Odkryto najstarszy krater uderzeniowy na Ziemi. Powstał miliardy lat temu

Naukowcy z Curtin University w Australii oraz z Geological Survey of Western Australia badając warstwy skalne na obszarze North Pole Dome w regionie Pilbara w Australii Zachodniej znaleźli dowody na uderzenie sporych rozmiarów kosmicznej skały sprzed 3,5 miliarda lat. Pilbara jest miejscem, w którym znajdują się jedne z najstarszych odsłoniętych skał na świecie. Według profesora Tima Johnsona z Curtin University, odkrycie to znacząco zmienia dotychczasowe założenia dotyczące starożytnej historii naszej planety. Wyniki oraz opis badań ukazał się na łamach pisma "Nature Communications".

Do tej pory za najstarszy krater uderzeniowy uznawano krater Yarrabubba. Ma on 70 kilometrów średnicy i również znajduje się w zachodniej części Australii. Naukowcy z Curtin University oraz Imperial College London ustalili jego wiek w badaniach sprzed pięciu lat na 2,229 miliarda lat.

Ale w niedawnych badaniach naukowcy znaleźli nowego rekordzistę. Zidentyfikowali go dzięki tzw. stożkom zderzeniowym – charakterystycznym formacjom skalnym, które powstają w wyniku metamorfizmu szokowego – przeobrażenia skał na skutek fali uderzeniowej działającej w bardzo krótkim czasie, ogromnego ciśnienia oraz wysokiej temperatury. Takie struktury znajdywane są w podłożu kraterów uderzeniowych i innych silnych eksplozji, takich jak próby jądrowe.

"Stożki zderzeniowe to piękne, delikatne, rozgałęzione struktury, podobne do lotki do badmintona. Są jedyną widoczną gołym okiem cechą wstrząsu, a w naturze mogą powstać tylko po uderzeniu meteorytu" – napisali autorzy badań na łamach "The Conversation".

Stożki zderzeniowe w miejscu oddalonym około 40 kilometrów na zachód od Marble Bar w regionie Pilbara powstały, jak wskazują autorzy publikacji, gdy sporych rozmiarów kosmiczna skała uderzyła w ten obszar z prędkością ponad 36 tys. km/h. W wyniku uderzenia powstał krater o szerokości ponad 100 km. Naukowcy podkreślają, że musiało być to znaczące wydarzenie o charakterze globalnym.

"Nasze obserwacje wykazały, że nad warstwą ze stożkami zderzeniowymi znajdowała się gruba warstwa bazaltu bez śladów wstrząsu uderzeniowego. Oznaczało to, że uderzenie musiało mieć ten sam wiek, co skały, o których wiemy, że mają 3,5 miliarda lat" – napisali badacze.

We wczesnym Układzie Słonecznym wszystkie większe obiekty były nieustannie bombardowane przez asteroidy. Dowody tych uderzeń można zobaczyć chociażby na Księżycu. Na Ziemi ślady po tym okresie zostały w większości wymazane z powierzchni przez ciągłą erozję i procesy geologiczne. Ale naukowcy i tak potrafią znaleźć pradawne kratery szukając stopionych skał, charakterystycznych struktur czy minerałów powstających pod ogromnym ciśnieniem.

Profesor Chris Kirkland z Curtin University przyznał, że odkrycie rzuca nowe światło na to, jak meteoryty ukształtowały wczesne środowisko Ziemi. – Odkrycie tego uderzenia może wiele wyjaśnić na temat tego, jak mogło powstać życie. Kratery uderzeniowe mogły stworzyć środowiska przyjazne dla życia mikrobiologicznego, takie jak baseny z gorącą wodą – wyjaśnił.

Dodał również, że radykalnie zmienia to naszą wiedzę na temat formowania się skorupy ziemskiej. – Ogromna ilość energii z tego uderzenia mogła odegrać rolę w kształtowaniu wczesnej skorupy ziemskiej, wpychając jedną jej część pod drugą lub zmuszając magmę do wznoszenia się z głębi płaszcza Ziemi w kierunku powierzchni – dodał.

Źródło: Curtin University, The Conversation