Pandy z Europy jadły mięso. Naukowcy mają dowód

Pandy wielkie (Ailuropoda melanoleuca) to chyba najbardziej popularne niedźwiedzie na świecie. Ich charakterystyczne czarno-białe futro i obwódki wokół oczu rozpozna każdy. Zwierzęta te żywią się pędami roślin, głównie bambusa, ale jak nadarzy się okazja, zjedzą również rybę czy małego gryzonia. Mają przystosowany układ pokarmowy do spożywania mięsa, tak jak inne niedźwiedzie.

Obecnie pandy wielkie zamieszkują górskie tereny w Chinach, ale wiadomo, że ich przodkowie występowali także w Europie. Na ich skamieniałe szczątki natrafiono wcześniej w Hiszpanii oraz w Bułgarii. Skamieniałości pand wielkich odkryto też w Szwabii na południu Niemiec, w miejscowości Allgäu.

Badania zębów wymarłego gatunku pandy dały naukowcom pewne wskazówki dotyczące ich stylu życia. Okazało się, że zwierzęta ta nie żywiły się przede wszystkim bambusem, jak obecnie pandy wielkie, ale były wszystkożerne. Ich dieta bardziej przypominała dietę współczesnych niedźwiedzi brunatnych.

Wyniki oraz opis badań ukazał się w dwóch pismach "Geobios" (DOI: 10.1016/j.geobios.2024.02.003) oraz "Papers in Palaeontology" (DOI: 10.1002/spp2.1588).

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Odkryć dokonano na stanowisku Hammerschmiede w Allgäu. W wykopaliskach tam prowadzonych odkryto wiele skamieniałości pradawnych zwierząt. W 2019 roku głośno było o znalezieniu tam skamieniałości małpy człekokształtnej - Danuvius guggenmosi - sprzed 11,5 miliona lat, która chodziła w pozycji wyprostowanej.

Międzynarodowy zespół z uniwersytetów w Hamburgu, Frankfurcie, Madrytu i Walencji niedawno odkrył na stanowisku Hammerschmiede skamieniałe szczątki wymarłego gatunku pandy - Kretzoiarctos beatrix. Gatunek ten pierwszy raz został opisany na podstawie skamieniałości odkrytych w Hiszpanii w 2011 roku.

Kretzoiarctos beatrix jest uważany za najstarszego przodka współczesnej pandy wielkiej. Ustalono to na podstawie budowy jego zębów. Gatunek ten żył około 11 milionów la temu i był mniejszy od współczesnych niedźwiedzi brunatnych, ale mimo to mógł osiągać wagę ponad 100 kilogramów. - Dzisiejsze pandy wielkie należą do grupy mięsożerców w taksonomii, ale w rzeczywistości żywią się wyłącznie roślinami. Specjalizują się w diecie opartej na twardych roślinach, w szczególności bambusie – informuje dr Nikolaos Kargopoulos z Uniwersytetu w Tybindze i Uniwersytetu w Kapsztadzie, główny autor badań.

To, w jaki sposób te pierwotnie mięsożerne pandy przystosowały się do tak ekstremalnej diety roślinożernej, stanowi zagadkę. Naukowcy nie są pewni, kiedy zwierzęta rozwinęły tę wyspecjalizowaną niszę, zwłaszcza że ich przodkowie byli znacznie mniej wybredni.

Do tej pory większość ich skamieniałości przodków pand znaleziono w Hiszpanii, co sugeruje, że pandy pochodzą z Europy i w pewnym momencie w przeszłości wyemigrowały do ​​Chin. Jednak w przeciwieństwie do współczesnych pand, ich przodkowie byli wszystkożerni - jedli zarówno rośliny, jak i mięso.

By ustalić, jak przebiegał proces zmiany nawyków żywieniowych pand, naukowcy wzięli pod lupę zęby Kretzoiarctos beatrix i porównali je z zębami współczesnych pand wielkich oraz innych gatunków niedźwiedzi, w tym niedźwiedzi polarnych, niedźwiedzi brunatnych i niedźwiedzi okularowych z Ameryki Południowej.

Kształt zębów zmienia się w zależności od ich roli w przetwarzaniu pożywienia, co daje wskazówkę co do głównych źródeł pokarmu zwierzęcia. Wykorzystując mikroskop można znaleźć na powierzchni zębów malutkie zadrapania i wgłębienia spowodowane kontaktem cząsteczek pożywienia z zębem. - Charakterystyka tych zmian na powierzchni zębów może dać wskazówki dotyczące nawyków żywieniowych zwierzęcia na krótko przed jego śmiercią — mówi Kargopoulos.

Porównując mikro- i makromofrologię zębów Kretzoiarctos beatrix z zębami wymienionych wcześniej gatunków naukowcy doszli do wniosku, że niedźwiedź z Hammerschmiede nie specjalizował się w zjadaniu twardych roślin, jak współczesna panda, ale nie był też czystym mięsożercą, jak niedźwiedź polarny. Zęby Kretzoiarctos beatrix nadawały się do spożywania szerokiej gamy rodzajów pożywienia. Pod mikroskopem widoczne były zadrapania i wgłębienia na powierzchni, co wskazywało, że żuły twardsze materiały, takie jak kości. Sugeruje to, że miały one szerszą dietę, która była bardziej podobna do diety współczesnego niedźwiedzia brunatnego i zawierała zarówno elementy roślinne, jak i zwierzęce.

- Te wyniki są ważne dla naszego zrozumienia ewolucji niedźwiedzi i rozwoju roślinożerności u pand wielkich. Okazuje się, że Kretzoiarctos beatrix, najstarszy z pand, był wszystkożerny. Specjalizacja w diecie pandy nastąpiła dopiero na późniejszym etapie jej ewolucji — mówi Madelaine Böhme z Uniwersytetu w Tybindze.

Źródło: Uniwersytet w Tybindze, IFLScience, fot. Wayne77, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons