Nowy samolot dla amerykańskich sił specjalnych już w produkcji
L3Harris i Air Tractor rozpoczęły produkcję niskoseryjną samolotu wsparcia bezpośredniego AT-802U Sky Warden przeznaczonego dla amerykańskiego dowództwa operacji specjalnych (US Special Operations Command). Samolot został wybrany w 2022 r. w programie Armed Overwatch mającym wyłonić wyspecjalizowany samolot bliskiego wsparcia dla komandosów działających na całym świecie.
19.05.2023 14:59
W ramach pierwszego kontraktu na produkcję niskoseryjną, amerykańskim siłom specjalnym zostanie dostarczonych sześć samolotów. Uruchomienie produkcji 9 maja jest dotrzymaniem deklaracji ogłoszonej po wygraniu przetargu. Przedstawiciele producenta stwierdzili wówczas, że dysponują gotowym produktem, a wdrożenie do produkcji zajmie mniej niż rok. Po przejściu prób taktycznych i opracowaniu metodologii użycia zostaną zamówione kolejne samoloty. Razem SOCOM ma zamiar pozyskać 75 samolotów tego typu za maksymalną cenę 3 mld dolarów.
Uruchomienie produkcji seryjnej opóźni się o około trzy miesiące w stosunku do pierwotnych założeń ze względu na zmiany w konfiguracji i systemie szkolenia wprowadzone na żądanie zamawiającego. Główną zmianą jest wprowadzenie radiostacji szerokopasmowej L3Harris Falcon AN/PRC-167, która jest również używana przez jednostki lądowe. Zapewni to kompatybilność systemów łączności pomiędzy pilotami i żołnierzami na ziemi.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
AT-802U zastąpią w służbie samoloty U-28 Draco, będące przebudowanymi cywilnymi maszynami dyspozycyjnymi PC-12. Były one wykorzystywane w Iraku i Afganistanie w roli powietrznych stanowisk naprowadzania i samolotów rozpoznawczych. Ich wadą był brak jakiegokolwiek uzbrojenia, więc do wsparcia ogniowego sił specjalnych trzeba było każdorazowo wzywać typowe samoloty bojowe. Nowy samolot może przenosić szeroki wachlarz uzbrojenia, dzięki czemu będzie mógł zapewnić komandosom wsparcie ogniowe w większości przewidywalnych sytuacji.
Program Armed Overwatch
Dowództwo sił specjalnych uznało, że potrzebuje lekkiego samolotu do wsparcia działań w różnych zakątkach świata możliwego do wykorzystania przy minimalnym zapleczu logistycznym. Dzięki nim SOCOM chce mieć możliwość rozmieszczenia prostych, ale skutecznych samolotów wszędzie tam, gdzie operują nawet niewielkie oddziały sił specjalnych.
Program Armed Overwatch wystartował w końcu 2020. Do pierwszego etapu zgłoszono 5 samolotów: Textron AT-6E Wolverine, L3Harris AT-802U Sky Warden, MAG Aerospace AC-208, Leidos Bronco II i Sierra Nevada MC-145B Coyote. Ten ostatni jest o tyle ciekawy, że powstał na bazie polskiego samolotu PZL M-28 Skytruck i nawet dostał się do finałowej trójki, razem z AT-802U i AT-6, ale ostatecznie przegrał tę rywalizację.
Z rolnictwa do wojska
AT-802U wywodzi się z opracowanego przez Air Tractor samolotu rolniczego i gaśniczego. Został opancerzony i wyposażony do realizacji misji rozpoznawczych, kierowania i kontroli, uderzeniowych, szkoleniowych, a nawet w roli wysuniętego punktu tankowania przez przedsiębiorstwo zbrojeniowe L3Harris. Samolot znalazł już nabywców w Jordanii, Egipcie i ZEA.
Samolot jest zbudowany w układzie dolnopłata z klasycznym stałym podwoziem z kółkiem ogonowym. Jego rolniczy rodowód powoduje, że jest bardzo dobrze przygotowany do operowania z nieutwardzonych pasów startowych lub wręcz terenu przygodnego. Ma 11,6 m długości, 18 m rozpiętości skrzydeł i 4 m wysokości. Masa pustego samolotu bez opancerzenia to 3700 kg. Może zabrać ładunek do 4000 kg, ale w tym, poza uzbrojeniem, zawiera się także opancerzenie kluczowych elementów. Samolot jest napędzany pojedynczym silnikiem Whitney Canada PT6A-67F o mocy 1600 KM.
Uzbrojenie można podwieszać na 11 zaczepach, z których 8 jest pod skrzydłami, 2 pod kadłubem i 1 na styku skrzydła i kadłuba. Ten ostatni jest zoptymalizowany do zamocowania karabinów maszynowych i działek od 12,7 mm do 20 mm. Na pozostałych można podwieszać różnego rodzaju bomy, wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych i rakiety naprowadzane laserowo w tym: Mk 82, AGM-114 Hellfire, M260, GBU-12, jak również głowice obserwacyjne MX-15 i MX-20 oraz zasobniki rozpoznawcze. Systemy obserwacyjne mogą być zintegrowane przez łącze danych CMDL z terminalami ROVER będącymi na wyposażeniu oddziałów lądowych. Dzięki temu żołnierze na ziemi mogą na żywo obserwować obraz z głowic obserwacyjnych.
Autor: Maciej Hypś