Szpiegowska technika - znikające w świetle dokumenty

Jeszcze kilkanaście lat temu, by napisać tajny list należało użyć "sympatycznego" atramentu. Dziś wystarczą zmodyfikowane nanocząstki złota lub srebra, by ważna dla nas wiadomość nie wpadła w niepożądane ręce. Nanocząstki to drobinki o średnicy miliardowej części metra.

Naukowcy z Northwestern University (USA), z grupy badawczej profesora Bartosza Grzybowskiego, opracowali nanomateriał, który można użyć przy drukowaniu dokumentów, których tajna treść ma zniknąć po pewnym czasie.

Nowy arkusz papieru utworzony jest z bibuły zawierającej na powierzchni zmodyfikowane nanocząstki złota lub srebra, których metaliczny nanordzeń jest pokryty atomowej grubości warstewką azobenzenu. Azobenzen to światłoczuły związek chemiczny, który wykorzystywany jest między innymi przy produkcji płyt kompaktowych.

Nanocząstki z warstwą azobenzenu zatapiane są w odpowiednim organożelu, którego skład warunkuje właściwości tworzonego papieru - między innymi od składu warstwy zabezpieczającej nanocząstki zależy szybkość znikania nadruku z powierzchni kartki.

Światło ultrafioletowe (UV) aktywuje cząsteczki azobenzenu, które w tych warunkach zmieniają swój układ przestrzenny, stając się małymi dipolami. Ta zmiana właściwości azobenzenowej warstwy powoduje, iż nanocząstki złota lub srebra samoczynnie zaczynają oddziaływać pomiędzy sobą, łącząc się. W efekcie czego zmianie ulega kolor papieru, który w zależności od rodzaju metalu przechodzi z czerwonego na niebieski (w przypadku nanozłota) lub z żółtego koloru we fioletowy (dla nanocząstek srebra). W ten sposób można dokonać zapisu informacji. Proces jest całkowicie odwracalny. Wystarczy kartkę papieru wystawić na działanie odpowiednio silnego światła słonecznego, a "nadrukowany" wcześniej światłem UV obraz lub tekst bezpowrotnie zniknie!

Według naukowców, nowy papier to idealne rozwiązanie dla służb specjalnych, których dokumenty w ten sposób mogłyby być zabezpieczone przed kopiowaniem. Silne światło kopiarki zniszczyłoby zawartą w tajnych dokumentach treść. Innym bardziej przyziemnym zastosowaniem, to bilety komunikacji miejskiej, które ulegałby zniszczeniu po określonym czasie, uniemożliwiając ponowne użycie.