Naziści zniszczyli skamielinę "morskiego potwora". Naukowcy nie dali za wygraną

Po tym, jak nazistowscy piloci zbombardowali cenną skamielinę "morskiego potwora" podczas nalotu na Londyn w czasie II wojny światowej, szczegółowa czarno-biała ilustracja drapieżnego gada morskiego, znanego jako ichtiozaur, stała się jedynym wizualnym zapisem, jaki pozostał po sproszkowanych starożytnych kościach. Tak przynajmniej sądzili paleontolodzy – aż do teraz.

Naukowcy odkryli dwa dawno zaginione gipsowe odlewy szkieletu w dwóch muzeach – jeden w Stanach Zjednoczonych, a drugi w Niemczech – zauważają serwisy The New York Times i Live Science. Skamielina, którą wydobyto w Lyme Regis w południowo-zachodniej Anglii w 1818 r. i opisano w 1819 r., była pierwszym niemal kompletnym szkieletem ichtiozaura, jaki kiedykolwiek znaleziono. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że została ona odkopana przez angielską paleontolog i kolekcjonerkę skamielin Mary Anning.

Skamielina ichtiozaura jako pierwsza ukazywała wodnego gada ze wszystkimi jego kośćmi – w tym tylnymi płetwami, które nie były obecne w poprzednich skamieniałościach. Od 1820 r. skamieniałość znajdowała się w kolekcji Royal College of Surgeons w Londynie.

Nazistowskie pociski podczas kampanii Blitz uderzyły w kolegium w maju 1941 r., a skamielina "prawie na pewno została zniszczona". Sądzono, że nie istniały żadne zapisy o gipsowych modelach skamieliny – donieśli naukowcy w pracy badawczej opublikowanej 2 listopada w czasopiśmie Royal Society Open Science.

Tylko "przez czysty przypadek" badacze odkryli odlewy podczas wypraw w poszukiwaniu wczesnojurajskich skamieniałości ichtiozaurów przechowywanych "za kulisami w muzealnych skarbcach" – powiedział główny autor badania Dean Lomax, paleontolog z Wydziału Nauk o Ziemi i Środowisku na Uniwersytecie w Manchesterze w Wielkiej Brytanii i autor książki "Locked in Time: Animal Behavior Unearthed in 50 Extraordinary Fossils".

Ichtiozaury żyły obok dinozaurów i rządziły morzami od ok. 250 do ok. 90 milionów lat temu. Stworzenia te miały opływowe ciała z długimi, wąskimi głowami i mierzyły od 3 do 20 metrów długości.

Dean Lomax i współautorka badania prof. Judy Massare z Wydziału Nauk o Ziemi na uczelni SUNY Brockport, znaleźli pierwszy z dwóch odlewów w 2016 r. w Peabody Museum of Natural History Uniwersytetu Yale. Muzeum nabyło odlew jako część kolekcji 90 tys. okazów przekazanych w 1930 r. Poza i inne szczegóły szkieletu ichtiozaura były identyczne z tymi na ilustracji z Lyme Regis.

Wiele drobnych szczegółów na ilustracji szkieletu było jednak nieobecnych w odlewie, co sugeruje, że był to "albo odlew odlewu, albo że jest to bardzo wczesny odlew wykonany bezpośrednio z oryginału we wczesnym okresie jego historii" – podali autorzy badania.

Ich przypuszczenia okazały się słuszne. Lomax znalazł drugi odlew podczas wizyty w grudniu 2019 r. w zbiorach berlińskiego Muzeum Historii Naturalnej. W muzealnych katalogach nie było wzmianki o kopii. Paleontolog odkrył gipsową płytę podczas spaceru po korytarzach w magazynie skamieniałości. "Spędziwszy już czas na studiowaniu odlewu z Yale, od razu wiedziałem, co to jest, a no mojej twarzy pojawił się ogromny uśmiech" – wspomina Lomax.

Berliński odlew został pomalowany tak, by bardziej odpowiadał opublikowanej ilustracji skamieliny i był w znacznie lepszym stanie niż odlew z Yale. Został on prawdopodobnie wykonany później i przy użyciu nowszych metod, które mogły dokładniej uchwycić szczegóły szkieletu ichtiozaura. Gdyby nie dwa odnalezione odlewy, nie byłoby sposobu dla współczesnych paleontologów na sprawdzenie poprawności struktur na rysunku.