10 najnowocześniejszych myśliwców świata
10 najnowocześniejszych myśliwców świata
Dwusilnikowy samolot wielozadaniowy zbudowany w układzie kaczki przez konsorcjum trzech europejskich producentów lotniczych – Alenia Aeronautica, BAE Systems i EADS – współpracujących w ramach holdingu Eurofighter GmbH założonego w 1983 roku. Projekt budowy i wyposażenia samolotu jest zarządzany przez agencję NETMA (NATO Eurofighter and Tornado Management Agency). Projekt samolotu jest podobny do opracowanych w tym samym okresie myśliwców generacji 4,5 – francuskiego Dassault Rafale i szwedzkiego Saab JAS-39 Gripen.
Po początkowych opóźnieniach rozpoczęto produkcję Eurofightera w ramach trzech oddzielnych kontraktów (transzy), z których każdy dotyczy samolotu o coraz większych zdolnościach bojowych.
W 2008 roku Eurofighter Typhoon znajdował się na uzbrojeniu brytyjskiego RAF-u, niemieckiej Luftwaffe oraz włoskich, hiszpańskich i austriackich sił powietrznych. Ponadto Arabia Saudyjska podpisała kontrakt o wartości około 6,4 miliarda euro na dostawę 72 maszyn tego typu. Do maja 2008 roku zbudowano 146 Typhoonów, a koszt każdego szacuje się na około 88,4 miliona euro.
2. IAI Lavi
Israel Aircraft Industrie LAVI (hebr. lwiątko) to izraelski jednomiejscowy samolot wielozadaniowy. Z końcem lat siedemdziesiątych XX wieku Izrael zdecydował się zbudować własny, bardzo nowoczesny samolot bojowy. Z pomocą finansową i techniczną USA, IAI w 1986 roku opracowała samolot Lavi. Koszty programu przekroczyły jednak możliwości finansowe USA i Izraela i w marcu 1988 roku prace zostały zawieszone.
Konstrukcja z krótkimi przedskrzydełkami (układ kaczki), z elektrycznie sygnalizowanym sterowaniem lotem dla ustatecznienia samolotu i wysokim udziałem materiałów kompozytowych w strukturze płatowca. Krajowe wyposażenie elektroniczne wykazywało bardzo wysoki poziom rozwoju i obsługiwało wszystkie rodzaje walki przy użyciu różnorodnego uzbrojenia.
3. Saab JAS-39 Gripen
Szwedzki myśliwiec wielozadaniowy produkowanym przez firmę SAAB w koprodukcji z BAE Systems. Samoloty tego typu zakupiły siły powietrzne Szwecji i RPA, na zasadzie dzierżawy korzystają również z niego siły powietrzne Czech i Węgier. Istotną wadą tych samolotów, jest mała moc silników, co z powodu niewielkiego udźwigu utrudnia konstrukcji odniesienie większych sukcesów komercyjnych.
O odpowiedzi na brak sukcesu eksportowego kolejnych wersji samolotu, przy współudziale BAe Systems opracowano konstrukcję Gripen NG (Next Generation), która eliminować miała wady samolotu w poprzednich wersjach. Najistotniejsza zmianą konstrukcyjną, było zastosowanie amerykańskich silników General Electric F414 - o większej od oryginalnych Volvo Aero RM12 - mocy 98 kN. Nowe silniki umożliwiły nawet maszynie osiągniecie bez dopalania prędkości 1,2 Ma (supercruise). Supercruise osiągnięty został jednakże jedynie w konfiguracji "czystej", a wiec bez uzbrojenia i podwieszanych zasobników.
4. F-16 Fighting Falcon
Samolot wielozadaniowy zbudowany przez amerykańską wytwórnię General Dynamics. Od 1993 produkowany przez Lockheed Corporation, obecnie Lockheed Martin. Od drugiej połowy lat 70. do około 2007 wyprodukowano 4459 egzemplarzy.
F-16 jest użytkowany przez siły powietrzne 25 krajów, w tym Polski (do której pierwsza para trafiła 8 listopada 2006 roku). Cena jednego egzemplarza, w zależności od wersji, wynosi od 15-18 mln. dolarów.
Obecnie jest to najpopularniejszy samolot bojowy na świecie. Pomimo upływu ponad 30 lat od jego oblotu, dzięki systematycznemu rozwojowi i zwiększaniu możliwości bojowych samolot ten wciąż zachowuje wysokie walory bojowe i będzie stanowił wyposażenie amerykańskich sił powietrznych jeszcze przez co najmniej dwie kolejne dekady, a w innych państwach może nawet dłużej.
5. EA-18G Growler
Samolot walki elektronicznej zbudowany na podstawie dwumiejscowego F/A-18F i oznaczony jako EA-18G Growler (ang. warczący) zastąpi w służbie US Navy maszynę EA-6B Prowler. Prototyp został oblatny 15 listopada 2001 roku i wprowadzony do produkcji 22 października 2004. Pierwszy EA-18G wzbił się w powietrze po raz pierwszy 15 sierpnia 2006, a produkcję seryjną planuje się rozpocząć do 2008. Przewidywane wprowadzenie maszyn do służby ma nastąpić rok później w 2009.
Wyposażenie samolotu EA-18G Growler ma stanowić pięć taktycznych zasobników zakłócających ALQ-99, dwa pociski AIM-120 AMRAAM do samoobrony, oraz dwa przeciwradarowe AGM-88 HARM. Przewiduje się również zastosowanie systemu INCANS umożliwiającego zakłócanie systemów nieprzyjaciela przy jednoczesnym utrzymaniu łączności radiowej z własnymi siłami.
US Navy zamówiła 57 maszyn tego typu, które mają zastąpić używane obecnie samoloty EA-6B Prowler.
Obecnie prowadzone są prace nad unowocześnionym silnikiem GE F414-400 zbudowanym z mniejszej o 30% liczby części niż obecne jednostki napędowe, oraz zwiększonym o 25% ciągu. F/A-18E/F będzie również wyposażony w celownik nahełmowy do walki powietrznej.
6. Lockheed F-35 Lightning II
Amerykański jednomiejscowy, jednosilnikowy myśliwiec wielozadaniowy piątej generacji zbudowany przez korporację Lockheed Martin w ramach projektu Joint Strike Fighter, który miał na celu zbudowanie maszyny spełniającej wymagania wszystkich rodzajów amerykańskich sił zbrojnych. Wersja prototypowa samolotu była znana pod nazwą X-35 JSF, ale 7 lipca 2006 roku maszyna dostała nową oficjalną nazwę Lightning II. F-35 Lightning II jest zdolny do wykonywania misji bliskiego wsparcia, bombardowań, oraz typowo myśliwskich zadań walki powietrznej. Projekt samolotu jest finansowany wspólnie przez rządy Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i innych krajów zainteresowanych zakupem tej maszyny. F-35 Lightning II został zbudowany pod kierownictwem firmy Lockheed Martin, przy współpracy z BAE Systems i Northrop Grumman.
Program JSF został zainicjowany w celu zbudowania maszyny zdolnej zastąpić wiele typów samolotów, co ma doprowadzić do redukcji kosztów ich produkcji i utrzymania. Docelowo mają powstać trzy wersje F-35, w których 80% elementów konstrukcyjnych będzie identycznych, a pozostałe 20% będą stanowić dedykowane systemy, przystosowujące maszynę do pełnienia określonych zadań lub działań w specyficznych warunkach.
7. Su-47
Współczesny rosyjski eksperymentalny samolot myśliwski. Su-47 jest przegranym z projektem MiG 1-44 projektem myśliwca piątej generacji powstałym w ZSRR mającym w założeniu konkurować z amerykańskim F-22 Raptor. Prace nad nim kontynuowane były na koszt OKB Suchoja jako demonstrator technologii i mające na celu zdobyć jak najwięcej danych do projektu PAK-FA.
W samolocie zastosowano m.in. wewnętrzną komorę na uzbrojenie oraz specjalne pokrycie pochłaniające fale radarowe uzyskując elementy systemu stealth (utrudniona wykrywalność dla radarów). W samolocie wykorzystano skrzydła o ujemnym skosie oraz ciąg wektorowany w dwóch płaszczyznach, dzięki czemu samolot ma zdolność zachowania stateczności i sterowności na bardzo dużych kątach natarcia i przy bardzo dużych lub bardzo małych prędkościach. Samolot z założenia miał być bardzo zwrotny podczas bezpośredniej walki powietrznej oraz zwrotny podczas walki długodystansowej, unikając trafienia pociskami rakietowymi. Podczas lotu możliwe są manewry, na skutek których samolot leci zwrócony bokiem lub nawet ogonem w kierunku lotu, potrafi także wykonać dynamiczne hamowanie w powietrzu potocznie nazwane Kobra. W samolocie zastosowano system sterowania aktywnego "Fly-by-wire". Do obsługi awioniki służą aktywne ekrany LCD i wyprofilowane przyciski.
8. Mig 1-44
Projekt radzieckiego/rosyjskiego myśliwca przewagi powietrznej znajdującego się obecnie w stadium prototypu.
Powstawał jeszcze w ZSRR jednak po jego rozpadzie ze względu na kryzys praktycznie nie był rozwijany. Pierwszy oblot nastąpił w 2001 r. Samolot wówczas traktowany był już raczej jako demonstrator technologii niż prototyp. Ma cyfrowy układ sterowania, silniki o zmiennym wektorze ciągu, zmniejszoną wykrywalność (nie widać czoła sprężarek silników, pokryty prawdopodobnie farbą pochłaniającą fale radarowe) oraz możliwością zainstalowania generatorów plazmy, które zapewniłyby pełną niewykrywalność dla radarów. Część uzbrojenia częściowo zagłębiona w kadłubie, pozostałe na węzłach podskrzydłowych. Podstawową zaletą nowego samolotu miała być jego niesamowita zwrotność, z dopuszczalnym kątem natarcia do 60 stopni. Projekt został wstrzymany w 2004 roku z powodu zmiany Rosyjskiej doktryny wojennej. Projekt zarzucony na korzyść nowego tańszego wielozadaniowego samolotu PAK-FA.
9. Lockheed F-22 Raptor
Amerykański myśliwiec przewagi powietrznej, w chwili obecnej jedyny samolot myśliwski piątej generacji wprowadzony do służby w armiach świata. Wykonany w technologii stealth, został zaprojektowany głównie do walki z lotnictwem ZSRR, posiada jednak uzbrojenie pozwalające na atakowanie celów naziemnych, prowadzenie wojny elektronicznej i nasłuchu elektronicznego.
Podczas długiego procesu rozwojowego samolot nosił oznaczenie YF-22, następnie przez trzyletni okres poprzedzający wprowadzenie do służby Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych F/A-22, by ostatecznie przyjąć nazwę F-22A. Głównym wytwórcą jest koncern Lockheed Martin, odpowiedzialny za konstrukcję płatowca, uzbrojenie oraz końcowy montaż samolotu. Firma Boeing Integrated Defense Systems dostarcza natomiast skrzydła, tylną część kadłuba oraz awionikę.
10. Aurora
Hipotetyczny samolot rozpoznawczy lub bombowy, mający według niektórych osób znajdować się na wyposażeniu Amerykańskich Sił Powietrznych (USAF) lub Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA). Rząd USA ma jakoby posiadać do 30 sztuk Aurory przy cenie 8 miliardów dolarów za samolot. Byłaby ona zdolna do osiągania 5-krotnej prędkości dźwięku (6120 km/h) na pułapie 30 000 metrów. Według niepotwierdzonych informacji projekt tego samolotu powstał w 1985 roku, a pierwszy lot wykonał on w roku 1989. Pełną zdolność operacyjną osiągnął w roku 1995. W maju 2006 roku, brytyjski minister obrony poinformował o zamówieniu od USAF samolotu rozwijającego prędkość 4-6 machów. Tym samym potwierdził on istnienie takiego projektu. Wydaje się jednak, iż Stany Zjednoczone anulowały program Aurory ze względu na rozwój zaawansowanych satelitów wywiadowczych oraz bezzałogowych samolotów rozpoznawczych. Hipotetyczny samolot opisuje się zwykle jako maszynę o kształcie zbliżonym do trójkąta, według niektórych osób przypominającą nieco North
American XB-70 Valkyrie. Konstrukcja miałaby być wykonana w technologii Stealth, wyposażona w napęd hybrydowy pulsacyjno-strumieniowy, działający na zasadzie podobnej do silnika V-1. Aurora miałaby zostać zaprojektowana jako samolot rozpoznawczy, następca SR-71 Blackbird, lub bombowy, następca B-2 Spirit. Powszechnie uważa się, że eksperymenty prowadzono w Strefie 51.
