Pies widzi to inaczej. Tak odbiera twoje gesty

Naukowcy z Uniwersytetu Loránda Eötvösa w Budapeszcie przeprowadzili badania, które wykazały, że małe dzieci i psy różnią się w sposobie interpretowania gestów wskazujących na jakiś obiekt. Kiedy wskazujemy na coś, dziecko skupia się na tym konkretnym przedmiocie, natomiast pies interpretuje nasz gest jako wskazówkę dotyczącą kierunku, nie zaś samego obiektu.

Badacze poszukiwali wyjaśnień tego zjawiska. Ich zdaniem inny odbiór nie wynika jedynie z różnic w percepcji wzrokowej między psami a ludźmi, ale także z różnic w procesie myślowym i interpretacji gestów. Dowodem na to jest fakt, że u psów o wyższej inteligencji wygląd obiektu ma takie samo znaczenie, jak jego lokalizacja, co sugeruje, że sposób przetwarzania informacji przez te psy jest bardziej zbliżony do ludzkiego.

Zjawisko to określane jest jako tendencyjność przestrzenna. Jest to błąd poznawczy, który polega na interpretowaniu informacji w kontekście przestrzeni, lokalizacji lub odległości, podczas gdy te same informacje mogłyby być z łatwością zastosowane do obiektu.

– Na przykład, kiedy pokazujemy psu lub dziecku położenie przedmiotu, dziecko interpretuje ten gest jako wskazanie na obiekt, podczas gdy pies traktuje go jako wskazówkę kierunkową. Innymi słowy, niezależnie od intencji osoby wskazującej, znaczenie tego gestu jest inne dla dziecka i psa – wyjaśnia dr Ivaylo Iotchev, współautor badania, które zostało opublikowane w czasopiśmie "Ethology".

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Tendencyjność przestrzenna była już wcześniej obserwowana w kilku testach behawioralnych, ale do tej pory nikt nie badał jej dogłębnie. Jest to jednak szansa na lepsze zrozumienie sposobu myślenia psów.

– Wcześniejsze badania nie wyjaśniły, czy psy zachowują się w ten sposób ze względu na gorszy (niż u naczelnych) wzrok, czy też dlatego, że parametry przestrzeni są dla nich ważniejsze niż konkretne, pobliskie obiekty – tłumaczy dr Iotchev.

Dr Iotchev i jego zespół przeprowadzili dwa testy behawioralne z udziałem 82 psów, aby zmierzyć tendencyjność przestrzenną. W pierwszym teście psy musiały nauczyć się, w ciągu maksymalnie 50 prób, czy smakołyk zawsze znajduje się na prawym, czy na lewym talerzu, dzięki czemu mogły poznać jego lokalizację. W drugim teście wykorzystano dwa rodzaje talerzy - biały okrągły i czarny kwadratowy - które zawsze umieszczano pośrodku sali badawczej.

Jedzenie zawsze podawano psu na tym samym talerzu, ale talerz ten pojawiał się w losowej kolejności, na przemian z drugim (zawsze pustym) naczyniem. Efektywność uczenia się mierzono na podstawie tego, jak szybko psy dobiegały do właściwego talerza.

Wyniki badań pokazały, że psy uczyły się szybciej, gdy przysmak był umieszczony po prawej lub lewej stronie sali, co wymagało od nich wyboru kierunku. Natomiast znacznie większe trudności miały z zapamiętaniem, na którym rodzaju talerza znajduje się przysmak. Oznacza to, że psy szybciej przyswajały informację o lokalizacji niż o cechach obiektu.

Aby zrozumieć, czy błąd przestrzenny ma charakter sensoryczny, poznawczy czy mieszany, badacze musieli wykryć i zmierzyć różnice między zdolnościami wizualnymi i poznawczymi psów. Wymagało to zmierzenia głowy psa, ponieważ jest ona skorelowana z ostrością wzroku, a także sprawdzenia, jak skutecznie psy radzą sobie z problematycznymi zadaniami.

– Zdolności wzrokowe różnych ras psów różnią się od siebie, co jest częściowo związane z kształtem głowy. Psy z krótszym pyskiem, zwane brachycefalicznymi, mają wzrok podobny do ludzkiego. Budowa ich siatkówki umożliwia ostrzejsze i bardziej skupione widzenie niż u ras o długich pyskach – wyjaśniają autorzy badania.

Aby ocenić zdolności poznawcze psów, zwierzęta wzięły udział w serii testów pamięci, uwagi i wytrwałości. Okazało się, że tendencyjność przestrzenna jest mniejsza u psów, które lepiej widzą drobne szczegóły.

W kolejnym etapie badań naukowcy chcieli sprawdzić, czy istnieje związek między tendencyjnością przestrzenną a inteligencją psów. Wiadomo, że u ludzkich dzieci tendencyjność zmniejsza się wraz ze wzrostem inteligencji (w tym wypadku związanej z wiekiem), więc naukowcy założyli, że podobnie może być w przypadku psów.

Inteligencję psów określano na podstawie ich umiejętności do rozwiązywania bardziej złożonych zadań.

Badanie wykazało, że tendencyjność przestrzenna jest mniejsza u psów "inteligentniejszych", a także u tych, które wykazują większą ostrość widzenia.

– Widzimy więc, że tendencyjność przestrzenna u psów to nie tylko problem sensoryczny, ale także ważny czynnik wpływający na sposób myślenia. Odkryliśmy również, że mądrzejsze psy są bardziej odporne na trudne, stresujące sytuacje podczas uczenia się i potrafią przezwyciężyć swoje uprzedzenia – podsumowuje dr Iotchev.