Tak powstają księżyce. Naukowcy zobaczyli to pierwszy raz
Udało się uchwycić zjawisko, na temat którego do tej pory można było snuć tylko teorie. Dzięki temu dowiemy się też, jak powstawał Układ Słoneczny.
Dysk materii otaczający planetę PDS 70b
Badając pierwszy zaobserwowany optycznie proces powstawania planet wokół gwiazdy odległej od Ziemi o około 370 lat świetlnych, naukowcy odkryli, że w pobliżu jednej z powstających planet zaczyna formować się jej księżyc. To odkrycie może powiedzieć nam wiele na temat kształtowania się naturalnych satelitów planet.
Niewielki dysk materii formujący się wokół dopiero powstającej planety zaobserwowano, wykorzystując ALMA (Atacama Large Milimeter Array), czyli gigantyczny interferometr składający się z całej sieci radioteleskopów. Odkrycie zostało potwierdzone dzięki obserwacjom zespołu astronomów z Caltech, korzystających z teleskopu zakresu światła widzialnego i podczerwieni obserwatorium W. M. Kecka na Mauna Kea na Hawajach. Tam też wykonano zdjęcia układu.
Obserwacje dotyczą układu gwiezdnego PDS 70, znajdującego się w odległości około 370 lat świetlnych od Ziemi. Jest to pierwszy układ, w którym mamy okazję obserwować etap powstawania planet z tak zwanego dysku akrecyjnego otaczającego młodą gwiazdę, zawierającego materię, która nie weszła w jej skład. Oczywiście "młodość" jest tu pojęciem bardzo względnym, bo mówimy o gwieździe, która ma 5,4 mln lat. Chociaż w ludzkiej skali to bardzo długo, w porównaniu z naszym Słońcem, które istnieje od 4,6 miliarda lat, PDS 70 jest zaledwie niemowlęciem.
Zooming in on the orange dwarf star PDS 70 and its newly discovered planet
Według dotychczasowych badań w układzie PDS 70 trwa formowanie się dwóch planet typu jowiszowego, czyli gazowych gigantów, noszących nazwy PDS 70b i PDS 70c, które zbierają materię dysku protoplanetarnego otaczającego gwiazdę. Jak wykazały dokładniejsze obserwacje, wokół pierwszej z nich znajduje się jej własny dysk materii, z którego zaczyna kształtować się księżyc.
Po raz pierwszy mamy więc możliwość obserwowania "na żywo", jak wyglądają narodziny układu planetarnego. Badając młodą gwiazdę wraz z jej świeżo powstającymi planetami i formującym się wokół jednej z nich księżycem będziemy mogli zweryfikować dotychczasowe teorie dotyczące początków naszego własnego Układu Słonecznego.
