Solaris - polskie pojazdy, które podbiły świat

Już na wstępie warto zaznaczyć, że tylko w roku 2014 Solaris sprzedał 1380 pojazdów, z czego aż 1100 trafiło za granicę. Wcześniej firma podpisała umowy z wieloma ośrodkami miejskimi, dzięki czemu to właśnie pojazdy Solaris są najczęściej spotykane w niemal każdym dużym polskim mieście. Autobusami, trolejbusami i tramwajami jeżdżą mieszkańcy nie tylko Polski, ale też Niemiec, Czech, Litwy, Bułgarii, Danii, Słowacji, Szwecji, Włoch, Turcji, Grecji czy Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

Polska ma więcej powodów do dumy. Na torach niedawno pojawiła się prawdziwa perełka polskiego kolejnictwa - pociąg Pesa Dart, nazywana przez wielu "polskim pendolino" (zobacz naszą galerię. Bydgoskie zakłady Pesa S.A. w swoim portfolio posiadają masę sukcesów - ich tramwaje czy składy kolejowe jeżdżą w wielu europejskich miastach. Pesa nie jest jednak jedynym polskim "towarem eksportowym", z którego powinniśmy być dumni. Od wielu lat europejski rynek skutecznie podbija podpoznański Solaris, o którego sukcesach z roku na rok słyszy się coraz więcej.

Już na wstępie warto zaznaczyć, że tylko w roku 2014 *Solaris sprzedał 1380 pojazdów, z czego aż 1100 trafiło za granicę. *Wcześniej firma podpisała umowy z wieloma ośrodkami miejskimi, dzięki czemu to właśnie pojazdy Solaris są najczęściej spotykane w niemal każdym dużym polskim mieście. Autobusami, trolejbusami i tramwajami jeżdżą mieszkańcy nie tylko Polski, ale też Niemiec, Czech, Litwy, Bułgarii, Danii, Słowacji, Szwecji, Włoch, Turcji, Grecji czy Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Na stronie producenta można przeczytać:

_ "Od momentu uruchomienia produkcji w 1996 roku fabrykę w Bolechowie pod Poznaniem opuściło już ponad 12 000 pojazdów. Jeżdżą one po drogach 29 krajów." _

Dalej czytamy:

_ "Solaris w krótkim czasie stał się firmą wytyczającą trendy w swojej branży. Od wielu lat jest niepodważalnym liderem rynku autobusowego w Polsce. Z kolei w Niemczech należy do grona największych dostawców autobusów miejskich." _

*Solaris Bus & Coach S.A. *to polski producent pojazdów komunikacji miejskiej. Siedziba znajduje się w Bolechowie-Osiedlu pod Poznaniem. Wszystkie cztery zakłady producenta znajdują się w Wielkopolsce. To właśnie w Poznaniu, Bolechowie-Osiedlu i Środzie Wielkopolskiej powstają pojazdy pod logiem Solaris.

W roku 1994 Krzysztof Olszewski założył firmę Neoplan Polska Sp. z o.o., sprzedającą na polskim rynku niemieckie pojazdy niskopodłogowe. Wygrany dwa lata później przetarg na dostarczenie 72 autobusów dla Poznania pozwoliło na uruchomienie w Bolechowie montowni. Po rozpoczętej w marcu 1996 roku produkcji, Neoplan w ciągu trzech następnych lat zdobył pozycję lidera w tym segmencie produkcyjnym. Doświadczenie zdobyte w tym czasie i sugestie klientów zmotywowały Olszewskiego do stworzenia wraz z zespołem inżynierów pojazdu marki Solaris Urbino. 16 lat temu (w 1999 roku) podczas poznańskich targów zaprezentowano pierwszy z nich - Solaris Urbino 12. Wówczas autobus nosił jeszcze logo Neoplanu.

W 2001 roku Neoplan został przejęty przez MAN. Solaris Bus & Coach został odrębną spółką, zachowując swoje tradycje, majątek i modele autobusów polskiego Neoplanu. *Firma w 100 procentach należała do małżeństwa Solange i Krzysztofa Olszewskich. *

Do największych osiągnięć, firma może zaliczyć przede wszystkim aurobusy Urbino. Na przełomie 2001 i 2002 roku produkowano drugą generację modelu Urbino 12, w tej chwili (od 2005) powstają już modele trzeciej generacji oraz napędzane gazem CNG. OD 2008 roku również konstruuje się modele rodziny 3.5 (w nadwoziu generacji trzeciej zastosowano wnętrze generacji czwartej - ta pojawiła się w roku 2014). Wszystkie jako polska marka Solaris. Na kolejnych slajdach przedstawimy wam najważniejsze z nich.

Konstrukcja każdego z Solarisów Urbino, Alpino, autobusów lotniskowych, czy też modeli hybrydowych lub napędzanych sprężonym gazem ziemnym (Solaris Urbino CNG) jest wykonana ze stali odpornej na korozję.

Pojazdy te są w pełni niskopodłogowe, a ich wzmocniona konstrukcja powstała z myślą o sprostaniu nawet najtrudniejszym warunkom drogowym i klimatycznym. Wszystkie autobusy posiadają funkcję "przyklęku", obniżającą wysokość wejścia o około 70 mm, a także rampę otwieraną ręcznie bądź elektrycznie, ułatwiającą wjazd osobie poruszającej się na wózku inwalidzkim.

Od 2010 roku montowane są wersje hybrydowe - Solaris Urbino Hybrid. Prototyp zaprezentowano w 2009 roku podczas targów Busworld w Kortrijk. Zastosowano w nim równoległy układ hybrydowy Eaton HDU. Składa się on ze zautomatyzowanej 6-biegowej skrzyni biegów i jednego silnika elektrycznego o mocy max. 44 kW (60 KM). Układ ten współpracuje wysokoprężnym silnikiem Cummins ISB6.7EV 225B. Skrzynia biegowa Eaton przekazuje napęd na tylną oś. Wszystkie litowo-jonowe baterie są dziełem japońskiej firmy Hitachi. Umieszczono je pod podestami we wnętrzu pojazdu. Układ hybrydowy działa podobnie jak Start-Stop znany z samochodów osobowych. Dzięki temu autobus bardzo cicho rusza, wykorzystując silnik elektryczny, a dopiero po o osiągnięciu pewnej prędkości zaczyna pracować silnik diesla.

W 2013 roku rodzinę Solaris Urbino 12 powiększył model z napędem wyłącznie elektrycznym - Solaris Urbino 12 Electric. Zaprezentowany na targach IAA Nutzfahrzeuge w Hannoverze (wrzesień 2012), do użytku trafił już w trzecim kwartale 2013 jako pilotażowy pojazd dla Braunschweiger Verkehrs AG w Brunszwiku.

Wyróżnikiem Urbino 12 Electric jest innowacyjny system Bombardier PRIMOVE, umożliwiający indukcyjne ładowanie baterii bez konieczności podłączania kabli. Układ napędowy wyposażono w urządzenia firmy Vossloh Kiepe GmbH. Czteropolowy asynchroniczny silnik ma moc max. 160 kWh. Energia odzyskana podczas hamowania przechowywana jest w akumulatorach litowo-jonowych o pojemności 210 kWh. Istnieje możliwość podłączenie dodatkowego, zewnętrznego źródła energii. Wszystkie urządzenia, które zazwyczaj zasilano silnikiem wysokoprężnym zelektryfikowano. Klimatyzator Konvekta UL500EM dzięki pompie CO2 odpowiada także za ogrzewanie pojazdu. Całe oświetlenie wykorzystuje lampy LED. Podstawowy zasięg tego modelu to 160 km.

Czwarta generacja pojazdów Solaris Urbino zaprezentowana została podczas targów w Hannoverze w roku 2014. Pojazdy tej rodziny to przede wszystkim trwalsza i lżejsza konstrukcja z dopracowanym designem. Oświetlony w całości lampami LED, czujnik kontroli trakcji ESP, obniżona wysokość przedniej szyby, "światło pośrednie" (ułatwia ono kierowcy jazdę po zmierzchu) czy stabilniejsza i bezpieczniejsza konstrukcja (dzięki obniżeniu pojazdu o 50 mm). Ten model będzie produkowany jednocześnie z przedstawicielami trzeciej generacji do końca roku 2016.

Z kolei Solaris Urbino 12 CNG to autobus miejski napędzany sprężonym gazem ziemnym lub biogazem. Jego popularność wynika głównie z kosztów eksploatacji, które są znacznie niższe od generowanych przez ich odpowiedniki z silnikiem Diesla. Gazowy napęd pozwala zredukować emisję substancji szkodliwych o 85 proc., a w wypadku cząstek stałych niemal o 100 proc. w stosunku do napędów tradycyjnych. Urbino CNG spełnia tym samym najbardziej restrykcyjne normy środowiskowe. Gazowe Solarisy mogą być przygotowane zarówno do standardowego, jak i szybkiego tankowania. Dzięki temu pojazdy idealnie dopasowują się do infrastruktury istniejącej w danym mieście.

Kolejną cieszącą się ogromną popularnością rodziną jest Solaris Urbino 18. W 2008 roku najlepiej sprzedawała się najdłuższa przegubowa "osiemnastka". Łącznie z Urbino 18 Hybrid i Trollino 18 sprzedano 534 sztuki pojazdów o długości 18 metrów.

W tym roku producent podpisał też umowę na dostarczenie aż 320 sztuk autobusów dla Aten. W portfolio polskiej firmy są również pojazdy Solaris Alpino - stolica Grecji w przetargu zażyczyła sobie 220 tych autobusów z silnikami spełniającymi normę Euro 4 i 100 pojazdów Urbino 18. Dostawa nastąpiła rok później.

Model Alpino o długości 8,6 i szerokości 2,4 metra jest najmniejszym i zarazem najwęższym autobusem niskopodłogowym produkowanym przez firmę Solaris. Pojazd ten powstał głównie z myślą o krętych górskich drogach oraz wąskich uliczkach miejskich starówek. Równie dobrze radzi sobie w zakorkowanych centrach dużych aglomeracji. Zobaczyć go można również na warszawskich ulicach.

Solaris Urbino 18 w wersji CNG to z kolei dłuższe wersje gazowych "dwunastek".

Producent może pochwalić się też modelem Urbino 18,75 CNG. Jest on dłuższy od bestsellerowego autobusu 18-metrowego o 0,75 m. Zmiana ta stanowi odpowiedź na rosnącą liczbę pasażerów komunikacji miejskiej i przepełnione w godzinach szczytu autobusy. Solaris Urbino 18,75 to najdłuższy pojazd wyprodukowany dotychczas przez podpoznańskiego producenta. Zapewnia znacznie większą przestrzeń pasażerską. W najdłuższych obecnie pojazdach marki Solaris istnieje możliwość zamontowania wszystkich rodzajów silników stosowanych w ich krótszych odpowiednikach.

Najogólniej mówiąc, wszystkie rodziny pojazdów Urbino różnią się przede wszystkim długością i pojemnością. W 2008 roku pierwszy polski autobus Solaris trafił do Zjednoczonych Emiratów Arabskich. W Dubaju finalnie znalazło się aż 225 sztuk pojazdów Solaris.

Bardzo ważnym jest fakt, że firma produkuje autobusy kompletne, czyli nie korzysta z z podwozi innych producentów. Wykorzystuje jedynie podzespoły najpopularniejszych w branży producentów.

Solaris produkuje też autobusy Low Entry. Łączą one w sobie zalety autobusów nisko i wysokopodłogowych. Niska podłoga w przedniej i środkowej części zapewnia pasażerom wygodne wsiadanie i wysiadanie, a wysoka w części tylnej, pozwala m.in. na zamontowanie większej ilości siedzeń. Dzięki takiej konstrukcji niskowejściowe Solarisy sprawdzają się nie tylko w centrach miast, ale także jako autobusy regionalne czy międzymiastowe. Niezwykle uniwersalny i funkcjonalny Urbino Low Entry cieszy się szczególną popularnością wśród przewoźników obsługujących właśnie trasy podmiejskie.

Solaris to jednak nie tylko autobusy miejskie. Firma poszczycić się może również trolejbusami oraz tramwajami. Modele *Trollino *produkowane są od roku 2001 na bazie niskopodłogowych Urbino. Pierwsze pojazdy powstały z napędem polskiej firmy Elmor. Montaż z kolei prowadzono w firmie Trobus Gdynia (będąca częścią czeskiej Dopravni Podnik Ostrav). Napęd dostarczał CKD Pragoimex lub Ganz Transelektro.

W 2007 roku Solaris wraz z warszawskim Modcomem skonstruował pojazd Trollino 12 wyposażony w polski napęd asynchroniczny. Kolejne egzemplarze powstały w MPK Lublin, gdzie prototyp przechodził testy. Również Tychy otrzymały uprawnienia do montażu i homologacji tych pojazdów. Od 2001 roku Solaris sprzedał ponad 600 trolejbusów dla aż 14 europejskich krajów. Wśród nich są Czechy, Litwa, Włochy i oczywiście Polska.

Solaris również prężnie działa na rynku tramwajowym. Wszystko zaczęło się w marcu 2006 roku, kiedy Solaris Bus & Coach nawiązał współpracę ze znanym producentem Bombardier Transportation i Vossloh Kiepe związaną z budową tramwajów w Polsce. Rok później firmy wygrały przetarg na dostawę pojazdów Bombardier NGT6/2 dla dwóch polskich miast - Krakowa i Gdańska. Bombardier dostarczył nadwozie i karoserii, Vossloh zajął się osprzętem elektrycznym, a Solaris odpowiedzialny był za pozostałe podzespoły i montaż. Ten odbywał się we współpracy z MPK Kraków. Już w 2007 pierwsze tramwaje trafiły do swoich odbiorców.

W 2009 roku Solaris zaprezentował w Gdańsku własny tramwaj Solaris Tramino. Przy budowie prototypu wykorzystano usługi zewnętrznych podmiotów. Spawanie przypadło Autosanowi, a montaż końcowy MPK w Łodzi. Pierwszym poważniejszym wyzwaniem w tej materii był wygrany przetarg na 45 tramwajów dla Poznania. Dostawa odbywała się w latach 2011 i 2012.

Jak wyglądają i czym charakteryzują się tramwaje Solaris Tramino dla polskich i niemieckich miast? Sprawdźcie na kolejnych slajdach.

Następny przetarg, jaki wygrał Solaris zakładał budowę i dostarczenie trójczłonowych pojazdów dla miasta Jena (Niemcy).

Tramino Jena to trójczłonowy, całkowicie niskopodłogowy i dwukierunkowy tramwaj o długości 29,3 metra i szerokości 2,3 metra. Konstrukcyjnie różni się od zrealizowanego wcześniej projektu dla Poznania. Jest to bowiem pierwszy wyprodukowany przez Solaris tramwaj typu GTx. Rozwiązanie to sprawia, że dobrze dopasowuje się on nie tylko do rozkładu torów tramwajowych i zajezdni, lecz także do istniejącej już floty.

Jenaer Nahverkehr GmbH zamówił łącznie 5 pojazdów. Każdy z nich wyposażony jest w nawiew oraz klimatyzację całej przestrzeni pasażerskiej i kabiny motorniczego. Tramwajem może jednocześnie podróżować 168 osób, z czego 61 na miejscach siedzących. Każda z trzech sekcji pojazdu opiera się na umieszczonym po środku wózku jezdnym. Dzięki temu masa tramwaju rozkłada się równomiernie, jest on bardziej stabilny, a siły przekazywane przez przeguby są znacznie mniejsze.

Tramino Jena to pierwszy tramwaj polskiej produkcji, który zagościł na niemieckim rynku.

Trzecią umowę podpisano z Brunszwikiem (15 tramwajów czteroczłonowych). Tramino Braunschweig to kolejna wersja tramwaju typu GTx. Czteroczłonowy pojazd ma długość 35,7 metra, jest w pełni niskopodłogowy i jednokierunkowy. Jego szerokość zewnętrzna to 2,3 metra. Został on przygotowany do jazdy po torach o rzadko spotykanej szerokości 1100 mm. Tramwaj pomieści 211 osób, z czego 87 na miejscach siedzących.

Jest on wyposażony w pięć asynchronicznych silników trakcyjnych o mocy 90 kW każdy. Przeniesienie napędu następuje z silników montowanych na pudłach przez wał na wózek, a następnie poprzez zespół przekładni na koła. Szynowy Solaris dla Brunszwiku posiada system anty-knick, który stabilizuje tor jazdy na zakrętach. Dzięki zastosowaniu superkondensatorów energia, pochodząca z procesu rekuperacji, jest magazynowana, a następnie wykorzystywana do ruszania pojazdu. To rozwiązanie sprawia, że tramwaj jest tańszy w eksploatacji.

A jak wygląda tramwaj dla Olsztyna? Inwestycja "od zera".

W końcu, najważniejsza inwestycja dla stolicy Warmii i Mazur - w sierpniu 2012 roku Solaris został zobowiązany do skonstruowania piętnastu tramwajów dwukierunkowych dla Olsztyna. Zlikwidowana sieć tramwajowa jest w tej chwili budowana w tym mieście od podstaw. Po 50 latach to właśnie Solaris będzie wozić Olsztynian. Warto zaznaczyć, że olsztyńskie modele Tramino będą najszerszymi tramwajami w Polsce. Szerokość składu wynosi bowiem aż 2,5 metra.

W marcu 2015 roku Solaris zdobył też zamówienie na dostawę aż 41 tramwajów dla niemieckiego przewoźnika w Lipsku.

Od początku istnienia firmy Solaris do 2008 roku Prezesem Zarządu był Olszewski. Jego żona odpowiadała za kontakty z klientami. W październiku 2008 Solange przejęła stanowiska męża, który wówczas stanął na czele Rady Nadzorczej. W czerwcu 2014 miejsce Olszewskiego zajął Ryszard Petru. W kweitniu 2015 prezesem jest Andreas Strecker.

_ MG / SŁK / Solaris Bus & Coach / PAP / Wikimedia _