Niedawne skandale w Polsce sprawiły, że Polacy są sceptycznie nastawieni do instytucji

Badanie dotyczące zagrożeń w sieci, przeprowadzone w Polsce przez Mediacom, ujawniło brak zaufania (46%) do instytucji w kontekście dbania o dane użytkowników. Instytucje, o które pytano respondentów, obejmują polski rząd, Unię Europejską (UE), prywatne firmy i dostawców usług internetowych.

Najważniejsze wnioski z badania:

• Pomimo braku zaufania do instytucji w kwestii ochrony prywatności 
• polscy internauci nadal używają słabych haseł,
• 24 % polskich internautów nie potrafi wskazać silnego hasła,większość osób, które zadeklarowały, że wiedzą, czym jest phishing, nie potrafiła podać przykładu takiej wiadomości e-mail
• 71% polskich internautów zabezpiecza swoje urządzenia programem antywirusowym, ale tylko 13% używa VPN do ochrony swoich danych.
• Młodsze osoby przywiązują większą wagę do swoich danych osobowych niż do bezpieczeństwa swoich urządzeń.
• Z kolei starszym osobom bardziej zależy na ochronie swoich urządzeń niż na zabezpieczeniu swoich danych osobowych.

Awersja Polaków do instytucji nie jest bezpodstawna. Niedawne afery dotyczące prywatności sprawiły, że wiele osób zaczęło kwestionować swoje bezpieczeństwo w sieci.

Warto wspomnieć o dwóch wydarzeniach. Pierwszy skandal wybuchł w kwietniu 2020 roku, gdy Poczta Polska bezprawnie zażądała dostępu do danych wyborców podczas wyborów prezydenckich.

O jakie dane chodziło?

• PESEL,
• kod pocztowy,
• miasto,dzielnica,
• ulica,numer domu,
• numer mieszkania,
• imię,
• drugie imię,
• nazwisko,
• województwo,
• gmina.

Druga afera wydarzyła się rok później, gdy wyciekły dane ponad 22 000 funkcjonariuszy publicznych, które były zebrane w niezabezpieczonym pliku Excel. Za wyciek odpowiedzialny był pracownik Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Wśród upublicznionych informacji znalazły się imiona i nazwiska, adresy e-mail oraz adresy miejsc zatrudnienia, numery telefonów oraz numery PESEL.

Takie dane to dla cyberprzestępców świetna okazja do lepszego projektowania ataków typu phishing, co dla firm i instytucji rządowych może oznaczać ogromne straty finansowe oraz utratę reputacji.

Biorąc te wydarzenia pod uwagę, ujawniony w badaniu brak zaufania Polaków do instytucji (46%) w ogóle nie dziwi. Ludzie nie czują się komfortowo, gdy ich dane są w rękach organizacji rządowych, które łamią prawo lub nie są nawet w stanie zagwarantować prywatności swoim własnym pracownikom.

Brak zaufania do instytucji mógłby sugerować, że ludzie sami dbają o swoją prywatność. Niestety tak nie jest. Badanie wykazało, że polscy użytkownicy internetu zazwyczaj nie podejmują żadnych dodatkowych działań, by chronić swoje dane.

Słabe hasła

Według bazy danych Surfshark Alert 10 najczęściej używanych haseł w Polsce to hasła bardzo słabe:

1. 123456
2. 123456789
3. qwerty
4. 12345
5. Groupad2013
6. 1234
7. hasło
8. Bajaonel12
9. 111111
10. 12345678

Badanie pokazało również, że co czwarty (24%) polski internauta nie potrafi wskazać silnego hasła. Jest to bardzo niepokojące, ponieważ słabe hasła są przyczyną wielu cyberprzestępstw, takich jak wycieki danych czy kradzież środków finansowych.

Jednocześnie prawie dwie trzecie respondentów uważa, że używa silnych haseł na swoich kontach (patrz wykres poniżej). Oznacza to, że Polacy nie wiedzą, jak stworzyć silne hasło.

Na wykresie można też zobaczyć, że wprawdzie większość polskich użytkowników sieci zabezpiecza swoje urządzenia programem antywirusowym (71%), ale tylko 13% używa do ochrony swoich danych w sieci narzędzi zapewniających prywatność, takich jak VPN. 70% respondentów przyznało także, że zna tylko jedną funkcję VPN lub nie zna żadnej.

Badanie ujawniło, że mniej niż połowa respondentów podejmuje jakiekolwiek działania w celu ochrony swoich danych. Oznacza to, że większość osób nie tylko nie ma odpowiednich nawyków związanych z prywatnością podczas surfowania po Internecie, ale także nie posiada wystarczającej wiedzy na temat bezpieczeństwa i prywatności w sieci.

Poprzednie badanie wykazało, że Polacy nie doceniają wartości swoich danych. Wyniki obu badań pozwalają lepiej zrozumieć ten fenomen.

Co więcej, wnioski z badań sugerują, że osoby korzystające z sieci są albo niedoinformowane, albo po prostu nie interesuje ich wartość własnej prywatności. W tym drugim przypadku niestety nic nie można zrobić. Badanie pokazało jednak, że konieczne może być wdrożenie szeroko zakrojonych działań edukacyjnych na temat bezpieczeństwa i prywatności w sieci.

Badanie przeprowadzono z udziałem 1 124 respondentów w wieku od 18 do 64 lat w formie ankiety internetowej (metodą CAWI). Celem badania było poznanie opinii polskich internautów z różnych grup (według miejsca zamieszkania, płci, wykształcenia, dochodów i wieku) na temat bezpieczeństwa i prywatności w sieci. Badanie przeprowadziła firma Mediacom na zlecenie Surfshark.