Najczęściej dopiero przerwa w zasilaniu lub awaria sieci uzmysławiają nam jak wiele sprzętów w naszym domu nie działa bez prądu. Nie można otworzyć automatycznej bramy garażowej, nie działa router, więc nie ma dostępu do Internetu, a z kranu leci zimna woda, bo nawet piec CO - choć działający na gaz - do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje zasilania. Nagłe przerwy w dostępie prądu czy wahania napięcia stanowią też zagrożenie dla wielu elektronicznych sprzętów i mogą skutkować ich uszkodzeniem. Stabilne zasilanie oraz podtrzymania pracy podstawowych domowych urządzeń zapewni zasilacz awaryjny (UPS). Jak wybrać odpowiedni model UPS-a, dopasowany do naszych potrzeb?
Do zaburzenia pracy urządzeń zasilanych z sieci nie potrzeba całkowitego odłączenia prądu. Wyłączenie bardziej wrażliwych sprzętów mogą powodować nawet chwilowe spadki lub wzrosty napięcia w naszej lokalnej sieci. Oczywiście o wiele dotkliwsze są całkowite przerwy w dostawie prądu. Jeżeli mamy szczęście i awaria nie zaskoczyła nas w momencie kończenia ważnej pracy na komputerze stacjonarnym –. i tak musimy szukać sposobu na połączenie się z Internetem. Nie wspominając o tym, że unieruchomione zostały też elektryczne rolety, automatyczna brama czy pompa i sterownik pieca centralnego ogrzewania. W przypadku dłuższego braku zasilania stajemy również przed problemem rozmrażającej się chłodziarko-zamrażarki czy niedziałającego systemu alarmowego.
Odpowiedź na trzy poprzednie pytania pomoże nam wybrać najlepiej dopasowane modele UPS. Należy jednak pamiętać, że sprawa nie kończy się w momencie postawienia i podpięcia zasilacza w naszym domu.
Istotną kwestią jest eksploatacja urządzenia, zwłaszcza dbanie o jego akumulatory. Bardzo często podłączony wiele lat zasilacz nie zadziała w sytuacji awarii. Należy regularnie dokonywać przeglądu urządzenia oraz wymieniać zużyte części. Część zasilaczy awaryjnych, przykładowo te przeznaczone do zabezpieczenia pracy kotłów centralnego ogrzewania, kominków z płaszczem wodnym, układów solarnych czy systemów sterowania (a więc wymagające długich czasów podtrzymania), daje możliwość podłączenia własnego akumulatora samochodowego. Może być to przydatne zwłaszcza przy dłuższych awariach, kiedy nie mamy wystarczająco czasu, aby dokonać pełnego przeglądu dedykowanych modułów bateryjnych.
Trzeba też zwrócić uwagę na zasady gwarancji i serwisu. Przede wszystkim: czas trwania obsługi gwarancyjnej. Niektórzy producenci zapewniają nawet do 5 lat gwarancji na urządzenie. Dodatkowo istotne jest, czy serwis jest wyspecjalizowany w naprawie UPS –. najlepiej, gdyby działał bezpośrednio pod producentem danego zasilacza.
Właściciele domów mogą dodatkowo zastanawiać się, czy i jak zabezpieczyć cały budynek. Jest to rozwiązanie jak najbardziej możliwe, choć na pewno droższe. Z pewnością lepszym rozwiązaniem jest zakup i utrzymanie jednego dużego zasilacza UPS (powyżej 1. kVA), niż wielu mniejszych. Skupienie zabezpieczenia w jednym urządzeniu oznacza mniejsze koszty eksploatacji, większe możliwości kontroli (duże zasilacze mają rozbudowany system zarządzania), a także dłuższy czas podtrzymania. Należy tylko pamiętać, że od pewnego rozmiaru (powyżej mocy 3kVA) UPS-y muszą zostać wpięte bezpośrednio do instalacji elektrycznej. W takim wypadku instalacja urządzenia powinna zostać wykonana przez osoby z odpowiednimi uprawnieniami – najlepiej przez autoryzowany serwis producenta danego zasilacza.
Czasami do zabezpieczenia mogą przydać się również inne rozwiązania. Przykładowo, do zabezpieczenia przed niewielkimi przepięciami przydatne będą listwy filtrujące, zabezpieczające urządzenia nie tylko przed skokami napięcia z sieci elektrycznej, ale też płynącymi po kablach sieciowych czy antenowo-telewizyjnych.
Wreszcie – ile to kosztuje?
Cena UPS-a zależy przede wszystkim od jego typu (czyli zasady działania) –. tu rozróżniamy trzy rodzaje rozwiązań - „off-line”, „line-interactive” oraz „on-line”. Następnym istotnym parametrem jest moc.
Przykładowo, zasilacz o mocy maksymalnej 70. VA (lub 200 W, z przeciążalnością do 400 W przez 30 sekund), który może zabezpieczyć pracę kotłów centralnego ogrzewania, może kosztować ok. 800 zł. Koszt UPS-a tego przeznaczonego do zabezpieczenia komputerów i urządzeń fiskalnych waha się w okolicach 250-300 złotych brutto. Na drugim krańcu mamy duże modele, do których można podpiąć cały dom – takie zasilacze o mocy ok. 10 kVA to kwestia wydatku rzędu od 8000 do 10000zł w przypadku zasilaczy wysokiej jakości.
Na koniec ważna rada –. nie kierujmy się wyłącznie ceną. Duża liczba modeli UPS-ów wydaje się być identyczna w parametrach, a niektóre z nich, dziwnym trafem, są o wiele tańsze. Należy sprawdzić, czy w niezależnych testach te urządzenia rzeczywiście mają takie osiągi, jak trochę droższe odpowiedniki. Dając się skusić na cenę, ryzykujemy sytuację, w których nasz nowy zasilacz UPS w czasie swojego „wielkiego debiutu”… po prostu nie zadziała.
