Nagroda Nobla 2020 w dziedzinie chemii przyznana za "genetyczne nożyczki"

Emmanuelle Charpentier i Jennifer A. Doudna zostały wyróżnione nagrodą Nobla w dziecinie chemii za opracowanie metody edycji genomu CRISPR/Cas9.

Dzięki metodzie edycji genomu CRISPR/Cas9 możliwa jest zmiana kodu DNA zwierząt, roślin i mikroorganizmów z niezwykle wysoką precyzją. Technologia okazała się przełomowa w opracowywaniu nowych metod leczenia raka, a w przyszłości ma szanse przyłożyć się do leczenia wrodzonych chorób genetycznych.

Naukowcy, którzy chcieli modyfikować geny, musieli wcześniej opierać się na trudnej i czasochłonnej, a czasem niemożliwej pracy. Dzięki CRISPR/Cas9 ta sama praca to kwestia kilku tygodni.

- W tym narzędziu genetycznym drzemie ogromny potencjał. Zrewolucjonizowało ono podstawy nauki, ale również zaowocowało stworzeniem innowacyjnych roślin odpornych na pleśń i choroby. W przyszłości doprowadzi do powstania przełomowych nowych metod leczenia - mówi Claes Gustafsson, przewodniczący Komitetu Noblowskiego ds. Chemii.

Emmanuelle Charpentier odkryła "genetyczne nożyczki" przez przypadek. Studiując niebezpieczną bakterię Streptococcus pyogenes odkryła nieznaną molekułę tracrRNA. Jest ona częścią systemu immunologicznego bakterii, który może zneutralizować wirusy "rozcinając" ich kod genetyczny.

Po opublikowaniu swojego odkrycia Charpentier rozpoczęła współpracę z doświadczoną biochemiczką Jennifer Doudna. Razem wyizolowały "genetyczne nożyczki", uprościły ich budowę i "zmusiły" do przecinania nie tylko kodów wirusów, ale też kodu DNA w dowolnie wybranymi miejscu. Tak przecięty kod można potem odbudować, zmieniając jego strukturę.