Nagroda Nobla z Chemii 2024. Białka w roli głównej

W Sztokholmie ogłoszono, że laureatami tegorocznej Nagrody Nobla z chemii zostali Amerykanin David Baker oraz Brytyjczycy Demis Hassabis i John M. Jumper. Naukowcy zostali docenieni za prace nad projektowaniem i przewidywaniem trójwymiarowej struktury białek.

Poznaliśmy laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 2024 r. Amerykanin David Baker został wyróżniony za swoje badania nad projektowaniem białek przy użyciu metod obliczeniowych. Brytyjczycy Hassabis i Jumper otrzymali nagrodę za przewidywanie trójwymiarowych struktur białek.

Dzięki wynikom badań tegorocznych laureatów możliwe jest tworzenie nowych białek, które znajdują zastosowanie w leczeniu chorób, szczepionkach, nanomateriałach oraz w lepszym zrozumieniu oporności bakterii na antybiotyki – poinformował Komitet Noblowski na swojej stronie internetowej.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

W 2020 r. Demis Hassabis i John Jumper zaprezentowali model AI AlphaFold2. Pozwala on na przewidywanie struktury praktycznie wszystkich spośród 200 mln zidentyfikowanych białek. Od tego momentu AlphaFold2 znalazł zastosowanie u ponad 2 mln ludzi w 190 krajach. Badania te pozwoliły na lepsze zrozumienie mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki oraz działania enzymów rozkładających plastik.

David Baker, wykorzystując aminokwasy – podstawowe elementy budulcowe białek – zaprojektował w 2023 r. nowe cząsteczki białek. Od tego momentu, jego grupa badawcza projektuje kolejne białka. Te mogą być stosowane jako leki, składniki szczepionek, nanomateriałów oraz małe czujniki.

David Baker otrzyma połowę nagrody wynoszącej 11 mln koron szwedzkich (4,2 mln zł). Pozostałą część podzielą między siebie Demis Hassabis i John M. Jumper.

David Baker, urodzony 6 października 1952 r. jest pionierem metod obliczeniowych w projektowaniu i przewidywaniu trójwymiarowych struktur białek z wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Jego osiągnięcia mają ogromne znaczenie dla medycyny.

39-letni Brytyjczyk Demis Hassabis rozpoczął karierę od projektowania i programowania gier komputerowych z użyciem sztucznej inteligencji. Jest współzałożycielem laboratorium DeepMind, będącego spółką zależną Google. Hassabis pełni też rolę doradcy rządu Wielkiej Brytanii w zakresie technologii AI.

John Michael Jumper urodził się w 1981 r. w Little Rock (USA). Stworzył wraz z Hassabisem system sztucznej inteligencji AlphaFold, który pozwala przewidywać struktury białek na podstawie sekwencji aminokwasów. Obecnie Jumper pracuje w laboratorium DeepMind w Londynie.

David Baker, profesor na University of Washington, został w 2024 r. zaliczony przez "Time" do grona 100 najbardziej wpływowych osób w dziedzinie zdrowia. Natomiast w 2021 r., John M. Jumper został uznany przez pismo "Nature" za jedną z dziesięciu najbardziej znaczących osób w nauce.