Koszmary mogą być wczesnym sygnałem ostrzegawczym choroby autoimmunologicznej

Koszmary senne, zwidy i halucynacje na jawie mogą być częścią chorób autoimmunologicznych. Tak wynika z badań przeprowadzonych przez naukowców z Uniwersytetu Cambridge i King's College London, które ukazały się na łamach pisma "eClinicalMedicine". Uczeni wykazali, że złe sny są jedną z najczęstszych i wczesnych oznak zaostrzenia tocznia.

Toczeń rumieniowaty układowy (SLE, z j. ang. systemic lupus erythematosus) jest autoimmunologiczną chorobą zapalną wynikającą z zaburzeń układu odpornościowego, znaną z wpływu na wiele tkanek i narządów, w tym mózg. Częściej cierpią na nią kobiety. Chorobę zwykle diagnozuje się między 15 a 45 rokiem życia. Ma różny przebieg i nasilenie, często pojawiają się remisje i zaostrzenia choroby.

Naukowcy w swoich badaniach zebrali informacje za pomocą ankiet internetowych od 676 osób cierpiących na toczeń rumieniowaty układowy oraz od ponad 400 klinicystów. Przeprowadzili również szczegółowe wywiady z 50 lekarzami i 69 cierpiącymi na choroby autoimmunologiczne, w tym na SLE. Pacjentów pytali o czas wystąpienia 29 objawów neurologicznych i psychicznych, takich jak depresja, halucynacje, koszmary czy utrata równowagi. Podczas rozmów badacze pytali także o to, czy są w stanie wymienić kolejność, w jakiej objawy zwykle występują w okresie zaostrzenia choroby.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Jak się okazało, zaburzenia snu były jedną z najczęściej pojawiających się odpowiedzi. Pojawiały się u trzech na pięciu badanych pacjentów, z czego jedna trzecia zgłosiła, że objaw ten pojawił się ponad rok przed zdiagnozowaniem tocznia. Z kolei wystąpienie halucynacji czy zwidów na jawie zgłaszał co czwarty pacjent, ale u 85 proc. z nich objawy pojawiły się dopiero po diagnozie. Trzech na pięciu pacjentów z toczniem i jeden na trzech z innym schorzeniem autoimmunologicznym zgłaszało nasilające się zaburzenia snu przed zaostrzeniem choroby, najczęściej w postaci niezwykle żywych koszmarów.

Nie u każdego chorego na SLE rozwijają się takie objawy. Należy podkreślić, że koszmary senne i halucynacje są subiektywne i wielu pacjentów nie widzi związku z chorobą i waha się, czy w ogóle o nich rozmawiać. W innych badaniach uczeni wykazali, że wiele osób, u których rozwinęła się choroba Parkinsona, złe sny pojawiły się nawet na dziesięć lat przed diagnozą. Koszmary mogą również potencjalnie zapowiadać demencję, która też jest powiązana z układem odpornościowym. Z kolei część chorych na stwardnienie rozsiane także wskazuje, że złe sny nasilają się przed zaostrzeniem choroby.

Uczestnicy badań różnie opisywali swoje sny. Najczęściej dotyczyły one ataku, uwięzienia, zmiażdżenia lub upadku z wysokości. Pacjenci wskazywali, że czuli przerażenie czy dezorientację. Jeden z badanych przyznał, że trudno jest mu opisać swoje sny - Jedyne, co przychodzi mi do głowy, to to, że czuję się jak Alicja w Krainie Czarów – podkreślił. Inny wskazał, że czuł ogromne przerażenie. - Myślę, że im większemu stresowi podlega moje ciało, tym żywsze i gorsze będą moje sny – dodał.

Z kolei podczas rozmów z lekarzami badacze usłyszeli, że wielu z nich nigdy nie uważało, że koszmary i halucynacje mają związek z zaostrzeniem choroby. Większość obiecała, że w przyszłości będzie rozmawiać ze swoimi pacjentami o koszmarach sennych i zgodziła się, że rozpoznanie tych wczesnych objawów może być jak system wczesnego ostrzegania, umożliwiający im poprawę opieki, a nawet skrócenie czasu wizyty w klinice.

- Ważne jest, aby lekarze rozmawiali ze swoimi pacjentami o tego typu objawach i poświęcali czas na zapisywanie indywidualnego ich rozwoju u każdego chorego. Pacjenci często wiedzą, które objawy są złym sygnałem, że ich choroba wkrótce się zaostrzy, ale zarówno oni, jak i lekarze mogą niechętnie rozmawiać o zdrowiu psychicznym i objawach neurologicznych, zwłaszcza jeśli nie zdają sobie sprawy, że mogą one być częścią chorób autoimmunologicznych – powiedziała Melanie Sloan z Uniwersytetu w Cambridge, główna autorka badania.

- Przez wiele lat omawiałem koszmary z moimi pacjentami z toczniem i myślałem, że istnieje związek między ich częstotliwością a chorobą. To badanie dostarcza na to dowodów i zdecydowanie zachęcamy większą liczbę lekarzy, aby zadawali pytania o koszmary senne i inne objawy neuropsychiatryczne – uważane za niezwykłe, ale w rzeczywistości bardzo częste w przypadku chorób autoimmunologicznych – przyznał starszy autor badania, David D’Cruz z Kings College w London.

Badacze w publikacji napisali też, że niektórzy pacjenci zostali początkowo błędnie zdiagnozowani lub nawet hospitalizowani z powodu epizodu psychotycznego lub myśli samobójczych, które dopiero później okazały się pierwszym objawem ich choroby autoimmunologicznej.

Źródło: University of Cambridge, Science Alert