Córka czy syn? Szanse nie zawsze są takie same

Choć na świecie rodzi się mniej więcej tyle samo chłopców co dziewczynek, w poszczególnych rodzinach prawdopodobieństwo to nie jest jednakowe. Niektóre pary mają wiele córek i żadnego syna, inne – tylko synów i żadnej córki. Naukowcy zidentyfikowali genetyczną mutację, która zwiększa prawdopodobieństwo urodzenia się córki zamiast syna – informuje PAP, powołując się na artykuł opublikowany w czasopiśmie "Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences".

Jianzhi Zhang, genetyk ewolucyjny z University of Michigan, szukał wyjaśnienia, dlaczego w niektórych rodzinach rodzi się więcej córek niż synów. Wydawało się zjawisko to ma podłoże genetyczne.

- Naukowcy zastanawiają się i badają genetyczne podstawy proporcji płci od dziesięcioleci, ale nie znaleziono jednoznacznych dowodów na zmienność genetyczną, która zmienia proporcję płci u ludzi z około 50:50 — powiedział Zhang, profesor ekologii i biologii ewolucyjnej.

- Ale ten scenariusz wydaje się mało prawdopodobny, ponieważ prawie wszystkie ludzkie cechy podlegają mutacji i zmienności genetycznej — podkreślił naukowiec. — Zamiast tego uważamy, że zmienność genetyczna proporcji płci jest zbyt trudna do wykrycia, ponieważ proporcja płci nie jest mierzona precyzyjnie.

Przeważnie mamy niewiele dzieci. Może to prowadzić do dużych błędów w oszacowaniu rzeczywistej proporcji płci u potomstwa. Na przykład, jeśli ktoś ma tylko jedno dziecko, szacowana proporcja płci wyniesie albo zero (jeśli jest to dziewczynka), albo 1 (jeśli jest to chłopiec), nawet jeśli rzeczywista proporcja płci wynosi 0,5.

Zhang wraz z doktorantką Siliang Song zdali sobie sprawę, że aby wykryć wpływ genetyczny na proporcję płci, potrzebują znacznie większej próby niż we wcześniejszych badaniach. Zwrócili się więc o dane do UK Biobank, biomedycznej bazy zawierającej informacje genetyczne i fenotypowe około tys. brytyjskich uczestników. Doprowadziło to do identyfikacji zmiany nukleotydu o nazwie rs144724107, która jest związana z 10-procentowym wzrostem prawdopodobieństwa urodzenia dziewczynki w porównaniu z chłopcem.

Ta zmiana nukleotydu jest jednak rzadka wśród uczestników UK Biobank – posiada ją tylko około 0,5 proc. z nich. Zmiana jest ulokowana w pobliżu genu o nazwie ADAMTS14, który należy do rodziny genów ADAMTS. Są one znane z udziału w produkcji plemników (spermatogenezie) i zapłodnieniu. Naukowcy zauważają, że ich odkrycie nie zostało jeszcze potwierdzone w innych próbkach. Zidentyfikowano też dwa geny, zwane RLF i KIF20B, które mogą wpływać na proporcję płci.

Wyniki badania są zgodne z teorią w biologii ewolucyjnej zwaną zasadą Fishera, nazwaną tak na cześć brytyjskiego statystyka i genetyka populacyjnego Ronalda Fishera. Zasada Fishera głosi, że dobór naturalny faworyzuje wariant genetyczny, który zwiększa liczbę urodzeń rzadszej płci. W praktyce miałoby to oznaczać, że jeśli w danej populacji rodzi się mnie samic od samców, dobór naturalny faworyzuje warianty genetyczne, które zwiększają liczbę urodzeń samców i odwrotnie.

Zasada Fishera może działać tylko wtedy, gdy istnieją mutacje, wpływające na stosunek płci. Niektórzy naukowcy twierdzili, że u ludzi zasada ta nie działa.

- Nasze badanie pokazuje, że w rzeczywistości dane dotyczące ludzi są zgodne z zasadą Fishera, a powodem, dla którego nie odkryto żadnych genetycznych wariantów stosunku płci, była niedokładność pomiaru stosunku płci u potomstwa danej osoby — mówi Zhang.

Naukowcy twierdzą, że choć skupili się na stosunku płci u ludzi, ich odkrycia mają praktyczne zastosowanie w hodowli zwierząt. W rolnictwie, np. w hodowli kur, samice mają większą wartość, niż samce. Podobnie jest w przypadku krów i produkcji mleka.

- Znalezienie wariantów genetycznych u zwierząt gospodarskich o tak dużych skutkach, jak obliczone dla ludzi, prawdopodobnie przyniosłoby ogromne zyski i przyczyniłoby się do dobrostanu zwierząt - skomentował badacz.