Plany architektoniczne sprzed 8 tys. lat. Przedstawiają tajemnicze megastruktury
Około 8000 lat temu myśliwi z Bliskiego Wschodu wyryli w skale plany budowy rozległych konstrukcji, które wykorzystywane były w charakterze pułapek na zwierzęta. Chodzi o tak zwane "pustynne latawce", które zazwyczaj składały się z dwóch kamiennych murków zbiegających się ku sobie i zakończonych dołami lub czymś na kształt zagrody. Odkryte na skałach grawerunki, jak podkreślają badacze, są najstarszymi znanymi schematami architektonicznymi i pokazują zdolności ich twórców do przenoszenia dużych, trójwymiarowych struktur na małe, płaskie powierzchnie.
23.05.2023 | aktual.: 05.06.2023 14:00
"Latawce" zostały po raz pierwszy zauważone przez pilotów brytyjskich sił powietrznych w latach dwudziestych XX w. Te wyrafinowane struktury architektoniczne składały się ze ścian o długości dochodzącej nawet do 5-6 km. Archeolodzy badający struktury uważają, że najprawdopodobniej były one używane jako pułapki do masowych polowań. Koniec wszystkich "latawców" jest zawsze zwrócony w kierunku klifów, dołów lub zagród. Może to zatem świadczyć o tym, że służyły one do tego, by zaganiać i łapać zwierzęta, a ich obfitość prowadzi z kolei do wniosku, że ten sposób musiał być wydajny. Służyły zatem za swoiste gigantyczne wnyki do masowego polowania. Ale na jakie gatunki zwierząt? Bierze się tutaj pod uwagę gazele, koziorożce alpejskie, dziko żyjące zwierzęta z rodziny koniowatych, a nawet strusie.
Struktury te w całości można zobaczyć tylko z lotu ptaka. Odkryto je w wielu państwach znajdujących się na Półwyspie Arabskim, ale nie tylko. Są również spotykane w Syrii, Iraku, Armenii, a nawet w Kazachstanie. Na części tych terenów starożytne cywilizacje istniały już nawet 8000 lat temu. W większości mają one kształt zbliżony do litery "V", czym przypominają nieco latawce, stąd ich nazwa. Ale niektóre z nich są bardziej złożone.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Niedawno odkryto wyryte w skałach schematy tych megastruktur. Naukowcy podkreślają, że zdolność do tworzenia planów dużych struktur na dwuwymiarowej, małej powierzchni, stanowi kamień milowy w rozwoju cywilizacji. Odkrycie pozwala też lepiej zrozumieć, w jaki sposób nasi przodkowie wykorzystywali "pustynne latawce".
Najstarsze plany megastruktur wykonanych przez człowieka i opis badań zostały opublikowane w czasopiśmie "PLOS ONE" (DOI: 10.1371/journal.pone.0277927).
Starożytne plany architektoniczne
Odkrycie planów budowy "latawców" zawdzięczamy zespołowi pod kierownictwem Rémy’ego Crassarda z Uniwersytetu w Lyonie. Wyryte w kamieniu schematy znaleziono w Jordanii i Arabii Saudyjskiej.
W Jordanii na obszarze Jibal al-Khasabiyeh znajduje się w sumie osiem latawców. W ich pobliżu znaleziono kamień z planem podobnych struktur, który wyrzeźbiono przy użyciu kamiennych narzędzi. Całość ma długość 80 cm i szerokość 32 cm. Plan wykonano 7 tys. lat temu.
Z kolei w Zebel az-Zilliyat w Arabii Saudyjskiej znajdują się dwa pustynne latawce, które oddalone są od siebie o ok. 3,5 km. W ich pobliżu odkopano masywny kamień o długości 382 cm i szerokości 235 cm. Znajdujący się na nim plan został stworzony prawdopodobnie około 8 tys. lat temu.
Niezbędne przy budowie
Naukowcy uważają, że podobne plany były potrzebne konstruktorom, ponieważ cały układ tych potężnych struktur jest niemożliwy do uchwycenia bez oglądania go z lotu ptaka. Odnalezione projekty są niezwykle precyzyjne.
Chociaż ludzie modyfikowali przestrzeń wokół siebie przez tysiąclecia, to znamy niewiele planów lub map pochodzących z okresu piśmiennych cywilizacji Mezopotamii i starożytnego Egiptu. Te przykłady są najstarszymi znanymi planami w historii ludzkości.
Źródło: Public Library of Science, fot. Olivier Barge/ CNRS/ CC-BY 4.0
