Zaawansowane zdolności poznawcze nietoperzy. Mają dobrą pamięć i potrafią planować z wyprzedzeniem

Naukowcy z Izraela odkryli, że nietoperze potrafią przywoływać przeszłe doświadczenia i planować przyszłość, co wskazuje na obecność pamięci epizodycznej i zdolności do mentalnych podróży w czasie. Co więcej, badacze ustalili, że te latające ssaki potrafią planować z wyprzedzeniem i odmówić sobie korzyści, by w późniejszym czasie otrzymać większą nagrodę.

Wyniki oraz opis badań ukazał się na łamach pisma "Current Biology" (DOI: 10.1016/j.cub.2024.05.046).

Badania skupiły się na kolonii rudawców nilowych - nietoperzy występujących w Afryce oraz na Bliskim wschodzie, żywiących się głównie owocami. Badacze wyposażyli osobniki z kolonii w lokalizatory GPS, by móc śledzić ich trasy oraz wzorce żerowanie. Obserwowane nietoperze zamieszkują co prawda ogród zoologiczny utrzymywany przez Uniwersytet w Tel Awiwie, ale umożliwiono im opuszczanie kolonii, co pozwoliło na monitorowanie zwierząt w ich naturalnym środowisku.

- Przez wiele lat zdolności poznawcze do przypominania sobie osobistych doświadczeń (pamięć epizodyczna) i planowania z wyprzedzeniem były uważane za wyłączną cechę ludzi. Jednak coraz więcej badań sugeruje, że różne zwierzęta również posiadają takie zdolności, ale prawie wszystkie te badania przeprowadzono w warunkach laboratoryjnych, ponieważ badania terenowe nad tymi zagadnieniami są trudne do przeprowadzenia. Próbując przetestować te zdolności u żyjących na wolności zwierząt, zaprojektowaliśmy unikalny eksperyment polegający na kolonii swobodnie żyjących rudawców nilowych z Ogrodu Badań Zoologicznych im. I. Meiera Segalsa na Uniwersytecie w Tel Awiwie – powiedział kierujący badaniami prof. Yossi Yovel z Uniwersytetu w Tel Awiwie.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Naukowcy założyli, że nietoperze, które żywią się owocami, musiały rozwinąć zdolność do śledzenia dostępności pożywienia zarówno przestrzennie, czyli gdzie znajdują się drzewa owocowe, jak i w czasie, czyli kiedy drzewa owocują. Poruszając się po krajobrazach z licznymi drzewami owocowymi, musiały nauczyć się mentalnie monitorować zasoby, aby móc ponownie odwiedzić właściwe drzewa we właściwym czasie.

Nietoperze żerowały przez kilka miesięcy wyposażone w lokalizatory GPS. To pozwoliło na ustalenie, które dokładnie drzewa odwiedzały i kiedy. Nietoperze wykazały się niezwykłą zdolnością tworzenia map mentalnych swojego środowiska, śledząc dostępność źródeł pożywienia w przestrzeni i czasie.

W jednym z eksperymentów naukowcy uniemożliwili nietoperzom opuszczanie kolonii przez różne okresy - od jednego dnia do tygodnia. - Chcieliśmy sprawdzić, czy nietoperze potrafią stwierdzić, że czas upłynął i odpowiednio dostosować zachowanie. Odkryliśmy, że po jednym dniu niewoli nietoperze wracały do ​​drzew odwiedzanych poprzedniej nocy. Jednak po upływie całego tygodnia starsze nietoperze, opierając się na wcześniejszych doświadczeniach, unikały drzew, które przestały owocować w tym czasie. Innymi słowy, były w stanie oszacować, ile czasu minęło od ich ostatniej wizyty przy konkretnym drzewie i wiedziały, które drzewa owocowały przez krótki czas i nie były już warte odwiedzenia. Młode, niedoświadczone nietoperze nie były w stanie tego zrobić, co wskazuje, że jest to nabyta umiejętność, której należy się nauczyć – przyznał Lee Harten z Uniwersytetu w Tel Awiwie.

Naukowcy chcieli też sprawdzić, czy nietoperze wykazują zachowania zorientowane na przyszłość, czy potrafią planować z wyprzedzeniem. W tym celu obserwowali trasy każdego nietoperza. - Odkryliśmy, że nietoperze zwykle lecą bezpośrednio do konkretnego drzewa, które znają, czasami oddalonego o 20 lub 30 minut. Będąc głodne, lecą szybciej, gdy drzewo jest dalej, co sugeruje, że planują, dokąd zmierzają. Ponadto, skupione na wybranym celu, mijają inne drzewa, nawet dobre źródła pożywienia odwiedzone zaledwie wczoraj — co wskazuje na zdolność do opóźnionej gratyfikacji. Odkryliśmy również, że pierwsze nietoperze opuszczające kolonię wybierają drzewa owocowe bogate w cukier, podczas gdy nietoperze, które opuszczają ją później, szukają białka – wyjaśnił Chen Xing, współautor publikacji.

Wszystkie te odkrycia sugerują, że nietoperze planują żerowanie przed opuszczeniem kolonii i dokładnie wiedzą, dokąd zmierzają i jakiego rodzaju pożywienia szukają. - Luka poznawcza między ludźmi a zwierzętami jest jednym z najbardziej fascynujących problemów w nauce. Nasze badanie pokazuje, że rudawce nilowe są zdolne do dość złożonego procesu podejmowania decyzji obejmującego trzy pytania wskazujące na zdolności poznawcze: Gdzie? Czyli ustalenie lokalizacja każdego drzewa. Kiedy? Czyli wiedza na temat, kiedy drzewo wydaje owoce. Co? Czyli wiedza na temat pożywienia, które zapewnia cukier lub białka. Po raz kolejny odkrywamy, że luka ta nie jest wyraźna i że ludzie nie są tak wyjątkowi, jak niektórzy mogliby sądzić – ocenił Yovel.

Źródło: Tel-Aviv University, fot. Lietuvos zoologijos sodas, CC BY-SA 4.0, via Wikimedia Commons