Ludzki mózg uległ skurczeniu. Mrówki podpowiadają dlaczego

W drodze ewolucji mózgi naszych przodków głównie zwiększały swoją objętość. Jednak kilka tysięcy lat temu trend ten uległ wyhamowaniu, a nawet odwróceniu. Biolodzy postanowili wyjaśnić anatomiczny fenomen przyglądając się niepozornym... mrówkom.

Intuicja podpowiada, że w miarę rozwoju naszego gatunku wielkość mózgu powinna wyłącznie rosnąć – jednak nie jest to do końca prawda. "Zaskakującym faktem dotyczącym dzisiejszych ludzi jest to, że obecne mózgi są mniejsze w porównaniu z mózgami naszych plejstoceńskich przodków" – wyjaśnia dr Jeremy DeSilva z Dartmouth College.

Amerykański antropolog stanął na czele zespołu, który spróbował rozwiązać tę zagadkę, poprzez ewolucyjną analizę porównawczą. Jak tłumaczy inny członek ekipy, James Traniello: "Sugerujemy, że mrówki mogą dostarczyć wiedzy na temat tego, dlaczego mózgi zmieniają swój rozmiar na skutek życia w rozwiniętym społeczeństwie. Zrozumienie, dlaczego mózgi się zwiększają lub zmniejszają byłoby trudne do zbadania, tylko przy użyciu skamielin".

Przyjrzenie się anatomii robotnic różnych gatunków mrówek, pozwoliło na zauważenie pewnych schematów. Przede wszystkim, współdziałanie grupy, struktura mrowiska i podział pracy w istocie korelują z rozmiarami mózgów. W społeczności, w której wiedza jest dzielona, a jednostki specjalizują się w pewnych zadaniach, mózgi dążą do wydajności i mniejszej energochłonności. Może to skutkować zmniejszeniem ich rozmiarów.

"Społeczności mrówek i ludzi są zupełnie różne i podążały odmiennymi ścieżkami ewolucji. Jednak mimo to, owady dzielą z człowiekiem pewne aspekty życia w grupie, jak zbiorowe podejmowanie decyzji i konieczność podziału pracy. Właśnie te podobieństwa mogą nam dostarczyć ogólnych informacji o czynnikach wpływających na mózg".

Jeżeli ten trop jest właściwy, to mózg człowieka uległ skurczeniu w związku z przestawieniem na bardziej osiadły tryb życia, sprzyjający ściślejszej specjalizacji jednostek. Członkowie większej grupy nie musieli już myśleć o wszystkim i mogli zdać się na "inteligencję zbiorową". Tym samym, organ odpowiadający za myślenie – z zasady wymagający dużo energii i pożywienia – przestał rosnąć, a nawet nieznacznie zmniejszył swoje rozmiary.

Więcej informacji znajdziesz w źródle: J. DeSilva, J. Traniello, A. Claxton, When and Why Did Human Brains Decrease in Size? A New Change-Point Analysis and Insights From Brain Evolution in Ants, "Frontiers in Ecology and Evolution".