Autonomiczny myśliwiec F-16. Pilotuje go sztuczna inteligencja

Wyposażony w szereg systemów odpowiedzialnych za autonomiczne poruszanie się samolot Lockheed Martin VISTA X-62A to tak naprawdę zmodyfikowana wersja F-16D Block 30 Peace Marble II. Według portalu Bazy Sił Powietrznych Edwards w Kalifornii, maszyna zapisała się w historii branży militarnej jako pierwsza, która była pilotowana wyłącznie przez sztuczną inteligencję. Trwający ponad 17 godzin (i zakończony sukcesem) przelot wskazuje kierunek, w którym zmierzają amerykańskie siły powietrzne – wykorzystanie SI tam, gdzie to możliwe.

Opracowaniem innowacyjnego samolotu zajął się ośrodek badawczy Skunk Works (oddział firmy Lockheed Martin) współpracujący z Calspan Corporation. Producent zdradza, że poruszanie się w trybie autonomicznym jest oparte m.in. o zbieranie danych pochodzących z wcześniejszych przelotów. Na ich podstawie VISTA potrafi "uczyć się", w jaki sposób reagować na niebie i w efekcie tego oprogramowanie pozwala maszynie latać bez najmniejszego wsparcia ze strony pilotów.

Kluczowy dla rozwoju autonomicznej awioniki był trwający ponad 17 godzin przelot zmodyfikowanego F-16D, który jest wynikiem wielu prac mających swój początek w amerykańskiej bazie sił powietrznych Edwards jeszcze w 2022 r. Lockheed Martin wykorzystał w pracach nad samolotem połączenie systemu symulacji VISTA (VSS), algorytmu śledzenia modelu (MFA) oraz systemu autonomicznej kontroli symulacji (SACS).

Pierwszy z elementów sztucznej inteligencji (VSS) odpowiada za bieżące symulowanie scenariuszy lotu, uwzględniając charakterystykę otoczenia, a więc pojawienie się np. potencjalnie niespodziewanych sytuacji na niebie. MFA jest z kolei algorytmem, który zbiera informacje dotyczące zachowania pilotów podczas testowych lotów myśliwcami. To właśnie od nich maszyna czerpie wiedzę niezbędną do tego, aby zapewnić bezpieczny lot bez udziału załogi. Swoistym "kontrolerem" poruszania się bez udziału ludzi jest natomiast SACS, który w czasie rzeczywistym weryfikuje symulację i bezpośrednio wpływa na jakość przelotu VISTA X-62A.

Lockheed Martin twierdzi, że autonomiczny myśliwiec może natychmiast reagować na konieczność wprowadzenia zmian w oprogramowaniu. To z kolei oznacza, że VISTA X-62A jest maszyną całkowicie uniwersalną oraz będącą platformą testową do rozwoju sztucznej inteligencji w przemyśle militarnym. Jak twierdzi dr Malcolm Cotting ze szkoły testowych pilotów amerykańskich sił powietrznych w bazie Edwards: "Posiadanie samolotu takiego jak X-62A jest kluczowe dla szybkiego testowania w locie autonomicznych zachowań".

Testowanie kolejnych autonomicznych przelotów zmodyfikowanego F-16D jest ważne, bo w założeniu przyczyni się do upowszechnienia tego typu lotów w przyszłości. Podpułkownik Ryan Hefron zaangażowany w program DARPA ACE (skupiający się na projektowaniu sztucznej inteligencji m.in. dla samolotów taktycznych) już teraz mówi, że wyczyn VISTA X-62A poskutkował przyspieszeniem tempa budowania systemów opartych o SI o co najmniej rok.