Samoloty 5. generacji - najnowocześniejsze samoloty bojowe świata
5. generacja to obecnie szczytowe osiągnięcie lotniczych biur konstrukcyjnych. Zastosowanie najnowocześniejszych rozwiązań sprawia, że maszyny te oferują możliwości, niedostępne dla starszych samolotów. Cena i poziom skomplikowania sprawiają jednak, że tylko nieliczne kraje są w stanie budować maszyny tej klasy. Kto ją obecnie reprezentuje?
Artystyczna wizja koncepcyjnego samolotu FB-22 w wersji przeznaczonej dla Japonii
Samoloty 5. generacji - najnowocześniejsze samoloty bojowe świata
Mitsubishi X-2 (Japonia)
Japoński Mitsubishi X-2 lata, jednak nie wejdzie do produkcji seryjnej. To demonstrator technologii, pozwalający na przetestowanie różnych rozwiązań i zebranie doświadczeń, pozwalających na zbudowanie właściwej maszyny bojowej. Japonia nie będzie budować samolotu 5. generacji - "przeskoczy" ją, jako perspektywiczną traktując generację szóstą, reprezentowaną przez koncepcyjny samolot i3 i docelowy, bojowy Mitsubishi F-X.
MiG-1.44 (Związek Radziecki/Rosja)
Projektowany jeszcze w Związku Radzieckim, nowy samolot przewagi powietrznej był pod względem koncepcji mniej więcej odpowiednikiem amerykańskiego Raptora. MiG-1.44 miał być myśliwcem przewagi powietrznej, wykazującym wiele cech, uznawanych obecnie za typowe dla 5. generacji, jak supermanewrowość czy właściwości stealth. Jedyny prototyp wzniósł się w powietrze w 2000 roku, jednak prace nad samolotem zawieszono, za bardziej perspektywiczny uznając projekt PAK FA, czyli późniejszy Su-57.
Su-57 (Rosja)
Rosyjski samolot 5. generacji został oblatany w 2010 roku, jednak jego wdrażanie do służby napotkało na wiele problemów, opóźniających rozwój konstrukcji. Po wykonaniu serii prototypów nastąpiło rozpoczęcie produkcji seryjnej, opóźnionej przez katastrofę pierwszej z maszyn. Według źródeł rosyjskich, w 2021 roku do służby trafią 2 samoloty tego typu. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom nie zostaną przekazane do jednostki liniowej, ale posłużą do dalszych testów.
Chengdu J-20 (Chiny)
J-20 jest pierwszym spośród chińskich samolotów 5. generacji, który uzyskał gotowość operacyjną. Szczegóły techniczne samolotu nie zostały ujawnione, jednak zdaniem ekspertów został zbudowany do nietypowej roli. Jego zadaniem nie jest bowiem - prawdopodobnie - zwalczanie najnowocześniejszych samolotów potencjalnego przeciwnika. Zamiast nich J-20 ma przede wszystkim niszczyć samoloty wsparcia, jak latające cysterny czy samoloty wczesnego ostrzegania, a także maszyny patrolowe i przeznaczone do zwalczania okrętów podwodnych.
Shenyang FC-31 (Chiny)
Kolejna z chińskich maszyn 5. generacji pozostaje zagadką. To maszyna mniejsza i prawdopodobnie tańsza od J-20. Służące obniżeniu ceny uproszczenia mogą wynikać z przeznaczenia samolotu na eksport i oferowania go tam, gdzie amerykańska technologia jest zbyt droga lub niedostępna z przyczyn politycznych. FC-31 jest jednak zbliżony wyglądem do F-35, a jedną z tłumaczących podobieństwo hipotez jest chińskie szpiegostwo przemysłowe. Wśród opinii dotyczących zadań tego modelu pojawiają się również głosy, że jest to samolot przeznaczony dla chińskich lotniskowców.
F-22 Raptor (Stany Zjednoczone)
Raptor to samolot projektowany według założeń, wynikających z doświadczeń Zimnej Wojny. Ta droga, wyspecjalizowana i wyprzedzająca swoją epokę maszyna została opracowana z myślą o wywalczaniu przewagi powietrznej. Choć F-22 może atakować cele naziemne, został zoptymalizowany do walki z innymi samolotami.
F-35 (Stany Zjednoczone)
F-35 Lightning II został zaprojektowany jako podstawowy samolot 5. generacji dla Stanów Zjednoczonych i ich sojuszników. Miał zastąpić wiele innych typów samolotów, dlatego już na etapie koncepcyjnym przewidziano trzy wersje tej maszyny - podstawowy model F-35A, wariant przeznaczony dla marynarki - F-35C, a także wersję z możliwością pionowego startu i lądowania, stworzoną z myślą o Korpusie Piechoty Morskiej - F-35B.
YF-23 Black Widow II (Stany Zjednoczone)
Nieco zapomnianą maszyną piątej generacji, która także wzniosła się w powietrze, jest YF-23, wyprodukowany w zaledwie dwóch prototypowych egzemplarzach. Był to bezpośredni konkurent późniejszego F-22 Raptor, rywalizujący z nim w konkursie na nowy samolot przewagi powietrznej. W porównaniu z konkurentem, YF-23 mógł (nie jest to oficjalne stanowisko USAF) mieć nieco lepsze właściwości stealth, osiągnięte kosztem gorszej manewrowości. Zastosowano w nim także bardziej radykalne rozwiązania konstrukcyjne, jednak wybór decydentów padł na bardziej konserwatywnie zaprojektowanego Raptora.
Boeing X-32 (Stany Zjednoczone)
Eksperymentalnym samolotem, reprezentującym 5. generację jest także Boeing X-32. Jego dwa prototypowe egzemplarze rywalizowały z prototypami F-35 (wówczas X-35) o zwycięstwo i kontrakt w programie JSF (Joint Strike Fighter). Zaprojektowana przez Boeinga konstrukcja zakładała większą niż u konkurenta unifikację wszystkich wymaganych przez Pentagon wariantów, co miało obniżyć późniejszy koszt jednostkowy produkowanych seryjnie samolotów. Pod koniec 2001 roku za zwycięzcę w konkursie JSF został uznany X-35, co zakończyło rozwój projektu Boeinga.
