Mapa nieba na wakacje - co ciekawego zobaczymy?

Najbardziej widowiskowym zjawiskiem tego lata będzie niewątpliwie całkowite zaćmienie Słońca, jednak niestety nie będziemy mogli go zobaczyć w Polsce. Jeżeli jednak uda wam się być w USA w 21 sierpnia to będziecie mieli okazję zobaczyć Słońca całkowicie zasłonięte przez Księżyc. Pas całkowitego zaćmienia zacznie wędrować po Ziemi o godzinie 16.49 czasu uniwersalnego i przebiegnie głównie przez Stany Zjednoczone. Jednak również na polskim niebie nie zabraknie ciekawych zjawisk do oglądania.

Zobacz także: Najpiękniejszy film pokazujący zaćmienie Słońca, jaki widzieliśmy

Od maja do końca sierpnia na niebie można zobaczyć tzw. Obłoki Srebrzyste. Zjawisko powstaje gdy pył pochodzenia kosmicznego łączy się z parą wodną, tworząc nietypowe chmury. Największe szanse na ich zobaczenie mamy nad morzem, ponieważ zjawisko występuje ok. 80 km n.p.m. Obłoki rozpoznamy po charakterystycznym srebrzystym kolorze.

Ciekawym wydarzeniem będzie częściowe zaćmienie Księżyca, które będziemy mogli zobaczyć 7 sierpnia, kiedy naturalny satelita będzie wschodzić. Maksymalna faza zaćmienia nastąpi o godz. 19.22 polskiego czasu. Z kolei najbliższa pełnia Księżyca wypada 16 lipca, a kolejna 15 sierpnia. Co ciekawe, każda z pełni ma swoją własną, unikatową nazwę nadaną przez Rdzennych Amerykanów.

Lato to również dobra okazja do obserwowania meteorytów, potocznie nazywanych spadającymi gwiazdami. Jednym z najlepiej widocznych na letnim niebie w Polsce będzie rój św. Wawrzyńca (rój Perseidów). Szybkie, małe, białe okruchy komety 109P/Swift-Tuttle będzie można obserwować od 17 lipca do 24 sierpnia, ale największe zagęszczenie będzie można zobaczyć w nocy z 12 na 13 sierpnia.

Z kolei od 13 lipca do 23 sierpnia można dostrzec Południowe Delta Akwarydy. To rój meteorytów znany jeszcze od starożytności. Najbardziej widoczny będzie nocami między 29 a 31 lipca. Z kolei między 26 czerwca a 14 lipca można w ciągu dnia zobaczyć Taurydy, orbitujące kosmiczne odłamki, które powstały w wyniku wybuchu mającego miejsce w Układzie Słonecznym około 30-40 tys. lat temu.

Tego lata na polskim niebie będą bardzo dobrze widoczne również gwiazdy tworzące tzw. Trójkąt Letni. Trzy, bardzo jasne gwiazdy tworzą na niebie duży trójkąt. Najjaśniejszą z nich jest Wega z konstelacji Lutni, a poza nią w skład Trójkąta wchodzą także: Deneb (gwiazdozbiór Łabędzia) i Altair (gwiazdozbiór Orła).

Łatwe do obserwacji będą także planety, zwłaszcza Wenus, która o tej porze roku świeci najjaśniej. Możemy ją obserwować przed wschodem Słońca, stąd często nazywana jest Gwiazdą Poranną. Wieczorem z kolei bardzo dobrze będzie widoczny Merkury. Przez całe lato nocą będzie bardzo dobrze widoczny także Jowisz, jednak w sierpniu będzie zachodził znacznie wcześniej niż w lipcu. Do końca lipca możemy obserwować Króla Planet do północy, ale w sierpniu już do ok. 21:00.

W lipcu dobrze widoczny będzie Saturn, a z pomocą lornetki astronomicznej lub teleskopu zobaczymy wyraźnie jego pierścienie i księżyc – Tytan. Najlepiej widoczne będą już 9 lipca. Saturn będzie można również obserwować w sierpniu – zachodzi wtedy w okolicy północy. Uran i Neptun są niemożliwe do obserwacji bez teleskopu, ale im bliżej jesieni tym lepsza będzie widoczność. Neptun będzie dość wyraźnie widoczny w okolicy 9 września.

Zaćmienie Słońca czy Księżyca bardzo łatwo jest obserwować bez teleskopu. W przypadku gwiazdozbiorów czy planet może to być nieco trudniejsze, ale wystarczy zwykle obrotowa mapa nieba. Jest ona niezwykle prosta w użyciu i można ją kupić lub pobrać z sieci do wydrukowania. Taką mapę ustawiamy na daną datę i godzinę według instrukcji do niej załączonej (warto pamiętać, że mapy korzystają z zimowego czasu). Do obserwacji nieba przyda się też latarka z diodą dającą czerwone światło – posłuży nam do oświetlania mapy. Następnie należy wybrać się miejsce obserwacji – ważne, by nie dochodziły do nas sztuczne światła, dzięki czemu będziemy mogli zobaczyć światło gwiazd i planet.

Obserwację nocnego nieba lepiej jest oczywiście prowadzić bez dodatkowego źródła światła. Tak więc jeśli chcemy korzystać ze smartfona, to musimy mieć na uwadze, że nasz oczy będą musiały się dłużej przyzwyczajać, by zobaczyć światło gwiazd. Niemniej możemy skorzystać z aplikacji do rozpoznawania obiektów na nocnym niebie. Dzięki temu nie musimy korzystać z papierowej mapy, a aplikacja będzie rozpoznawać nasze położenie i wskazywać obiekty, które powinniśmy być w stanie zobaczyć. Jeśli chcecie spróbować tej metody obserwacji nocnego nieba to polecamy aplikacje:

• Sky Map
• NASA App
• Stellarium