Najlepsze polskie wynalazki - bez nich nie istniałby dzisiejszy świat

Polacy mają często kompleksy związane z naszym krajem w temacie wynalazków, rozwoju nauki, czy wkładu wniesionego w postęp nowoczesnej technologii. Okazuje się jednak, że bez Polaków i ich wynalazków świat nie byłby w miejscu, w którym znajduje się dzisiaj. To dzięki nim powstał przemysł naftowy, w samochodach mamy wycieraczki, NASA może badać kosmos, a w wielu domach znajdują się urządzenia wykorzystujące do pracy niebieski laser. Nasi naukowcy, choć często pracujący na niedofinansowanych uczelniach, mają genialne pomysły, które stosowane są potem z ogromnym powodzeniem na całym świecie. I to w bardzo wielu dziedzinach życia!

Lampa naftowa bezsprzecznie kojarzy się z Ignacym Łukasiewiczem. Może w tej chwili to zwykły przedmiot, którego młode pokolenie mogło nawet nie widzieć na własne oczy, jednak wynalazek Łukasiewicza odcisnął ogromne piętno na przemyśle naftowym. Lampa naftowa, którą stworzył polski wynalazca, była poniekąd efektem pobocznym znacznie ważniejszych prac naukowych. Łukasiewicz poszukiwał paliwa, które da się pozyskać szybko, tanio, a które zastąpi stosowane w tamtych czasach ciężkie oleje i ich mieszaniny. Stosując frakcjonowaną destylację uzyskał w temperaturze do 250°C preparat pozbawiony lekkich frakcji, oddzielił go w aparaturze od ciężkich węglowodorów, potem rafinował stężonym roztworem kwasu siarkowego i otrzymał na przełomie lat 1852-1853 naftę, od której zaczął się przemysł petrochemiczny. Bez jego wynalazku nie istniałyby współcześnie znane nam rafinerie oraz zaawansowane produkty ropopochodne.

Jeśli myślicie, że kamizelka kuloodporna to kolejny z listy amerykańskich wynalazków, to jesteście w błędzie. Pierwszą na świecie kamizelkę kuloodporną stworzyli Polacy, a dokładniej Jan Szczepanik i Kazimierz Żegleń. Szczepanik doszedł do wniosku, że kamizelka, która ma zatrzymywać kule, powinna być wykonana z najmocniejszego dostępnie wówczas materiału - jedwabiu. Ułożony w odpowiednie sploty został on dodatkowo wzmocniony metalowymi płytkami. Tak powstała teoretycznie kuloodporna. Jan Szczepanik był tak pewien jej skuteczności, że wypróbował ją na sobie – ubrany w swój wynalazek pozwolił oddać do siebie strzał z pistoletu. Jak łatwo się domyślić - wynalazcy nic się nie stało. Polska kamizelka dość szybko znalazła praktyczne zastosowanie. W roku 1902 zamach bombowy na króla Hiszpanii Alfonsa XIII nie powiódł się, bo monarcha siedział w karocy wyłożonej kuloodporną tkaniną wymyśloną właśnie przez Polaków. Oczywiście, dzisiejsza kamizelka kuloodporna różni się od tej z roku 1897, jednak to Polak jako
pierwszy wpadł na ten pomysł i wyprodukował pierwszy egzemplarz.

Czy wiecie, że Ford w swoich samochodach jako pierwszy zastosował wycieraczki, a te zostały wymyślone w Polsce? Wybitny kompozytor i pianista - Józef Hofman - był także wziętym wynalazcą. Na swoim koncie miał ponad 100 wynalazków, w tym takie jak podwyższany stołek do fortepianu, teleskopy samochodowe, zegar elektryczny, maszynkę elektryczną do gotowania oraz rozwiązania konstrukcyjne w fortepianach, balonach i samolotach. Niestety patent na wycieraczkę samochodową przyznano Mary Anderson i Jamesowi Henry’emu Apjohnowowi. Nie zmienia to jednak faktu, że to właśnie Polak wymyślił je jako pierwsze.

Polscy naukowcy jako pierwsi na świecie opracowują system, który pozwoli ukryć sprzęt wojskowy. Dzięki niemu czołgi przybiorą barwę, która pozwoli im idealnie wtopić się w tło. Naukowcy z Wojskowego Instytutu Techniki Inżynieryjnej im. J. Kosackiego we Wrocławiu opracowali system, na który składa się kamera analizująca otoczenie i jego wygląd, specjalny komputer przeliczający dane oraz okna elektrochronowe, które pełnią rolę "skóry” pokrywającej czołg. W zależności od potrzeb okna mogą być elastyczne, tak aby dopasować je do wymagań sprzętu i pola walki. Dostępny prototyp potrzebuje do działania baterii, ale inżynierowie pracują już nad modelem zasilanym poprzez ogniwa słoneczne. Trwają także prace nad podobnie działającym mundurem. Nasz wynalazek wyróżniono złotym medalem na wystawie Internatinal Innovention & Technology Exhibition ITEX 2014 w Kuala Lumpur.

Niebieski laser to jeden z najważniejszych wynalazków ostatnich lat. Dzięki niemu możliwe stało się magazynowanie ogromnych ilości danych na zwykłych płytach. To za jego sprawą możemy w domowym zaciszu cieszyć się filmami Full HD nagranymi na dyskach Blu-Ray.

Niebieski laser jest wynikiem prac zespołów badawczych Instytutu (dawniej Centrum) Badań Wysokociśnieniowych Polskiej Akademii Nauk. Polscy naukowcy opracowali półprzewodnikową diodę laserową z azotku galu, emitującą niebieskie światło. Prace realizowane były w ramach rządowego programu rozwoju niebieskiej optoelektroniki.

Pierwszy niebieski laser półprzewodnikowy na podłożu szafirowym (stąd kolor światła) został wytworzony na przełomie roku 1995 i 1996 przez Japończyka Shuji Nakamur. Różnice konstrukcyjne pomiędzy wynalazkiem i japońskim i polskim są ogromne, stąd należy je traktować całkowicie odrębnie. Niestety, w wyniku różnego splotu okoliczności, Polacy zaprzepaścili szansę na komercyjne rozpowszechnienie niebieskiego lasera opartego na azotku galu.

Dla większości z nas kolorowe zdjęcia kojarzą się raczej z firmami takimi jak Kodak albo Agfa. Kojarzą się słusznie, bo obie firmy skorzystały z rozwiązania Polaka - Jana Szczepanika. Tego samego, który stworzył kamizelkę kuloodporną. To on jako pierwszy opracował system barwnej fotografii wymyślając po raz pierwszy na świecie barwoczuły papier fotograficzny. Obok tego udoskonalił kolorymetr i stworzył kolorowy film. Niestety, rozwiązanie Polaka okazało się droższe w eksploatacji niż to, co zaproponowała amerykańska firmę Technicolor i to jej rozwiązanie w efekcie podbiło świat. To, co stworzył Szczepanik, było jednak z powodzeniem wykorzystywane przez wiele firm na świecie, jak choćby wspomniane na wstępie Kodak i Agfa.

Polacy cały czas pozostają w ścisłej czołówce najróżniejszych światowych konkursów na budowę łazika, który ma docelowo eksplorować Marsa. Tylko w tym roku propozycja pojazdu "Scorpio", przygotowana na Politechnice Wrocławskiej, zwyciężyła w międzynarodowych zawodach łazików marsjańskich European Rover Challenge. Co ciekawe, drugie miejsce w konkursie zajęła drużyna „Impuls” z Politechniki Świętokrzyskiej, co pokazuje, jak znakomite pomysły i rozwiązania powstają na polskich uczelniach wyższych.

Konkurs jest europejską wersją prestiżowych zawodów University Rover Challenge (URC), które corocznie odbywają się na pustyni Utah w Stanach Zjednoczonych. Od dwóch lat pierwsze miejsca w tym konkursie zajmuje drużyna z Politechniki Białostockiej z łazikiem Hyperion i Hyperion 2. Studenci z Białegostoku wygrali zawody również w 2011 roku z łazikiem Magma 2.

Uczeni z konsorcjum pod kierunkiem Instytutu Włókiennictwa w Łodzi po raz pierwszy na świecie zastosowali technikę napylania magnetronowego do nanoszenia cienkich powłok metalicznych na włókniny. Dzięki temu możliwe stało się tworzenie tkanin, materiałów, a nawet tapet, które chronić będą ludzi przed negatywnym wpływem promieniowania. W praktyce polski wynalazek znajdzie zastosowanie w ochronie czułej aparatury - np. medycznej, a także wszędzie tam, gdzie trzeba zabezpieczyć ludzi przed promieniowaniem wytwarzanym przez różnego rodzaju urządzenia. Wynalazkiem zainteresowane są także banki i centra danych – może on również pomóc w ich zabezpieczeniu przed nieautoryzowanym dostępem.

Podczas II wojny światowej dwóch poruczników - Józef Kosacki oraz Andrzej Garboś wymyślili pierwszy na świecie wykrywacz min. Konstrukcja urządzenia i sposób jego wykorzystania stały się standardem obowiązującym we wszystkich innych podobnych urządzeniach na świecie. Polskiego wykrywacza min przez ponad 50 lat używała brytyjska armia. Co więcej, wykorzystywano go również w latach 1991-1995, podczas konfliktu w Zatoce Perskiej.

Poznaniacy Michał Bąk i Patryk Strzelewicz połączyli wirtualną rzeczywistość ze światem tradycyjnej rozrywki. Ich elektroniczna kostka do gier planszowych, która dzięki technologii bezprzewodowej łączy się z tabletem i smartfonem, podbiła szturmem świat. DICE+ ("dice” to po angielsku właśnie kostka do gry) jest dowodem na to, że i w Polsce mogą powstawać innowacyjne produkty, którymi interesuje się świat. Do tej pory żaden inny rodzimy gadżet nie był dopuszczony do sprzedaży w amerykańskim sklepie Apple. Urządzenie składane w fabryce w Piotrkowie Trybunalskim zostało oficjalnie zaprezentowane podczas targów Gamescom w niemieckiej Kolonii w sierpniu 2013 roku. Pół roku wcześniej podczas przedpremierowej prezentacji na marcowych targach CeBIT w Hanowerze kostką zagrali Donald Tusk i kanclerz Angela Merkel.

"DICE+ jest nowoczesną wersją tradycyjnej kostki do gry, która może służyć również jako kontroler, komunikujący się z tabletami i innymi urządzeniami za pomocą technologii Bluetooth 4.0. Elektroniczna kostka jest wykonana z wysokiej jakości materiałów, cyfry wyświetlane są w innowacyjny sposób spod powierzchni ścianek sześcianu. W urządzenie wbudowano procesor, akcelerometr, magnetometr, sześć diod RGB oraz dziesiątki innych podzespołów elektronicznych" - wyjaśniają twórcy gadżetu. Co ważne, choć DICE+ dostępna jest w Apple Store, współpracuje z tabletami zarówno z systemem operacyjnym iOS jak i z Androidem.

W tym roku tytuł najlepszego polskiego wynalazku otrzymał elektroniczny wózek inwalidzki. Zwycięski wózek inwalidzki sterowany jest przy pomocy joysticka oraz tabletu. Ale prawdziwej „inteligencji” dodaje mu możliwość sterowania za pomocą urządzeń wykrywających ruch gałek ocznych, a nawet… myśli.

Wózek jest w stanie odczytywać i analizować fale mózgowe i w ten sposób sterować pracą silników. To jednak nie wszystko. Może się on również łączyć z systemami "domów inteligentnych", dzięki czemu osoba poruszająca się na nim będzie mogła np. otwierać okna, drzwi, włączać światło i wiele, wiele innych. Osoba poruszająca się takim wózkiem ma także możliwość wezwania pomocy automatycznie - po naciśnięciu tylko jednego klawisza. Autorami projektu są Patryk Arłamowski i Kamila Rudnicka.