Twardy dysk, CD, DVD, pendrive - każdy nośnik danych może ulec uszkodzeniu. Powodem bywa błąd człowieka lub niespodziewany wypadek. Czy można samemu odzyskać dane? Czasami tak, ale w niektórych przypadkach jedynym wyjściem bywa powierzenie tego zadania specjalistycznej firmie
Dla średnich i dużych przedsiębiorstw oraz instytucji skorzystanie z profesjonalnej usługi odzyskiwania danych w firmie dysponującej odpowiednim laboratorium jest oczywistym rozwiązaniem. Coraz częściej także użytkownicy prywatni nie próbują odzyskiwać danych samodzielnie. Czy będzie to nieopatrznie skasowany film z wakacji, praca magisterska czy ślubne zdjęcia przechowywane na uszkodzonym dysku twardym - skorzystanie z pomocy ekspertów zajmujących się zawodowo odzyskiwaniem danych może być niezbędne w wielu sytuacjach życiowych.
Jakie dane ulegają uszkodzeniu
Skuteczność odzyskiwania danych na świecie wynosi obecnie 78%. Uzyskanie takich rezultatów w warunkach domowych jest praktycznie niewykonalne. Tylko profesjonalne laboratoria dysponujące odpowiednim sprzętem, oprogramowaniem i fachową kadrą mogą odzyskać dane utracone w naprawdę trudnych sytuacjach, jak powódź lub pożar. Możliwy jest odzysk danych z różnego rodzaju nośników, od tradycyjnych dysków twardych, przez płyty CD, DVD i pamięci USB, aż po karty pamięci, kamery cyfrowe czy telefony komórkowe.
Dane można utracić z wielu przyczyn. Powodem może być po prostu zużycie nośnika. Każdy dysk twardy posiada określoną żywotność i z czasem może odmówić posłuszeństwa. Utrata danych może nastąpić także na skutek prostych błędów ludzkich, jak nieuważne usunięcie pliku, sformatowanie niewłaściwej partycji, czy przypadkowe nadpisanie jednego systemu operacyjnego innym, co czasami zdarza się np. w przypadku nowych i niedoświadczonych użytkowników Linuksa. Dane możesz utracić również na skutek fizycznego uszkodzenia dysku spowodowanego upadkiem lub z powodu zniszczenia elektroniki na skutek zwarcia. Koszt odzyskiwania danych
Popyt na usługi odzyskiwania danych prawdopodobnie będzie wzrastać wraz z coraz większym wkraczaniem nowoczesnych technologii w nasze życie. Coraz więcej osób korzysta z zaawansowanych smartfonów, które są wykorzystywane do wiele zadań. Według specjalistów z firmy Mediarecovery z telefonów odzyskiwać można takie dane, jak lista kontaktów, spis połączeń, SMS-y, MMS-y, pliki wideo i audio, kalendarz, czy nawet historia przeglądanych stron WWW.
Koszt usługi odzyskiwania danych jest uzależniony od różnych czynników. W przypadku uszkodzeń fizycznych na możliwość odzyskania danych wpływa rodzaj nośnika. Jest to trudniejsze w przypadku np. macierzy RAID lub dysku SCSI. Natomiast w przypadku zaistnienia uszkodzeń logicznych, jak usunięcie pliku lub formatowanie dysku, większe znaczenie ma sama pojemność nośnika danych. Znaczenie dla laboratorium odzyskującego dane będzie także mieć zakres usługi oraz czas wykonania.
W zależności od firmy koszt odzyskania usuniętych plików rozpoczyna się już od 300-40. zł netto, co nie jest wygórowaną kwotą za przywrócenie plików o krytycznym znaczeniu. Z kolei odzyskanie danych z karty pamięci aparatu cyfrowego może kosztować do kilkudziesięciu złotych w przypadku uszkodzeń logicznych do setek złotych i więcej w przypadku skomplikowanych uszkodzeń mechanicznych. Podobnie wahają się ceny odzysku danych z innego rodzaju nośników.
Warto wspomnieć, że niektóre firmy odzyskujące dane współpracują z producentami dysków. Jeśli twój dysk został uszkodzony i podlega wymianie zgodnie z warunkami gwarancji, to otrzymasz nowy dysk bezpośrednio od firmy przeprowadzającej odzyskanie danych i bez konieczności interweniowania u producenta lub sprzedawcy. Odzyskiwanie danych w warunkach domowych
Decyzja o tym, czy zamiast skorzystania z usług specjalistycznej firmy lepiej podjąć się samodzielnego odzyskania danych zależy od kilku czynników. Z pewnością ważną kwestią jest budżet, którym dysponujesz. Jeśli masz pewność, że i tak nie skorzystasz z usługi profesjonalnego laboratorium, to przetestowanie darmowych rozwiązań raczej nie pogorszy twojej sytuacji. Pamiętaj także, że odzyskanie danych w amatorskich warunkach jest możliwe przy uszkodzeniach logicznych. Nie należy jednak podejmować się naprawiania dysku, który uległ fizycznemu uszkodzeniu, o ile nie masz odpowiedniej wiedzy.
Jeśli utracone dane znajdowały się na dysku twardym, na którym zainstalowany był system operacyjny, to pierwszym krokiem powinno być wyłącznie komputera i wyjęcie dysku. Każda zmiana w zapisanych na dysku danych będzie utrudniać odzyskanie utraconych informacji. Dysk podłącz do innego komputera lub zainstaluj system operacyjny na innym nośniku. Aby odzyskać dane możesz posłużyć się wieloma z dostępnych programów. Z bezpłatnego oprogramowania do odzyskiwania danych warto wymienić Recuva lub PC INSPECTOR File Recovery.
Inne programy ułatwiają odzyskanie danych z płyt CD i DVD, np. aplikacja IsoBuster. Z kolei program Smart Flash Recovery pomoże w odzyskaniu danych z pamięci flash.
Skuteczne usuwanie danych
Niewłaściwe skasowanie danych na dysku twardym lub innym nośniku danych przed jego sprzedażą lub przekazaniem do utylizacji może być dla firmy lub instytucji tak samo groźne, jak wyrzucanie w całości papierowych dokumentów zawierających ważne informacje. Odzyskanie danych przez niepowołaną osobę może spowodować realne straty finansowe, problemy z wizerunkiem w mediach oraz wywołać nieprzyjemne konsekwencje zawodowe i prawne.
Wbrew pozorom usunięcie plików z poziomu systemu operacyjnego nie usuwa ich trwale z dysku twardego. Pliki na dysku twardym można przyrównać do książki, która zawiera spis treści. Usunięcie pliku poprzez przeniesienie go do kosza, a następnie jego opróżnienie to jedynie zamazanie pozycji w spisie treści. Sam plik nadal znajduje się na dysku, tak jak odpowiedni rozdział znajduje się w książce. Co więcej, nawet formatowanie partycji nie zapobiega możliwości odzyskania danych przy użyciu profesjonalnych narzędzi.
Profesjonalne kasowanie danych odbywa się na dwa sposoby: sprzętowo lub programowo. Według niektórych opinii najlepsze rezultaty zapewnia sprzętowe kasowanie danych polegające na użyciu degaussera. Jest to urządzenie wytwarzające pole elektromagnetyczne o bardzo dużym natężeniu. Pole zmienia właściwości magnetyczne nośnika danych sprawiając, że nie nadaje się on do dalszego użytku. Koszt skorzystania z usługi w firmach zajmujących się odzyskiwaniem danych rozpoczyna się już od około 15. zł netto.
Programowe kasowanie danych polega na użyciu programu, który wielokrotnie nadpisuje całą przestrzeń nośnika losowymi ciągami znaków. Po przeprowadzeniu takiej operacji żadne laboratorium nie powinno odzyskać danych z nośnika. Wiele firm ma autorskie oprogramowanie, ale niekiedy jest ono przeznaczone także na sprzedaż. Ceny usługi programowego usuwania danych rozpoczynają się już od około 10. zł. Istnieją także darmowe programy do kasowania danych na dysku twardym, jak np. Wise Disk Cleaner, czy 4DiskClean.
Przyszłość odzyskiwania danych
Większości użytkowników komputerów zdarzyło się przynajmniej raz utracić pliki. W miarę postępu informatyzacji takie sytuacje mogą być coraz częstsze. Nie trudno więc przewidzieć, że wzrastać będzie także zapotrzebowanie na usługi odzyskiwania danych, a w miarę tego wzrostu również ceny usług powinny być coraz przystępniejsze dla przeciętnego użytkownika. Obyśmy nie byli zmuszeni korzystać z nich zbyt często.
