Łowca talentów XXI wieku. To sztuczna inteligencja

Nie tylko system VAR, o którym głośno przez Mundial, jest przykładem nowoczesnych technologii w futbolu. Uczenie maszynowe i uczenie głębokie to pojęcia kojarzone głównie z analizą ogromnych baz danych, którymi "karmi" się sztuczną inteligencję. Wykorzystują się ją w badaniach naukowych i biznesie, ale sport również od niej nie stroni. Można na przykład przeprowadzić symulację, kto wygra trwający właśnie Mundial. Według wyliczeń sztucznej inteligencji, będzie to Hiszpania, a Polska ma szansę na 15. miejsce. Sugerujemy jednak ograniczone zaufanie – według statystyk Google, Polska miała 42 proc. szansy na wygranie z Senegalem. Jak się skończyło, wiemy wszyscy.

To jednak tylko pewien pokaz możliwości opracowania danych statystycznych przy okazji trwania wielkiej imprezy sportowej. Na co dzień taka analityka ma zastosowanie w klubach sportowych, które w ten sposób mogą sobie pozwolić na sprawdzenie, ile dany gracz jest wart i jaki jest jego potencjał.

Strategie klubów i trenerów opierają się na szczegółowych statystykach i mają na celu wyszukanie i pozyskanie najlepszych zawodników, zanim zrobi to ktoś inny. Agenci i kluby mogą pozyskać kompletny zestaw informacji dotyczących potencjału zawodników i całych zespołów w celu opracowywania skutecznych strategii taktycznych i szkoleniowych.

Jedną z firm zajmujących się analityką w branży sportowej jest SciSports, korzystająca z kolei z narzędzi analitycznych innej firmy - SAS. SciSports wspiera kluby w poszukiwaniu zawodników na określone pozycje oraz opracowywaniu założeń taktycznych i szkoleniowych. Firma współpracuje z takimi klubami jak Eintracht Frankfurt, Leeds United czy Wigan Athletic. Cel jest prosty: pomoc im w wyborze najlepszych graczy i skompletowaniu optymalnych zespołów oraz ułatwić pracę skautom przy poszukiwaniu młodych talentów. Każdego tygodnia firma analizuje ponad 1500 meczów w 210 ligach, wykorzystując uczenie maszynowe do analizy potencjału i wartości ponad 200 000 zawodników.

Firma wykorzystuje platformę SAS Viya oraz system kamer, które generują w czasie rzeczywistym dane wideo w technologii 3D z rozgrywanych meczów. Sztuczna inteligencja pozwala na analizę sposobu gry i efektywności zawodników oraz tworzenie modeli rozwoju poszczególnych piłkarzy. Zebrane dane mogą być wykorzystane do identyfikacji nowej wschodzącej gwiazdy lub niedocenianych zawodników poprzez zestawienie ich statystyk z wynikami innych piłkarzy z danej ligi. Analiza przebiega w czasie rzeczywistym, a dzięki technologii chmury obliczeniowej wyniki można odczytywać z dowolnego miejsca.

- Kluby i reprezentacje piłkarskie dysponują ogromną ilością danych pochodzących z wielu źródeł. Informacje te dotyczą zarówno samych zawodników: stanu ich zdrowia, aktualnej formy sportowej, liczby strzelonych bramek czy minut spędzonych na boisku – mówi mi Miłosz Trawczyński, Business Consulting Manager w SAS Polska. - Innowacyjne systemy do analizy potencjału zawodników oraz drużyn wykorzystują ponadto informacje niebezpośrednio związane z danym zawodnikiem – dodaje.

Jakie konkretnie informacje są przydatne? Sztuczną inteligencję "karmi" się takimi danymi, jak:

• Czy zawodnik brał udział w meczu, który zakończył się zwycięstwem?
• Jaka jest pozycja w rankingu drużyn, które ze sobą rywalizują?
• Czy zawodnik ofensywny był na boisku w momencie zdobycia bramki
• Czy zawodnik defensywny był na boisku w momencie utraty gola?

W ten sposób ocenia się wpływ zawodnika na grę drużyny w kontekście dodatkowych atrybutów. W całym procesie kluczowe znaczenie mają sposoby i możliwości analizy wszystkich dostępnych danych z wykorzystaniem zaawansowanych algorytmów, dodaje ekspert SAS. W praktyce Sci Sports analizuje wartości przypisywane poszczególnym zdarzeniom na boisku. Wartości te zmieniają się wraz z przebiegiem meczu i akcja, która pierwotnie miała niewielką wartość może zostać wyżej oceniona jeżeli wpłynęła np. na zdobycie gola. System „uczy się” jak analizować dane spotkanie, dzięki wykorzystaniu technologii uczenia maszynowego, opisuje.

- Wszyscy lubimy spekulować jakie będą wyniki danych meczów. Dla osób związanych z piłkarskim biznesem jest to element pracy. To co czyni futbol najbardziej popularnym sportem na świecie to nieoczekiwane zwroty akcji, dramaturgia i sytuacje kiedy drużyna skazana na porażkę wygrywa z teoretycznie lepszym przeciwnikiem – opisuje Trawczyński. - Podejście analityczne pozwala na wyciąganie wniosków na podstawie danych o poszczególnych zawodnikach i rozegranych spotkaniach Komputer przeprowadza liczne symulacje wykorzystując zaawansowane modele danych. Należy jednak pamiętać, że algorytm nie jest w stanie wziąć pod uwagę każdej sytuacji np. kontuzji kluczowego zawodnika. Wciąż jednak przewidywanie wyników meczów w oparciu o systemy analityczne jest bardziej precyzyjne niż poleganie jedynie na intuicji – zauważa.

Analiza danych dotyczących gry poszczególnych drużyn pozwala również na ocenę szansy na zwycięstwo, biorąc pod uwagę między innymi dyspozycję w poprzednich spotkaniach. Zaawansowana analityka umożliwia także określenie, czy i ile goli strzeli dana drużyna na podstawie informacji o wynikach poprzednich meczów i formie poszczególnych zawodników.

Czy zatem skauci na całym świecie mają powód do obaw i niepokoju? W końcu ich praca może ulec zautomatyzowaniu, a ich zawód stanie się przestarzały. Rzeczywistość nie jest jednak tak straszna, jak by się mogło wydawać. Skauci i trenerzy piłkarscy od wielu lat wykorzystywali szczątkowe dane w procesie analizy. Dopiero rozwój technologii pozwolił na kompleksową analizę wszystkich dostępnych informacji, dzięki czemu osoby odpowiedzialne za wyniki drużyny zyskują kompletny obraz zespołu, zauważa ekspert.

- Mało prawdopodobne jest, aby w niedługim czasie komputery wyeliminowały specjalistów z tej dziedziny, gdyż w procesie rekrutacji i ewaluacji niezwykle ważne są też relacje z przedstawicielami poszczególnych klubów czy agentami piłkarzy – zaznacza. - Jednak tak jak w innych dziedzinach biznesu rola technologii staje się kluczowa w procesie podejmowania szybkich i trafnych decyzji w niezwykle konkurencyjnym środowisku, jakim jest dziś futbol – konkluduje.

Przynajmniej jedna grupa zawodowa może być spokojna.