"Obdarta" gwiazda. Odkryli brakujące ogniwo w ewolucji gwiazd

Uczeni z Centrum Astronomii Uniwersytetu w Heidelbergu odkryli pierwszą gwiazdę, której istnienie było do tej pory rozważane jedynie hipotetycznie. Odkrycie uzupełnia brakujące ogniwo w łańcuchu ewolucyjnym gwiazd i rzuca nowe światło na pochodzenie takich pierwiastków jak srebro i złoto.

Masywny układ podwójny okiem artystyMasywny układ podwójny okiem artysty
Źródło zdjęć: © Elisa Schösser
Mateusz Tomiczek

Niemieccy astronomowie odkryli pierwszego przedstawiciela przewidywanej, ale do tej pory niezaobserwowanej populacji "obdartych" gwiazd o średniej masie. Dziwny tytuł "obdartej" gwiazdy wziął się od tego, że ciało niebieskie utraciło większość swoich zewnętrznych warstw (jak obrana pomarańcza), odsłaniając gorące, gęste i bogate w hel jądro. Hel ten powstał w wyniku syntezy wodoru podczas wcześniejszych etapów życia gwiazdy.

Jak obrać gwiazdę ze skórki?

"Obdarte" gwiazdy powstają w układach podwójnych, w których silne przyciąganie grawitacyjne jednej z gwiazd odrywa i kradnie materię ze swojego towarzysza. Astronomowie od dawna obserwowali takie ciała niebieskie o małej masie, które nazywamy podkarłami, a także ich dużo bardziej masywne odpowiedniki nazywane gwiazdami Wolfa-Rayeta. Do tej pory nie udawało się jednak znaleźć gwiazdy w takim układzie, która byłaby średniej masy.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Odkryta przez niemieckich astronomów gwiazda została namierzona dzięki obserwacjom Bardzo Dużego Teleskopu należącego do Europejskiego Obserwatorium w Chile. Uczeni odkryli podejrzaną sygnaturę w widmie gorącej, masywnej gwiazdy, która była dotąd klasyfikowana jako pojedynczy obiekt. Szczegółowe badanie wykazało, że w istocie jest to układ podwójny. Odkryta gwiazda o średniej masie jest obierana z materii przez szybko wirującego towarzysza (tak zwanej gwiazdy Be), która nabrała pędu przez ciągłe podbieranie masy od "odzieranej" gwiazdy.

Gdzie znajdują się te gwiazdy i co nam mówią?

Niezwykły układ zlokalizowany jest w pobliskiej galaktyce karłowatej nazywanej Małym Obłokiem Magellana. Galaktyka ta charakteryzuje się mniejszą niż w Drodze Mlecznej obfitością ciężkich pierwiastków (określanych zbiorczo przez astronomów "metalami"). Obserwowanie takich ubogich w ciężkie pierwiastki masywnych gwiazd w Małym Obłoku Magellana, daje nam więc pojęcie, jak zachowywały się i ewoluowały gwiazdy w naszej galaktyce, kiedy jeszcze te pierwiastki nie zdążyły się wytworzyć.

Okazuje się też, że gwiazdy o średniej masie nie dają w zupełności odrzeć swojego jądra z wierzchnich warstw, a pozostawiają sobie cienką warstewkę wodoru. Sprawia to, że gwiazda może wydawać się większa i chłodniejsza niż jest w rzeczywistości. Pomimo że kilka razy masywniejsza niż nasze słońce, jak na nadolbrzyma, którym jest, pozostaje ona niezwykle lekka.

Według wyliczeń astronomów za około milion lat "obdzierana" gwiazda eksploduje jako supernowa i pozostawi po sobie gwiazdę neutronową. Jeśli układ podwójny przetrwa i gwiazda Be nie zostanie wystrzelona w odległą przestrzeń, to role się odwrócą. Gwiazda Be będzie musiała oddać towarzyszce zgromadzoną masę. Te reakcje będą prowadzić prawdopodobnie to wytworzenia się wielu cięższych pierwiastków, włącznie z atomami metali szlachetnych, takich jak srebro i złoto.

Wybrane dla Ciebie
Symulacja walki F-35 z Su-30. Nie chcą ujawnić, kto zwyciężył
Symulacja walki F-35 z Su-30. Nie chcą ujawnić, kto zwyciężył
Chiny rozmieszczają je na Pacyfiku. Widzą wszystko
Chiny rozmieszczają je na Pacyfiku. Widzą wszystko
Nieznane drony w Europie. Pojawiły się na krańcach NATO
Nieznane drony w Europie. Pojawiły się na krańcach NATO
Incydent na wysokości 10 kilometrów. Coś uderzyło w samolot pasażerski
Incydent na wysokości 10 kilometrów. Coś uderzyło w samolot pasażerski
Kosmiczna zbroja. Będzie chronić satelity i astronautów
Kosmiczna zbroja. Będzie chronić satelity i astronautów
Przyjrzeli się śniegowi w Alpach. Nie mają dobrych wieści dla świata
Przyjrzeli się śniegowi w Alpach. Nie mają dobrych wieści dla świata
Rzadkie zjawisko na niebie. Udało mu się je sfotografować
Rzadkie zjawisko na niebie. Udało mu się je sfotografować
Mają najpotężniejszy pocisk na świecie. Stworzył go sojusznik Polski
Mają najpotężniejszy pocisk na świecie. Stworzył go sojusznik Polski
Bat na Shahedy Rosjan. Ukraińcy opracowali Bulleta
Bat na Shahedy Rosjan. Ukraińcy opracowali Bulleta
Problem w otoczeniu Słońca. O tym zagrożeniu wiemy niewiele
Problem w otoczeniu Słońca. O tym zagrożeniu wiemy niewiele
Są główną tarczą antybalistyczną Ukrainy. Ta chce pozyskać kolejne 25 sztuk
Są główną tarczą antybalistyczną Ukrainy. Ta chce pozyskać kolejne 25 sztuk
Wszystko jasne. Berlin zdecydował w sprawie F-35
Wszystko jasne. Berlin zdecydował w sprawie F-35
ZACZEKAJ! ZOBACZ, CO TERAZ JEST NA TOPIE 🔥