Stworzyli prognozę wybuchu Etny. Znaleźli kluczowy współczynnik

Etna, położona na włoskiej wyspie Sycylia, jest największym aktywnym wulkanem w Europie. Ludzie dokumentują jej aktywność od 2700 lat, ale historia erupcji tego wulkanu sięga aż 500 000 lat wstecz.

Do ostatniej erupcji Etny doszło w czerwcu 2025 roku, kiedy to wulkan wyrzucił z siebie gigantyczną chmurę popiołu o wysokości 6,5 kilometra. Dodatkowo, przy erupcji z wulkanu wydzieliła się lawina gorącej lawy i innych zanieczyszczeń.

Erupcja ta była przewidywalna, więc władze mogły wydać ostrzeżenie rano w dniu wybuchu. Prognozy jednak nie zawsze okazują się takie trafne.

Naukowcy z Włoskiego Narodowego Instytutu Geofizyki i Wulkanologii przeanalizowali 20 lat danych sejsmicznych spod Etny. Skupili się na "współczynniku b" – relacji między liczbą słabych i silnych wstrząsów. Zmiany tego wskaźnika odzwierciedlają ewolucję naprężeń, gdy magma przemieszcza się ku powierzchni.

Autorzy pracy w Science Advances wskazują na "bardzo silną" korelację między "współczynniku b" a aktywnością wulkanu. - Śledzenie "współczynnika b" może pomóc w ujawnieniu różnych etapów transferu magmy z głębi na powierzchnię - wyjaśnił główny autor badania, Marco Firetto Carlino, geofizyk z Obserwatorium Etny.

Etna znajduje się w strefie kolizji płyt tektonicznych Afryki i Europy. W rezultacie, pod wulkanem znajduje się pionowe pęknięcie w skorupie ziemskiej, znane jako uskok przesuwczy, co ułatwia wypływ magmy na powierzchnię.

Jak podaje Live Science, skorupa pod Etną ma grubość do 30 km. Magma unosi się przez tę objętość przed erupcją, ale zamiast uzupełniać pojedynczą komorę magmową, stopiona skała zasila szereg połączonych ze sobą stref magazynowania, które są osadzone w skorupie na różnych głębokościach.

Najgłębsza strefa znajduje się ok. 11 km poniżej poziomu morza. Z niej magma trafia do układu pośredniego na głębokości ok. 3–7 km, a potem do płytkiej strefy wewnątrz stożka wulkanu, już powyżej poziomu morza.

Regiony aktywnego magazynowania magmy wykazują wyższą wartość "współczynnika b" – dominują tam drobne wstrząsy. - Dzieje się tak, ponieważ skały pod wpływem ruchu magmy stają się słabe i silnie spękane - wyjaśnił Firetto Carlino.

W stabilniejszych sektorach skorupy przeważają rzadsze, większe trzęsienia. Tam "współczynnik b" spada, bo skały dłużej akumulują naprężenia, a gdy pękają, generują silniejsze wstrząsy. - Kiedy ostatecznie pękną, powodują silniejsze trzęsienia ziemi, co odpowiada niższym wartościom współczynnika b - dodal Carlino.