Ostatni lot TS‑11 Iskra. To jedna z najlepszych polskich konstrukcji wszechczasów

Dama polskiego lotnictwa odchodzi na emeryturę. 9 grudnia odbył się ostatni, pożegnalny lot samolotu szkolno-treningowego PZL TS-11 Iskra bis A. Jego miejsce w Siłach Powietrznych RP przejmie Leonardo M-346 Bielik.

Ostatni lot TS-11 Iskra w barwach Sił Powietrznych RP odbył się na terenie lotniska 41. Bazy Lotnictwa Szkolnego im. mjr. pil. Eugeniusza Horbaczewskiego (41. BLSz.) w Dęblinie. Dowódcą załogi był ppłk pil. Grzegorz Banaś, drugim pilotem- ppłk pil. Marek Stechni. W uroczystym pożegnaniu wzięła udział maszyna nr 2001.

Gospodarzem uroczystości był płk pil. dr inż Grzegorz Ślusarz, Dowódca 4. Skrzydła Lotnictwa Szkolnego. W uroczysty sposób przekazał samolot TS-11 Iskra na rzecz Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Akt Przekazania sygnował w imieniu placówki dyrektor muzeum Paweł Pawłowski.

TS-11 Iskra odchodziła w tym roku 60-lecie pierwszego oblotu. W roku 1963 rozpoczęto produkcję samolotu, a także wprowadzono go do służby. Ostatnie loty szkoleniowe odbyły się w zeszłym roku, a wówczas rolę TS-11 Iskra zaczęły przejmować samoloty turbośmigłowe PZL-130 Orlik TC-II. W przyszłości, rolę samolotów szkolno-treningowych mają przejąć zaawansowane Leonardo M-346 Bielik.

Na początku bieżącego roku, Siły Powietrzne RP korzystały z 36 samolotów szkolno-treningowych PZL TS-11 Iskra bis A. Spośród 74 wyprodukowanych egzemplarzy właśnie tego modelu, 7 nadal pozostanie w służbie Sił Powietrznych RP. Nie będą to jednak samoloty treningowe, a maszyny wykorzystywane przez dobrze znany zespół Biało-Czerwone Iskry. Pozostałe samoloty zostaną zezłomowane lub trafią do muzeum.

Zobacz też: Najlepsze polskie samoloty

PZL TS-11 Iskra to pierwsza polska konstrukcja lotnicza napędzana silnikiem odrzutowym. Wielu pasjonatów lotnictwa uznaje ją do dziś za najlepszą polską konstrukcję w historii. Przez 24 lata produkcji powstały 424 egzemplarze samolotu, w przeróżnych konfiguracjach: A, B, C, D oraz DF. Powstało także kilka modeli prototypowych. Najnowocześniejszym z nich, wyposażonym w zmodernizowaną awionikę ICAO, jest TS-11 Iskra MR, służąca w zespole akrobacyjnym Biało-Czerwone Iskry.

Na "Iskrze bis" ustanowiono międzynarodowe rekordy:

• 2 IX 1964 - 715,7 km/h w obwodzie zamkniętym 100 km,
• 24 IX 1964 - 730 km/h w obwodzie zamkniętym 500 km
• 26 IX 1964 - 839 km/h na bazie 15/25 km.

Iskra to dolnopłat wolnonośny o konstrukcji metalowej. Zazwyczaj występuje w wersji dwuosobowej, chociaż w niektórych konfiguracjach posiada miejsce dla tylko jednego pilota. Przez lata Iskra doczekała się kilku modeli silnika. Między 1967 a 1969 montowano w niej silniki SO-1 o ciągu 9,80 kN (1000 kG). W 1969 roku zastąpił go model SO-3 o przedłużonym resursie, a finalnie Iskrę napędzał SO-3W o ciągu 10,80 kN (1100 kG).

Dane techniczne PZL TS-11 Iskra bis D:

• Dwuosobowa załoga
• 11,5 m długości
• 10,6 m rozpiętości skrzydeł
• 3,5 m wysokości
• 17,5 m2 powierzchni nośnej
• 3840 kg całkowitej masy startowej
• 2560 kg masy własnej
• 720 km/h prędkości maksymalnej
• 1460 km zasięgu
• silnik WSK SO-3W o ciągu 10,80 kN (1100 kG)