tryb konsultacji jest trochę za krótki, bo trwa tylko siedem dni. Rozwiązanie zaproponowane w rozporządzeniu powodują, że będzie można palić na przykład mułem i flotem węglowym, co powoduje, że podstawowe postulaty środowisk związanych z walką o czyste powietrze nie zostaną spełnione – zaznacza. - Widzę również pewną sprzeczność w deklaracjach premiera i tego, co znajduje się w rozporządzeniu. Jeśli nie przyjmiemy norm spalania spalin w instalacjach komunalnych, to nie rozwiążemy problemu smogu w kolejnych sezonach. Miejmy nadzieję, że w trybie konsultacji nastąpi jeszcze zmiana stanowiska Ministerstwa. Z punktu widzenia statystycznego użytkownika kotłowni dopuszczamy spalanie paliw, które są poza jakąkolwiek certyfikacją w indywidualnym ogrzewaniu. Podtrzymanie tej decyzji cofa nas w walce ze smogiem – podkreśla.

Sezon grzewczy za pasem, a czasu na opamiętanie coraz mniej. Najbliższe dni zadecydują, czy smog znowu będzie tematem numer jeden od grudnia do końca lutego lub dłużej.