Przyczyna problemów zdrowotnych. Problem całego społeczeństwa

Dr n. med. Tadeusz Jędrzejczyk z Polskiego Towarzystwa Programów Zdrowotnych i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego podkreślił powagę sytuacji, komentując wyniki analizy.

- Jest to zdecydowanie problem zdrowia publicznego i prewencji. Złe warunki w nocy i niska jakość snu prowadzą do większej podatności na choroby zakaźne i intensywniejszych objawów chorób alergicznych. Gorszy sen to także pogorszenie się naszego dobrostanu psychofizycznego, ryzyko rozwoju chorób układu krążenia i cukrzycy, mniejsza efektywność w pracy czy słabsze wyniki w nauce – powiedział.

Autorzy opracowania podkreślają, że ocieplenie klimatu ma bezpośredni wpływ na temperatury nocne na całym świecie. Z ich analizy wynika, że 2,4 mld ludzi na świecie doświadcza co najmniej dwóch dodatkowych tygodni w roku, w których temperatury w nocy przekraczają 25 st. C, a ok. 1,1 mld ludzi – co najmniej dwóch dodatkowych tygodni w roku, gdy temperatura nocna wynosi powyżej 18 st. C. W najcieplejszych krajach temperatura w nocy nie spada nawet poniżej 30 st. C.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Analiza obejmująca 202 kraje w latach 2014-2023 wykazała, że Polska jest jednym z tych państw, w których zmiany klimatu przyczyniły się do zwiększenia liczby dni z minimalną temperaturą w nocy wynoszącą ponad 18 st. C o 7-14. W niektórych europejskich miastach aż o miesiąc wydłużył się czas, gdy nocna temperatura wynosi ponad 18 st. C.

Autorzy publikacji zwracają uwagę, że optymalna temperatura do spania to 18 st. C. Według organizacji Sleep Charity z Wielkiej Brytanii idealna temperatura pokojowa dla snu to przedział 16-18 st. C, podczas gdy amerykańska organizacja National Sleep Foundation wskazuje, że optymalna dla dobrej jakości snu jest temperatura między 15,6 st. C a 19,4 st. C.

Wysokie temperatury nocne stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Ich szkodliwość wynika z faktu, że uniemożliwiają one organizmowi odpowiednie ochłodzenie po dniu pełnym upału, co z kolei prowadzi do zakłócenia procesów regeneracyjnych. Dodatkowo, ciepłe noce skutkują nieregularnym i skróconym snem, co w długoterminowej perspektywie może prowadzić do rozwoju różnych chorób, a nawet zwiększać ryzyko zgonu.

Niedostateczna ilość snu lub sen niskiej jakości ma wiele negatywnych konsekwencji dla zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Wśród nich można wymienić: nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, negatywne skutki dla układu sercowo-naczyniowego, zwiększone ryzyko zachorowania na raka i cukrzycę, problemy z psychicznym samopoczuciem, skłonności do zachowań samobójczych, a także skrócenie średniej długości życia. Badania naukowe wykazały, że ryzyko zgonu w dni, które poprzedzały ciepłe noce, jest o 50% wyższe niż w pozostałe dni - podkreślają autorzy analizy.

Zakłócenia snu mają również negatywny wpływ na sprawność umysłową, w tym na pamięć i koncentrację. Mogą one również zaburzać rozwój mózgu u dzieci, utrudniać proces uczenia się, a także zwiększać ryzyko wypadków, urazów i zgonów związanych z bezpieczeństwem, na przykład w miejscu pracy czy podczas dojazdów do niego.

Autorzy badania zwracają uwagę, że ciepłe noce mają szczególnie negatywny wpływ na bardziej wrażliwe grupy społeczne, takie jak dzieci, osoby starsze czy kobiety w ciąży. U kobiet ciężarnych zaburzenia snu mogą prowadzić do ryzyka przedwczesnego porodu, depresji poporodowej, a także negatywnie wpływać na zdrowie dziecka.

Osoby znajdujące się w gorszej sytuacji ekonomicznej są szczególnie narażone na negatywne skutki gorących nocy, ze względu na warunki mieszkaniowe i brak dostępu do klimatyzacji.

- Niektóre grupy demograficzne są szczególnie dotknięte tym problemem - mowa o osobach o niższych dochodach i seniorach. Sen jest kluczowym elementem dobrego samopoczucia i aby go zachować, będziemy musieli pomóc ludziom dostosować się do wyższych temperatur w nocy, jednocześnie starając się zmniejszyć stopień, w jakim takie temperatury wzrosną w przyszłości – skomentował dr Nick Obradovich z Laureate Institute for Brain Research.

Wpływ ciepłych nocy na zdrowie może być szczególnie nasilony w miastach. Dr Tadeusz Jędrzejczyk podkreślił, że problem ten nie dotyczy tylko turystów, którzy mogą być narażeni na awarię klimatyzacji. Wielu, często starszych ludzi, mieszkających w miejskich wyspach ciepła, a w dodatku w budynkach o południowo-zachodnim nasłonecznieniu i na górnych piętrach (zwłaszcza na poddaszu), jest latem narażonych na bardzo niesprzyjające zdrowiu warunki w nocy, ocenił specjalista.

Według niego, coraz pilniejsze staje się zidentyfikowanie takich mieszkań i kierowanie zarówno działań edukacyjnych jak i wsparcia dla najuboższych.