Jedynie 1 proc. stanowisk pracy w polskich biurach jest w pełni przystosowanych do potrzeb pracowników, a ponad połowa nie spełnia większości wymogów ergonomii. W efekcie, ponad 90 proc. pracowników biur skarży się na bóle kręgosłupa , a ponad 80% cierpi na dolegliwości związane ze wzrokiem. To wyniki badań przeprowadzonych w ramach czwartej edycji kampanii Ergotest, której celem jest zwrócenie uwagi na zagrożenia płynące z codziennej pracy biurowej.
Jak wynika z tegorocznych badań Ergotest 2009. ponad 50 proc. stanowisk pracy nie spełnia większości wymogów ergonomii. Nadal większość pracowników biurowych pracuje w niekomfortowych i często szkodliwych dla zdrowia warunkach. Taka sytuacja trwa już w Polsce od kilku lat i niewiele się na tym polu zmienia.
Jak wynika z badań jedna trzecia stanowisk pracy nie ma wystarczającej, odpowiednio wydzielonej przestrzeni, a odległość od następnego stanowiska pracy jest mniejsza niż zgodne z normami 8. cm. Okazuje się także, że polscy pracownicy siedzą na niewygodnych i źle wyregulowanych krzesłach – prawie połowa nie ma wcale lub posiada jedynie częściową możliwość dostosowania siedziska do własnych, indywidualnych potrzeb. Jak wyjaśnia Marcin Babski prezes Polskiego Stowarzyszenia Pracowników BHP, „prawidłowe, ergonomiczne krzesło, to takie które opiera się na pięcioramiennej podstawie z odpowiednio wyprofilowanym oparciem, możliwością obrotu o 360 stopni, regulacją wysokości oraz regulowanymi podłokietnikami”.
Zatrważający jest także brak świadomości Polaków, na temat tego jak powinno wyglądać prawidłowe stanowisko pracy. Ponad połowa pracowników biurowych ma źle ustawiony monitor, a prawie jedna trzecia pracuje przy nieodpowiednio ustawionej klawiaturze. Aż w 8. proc. przypadków nadgarstki podczas pisania na klawiaturze są ułożone nieprawidłowo – zawieszone w powietrzu lub uciskane przez krawędź biurka, a nie tak jak powinny, podparte na żelowej podkładce.
Większość pracowników w Polsce nie ma także zapewnionych odpowiednich, ergonomicznych akcesoriów biurowych. Jedynie 13. korzysta z podkładek na dokumenty, a 19% z podnóżka.
W związku z tym, że polscy pracownicy pracują w nieodpowiednich dla zdrowia warunkach, większość z nich skarży się na różnego rodzaju dolegliwości. Jak podkreśla dr n. med. Patrycja Krawczyk-Szulc, specjalista medycyny pracy Grupy LUX MED „nieergonomiczne stanowisko pracy, wymuszające niewygodną pozycje ciała podczas pracy z monitorem ekranowym to najważniejsze przyczyny obciążenia układu ruchu. Skutkiem tych obciążeń są tzw. zespoły przeciążeniowe układu mięśniowo-szkieletowego. Istotnym czynnikiem wpływającym na występowanie dolegliwości i chorób układu ruchu jest również sposób wykonywania pracy. Podczas pracy z komputerem często przeciążamy kończyny górne pisząc na klawiaturze lub obsługując mysz nie zachowując m.in. „neutralnego”. fizjologicznego ustawienia nadgarstka”.
Wyniki badań Ergotest potwierdzają, że zgłaszane dolegliwości mają bezpośredni związek z organizacją miejsca pracy. Najczęściej spotykane choroby biurowe to bóle kręgosłupa i karku, zaburzenie ostrości widzenia i ogólne przemęczenie.
Na doskwierające i często występujące problemy z kręgosłupem narzeka ponad połowa pracowników. O bólu oczu i zaburzeniach ostrości widzenia wspomina natomiast ponad 80. Polaków. Pracownicy biurowi skarżą się także na mrowienie w stopach, drętwienie łydek oraz ból w okolicach nadgarstków. Na ogólne przemęczenie pracą biurową może wpływać także fakt, że tylko połowa z nas korzysta z przysługującej wszystkim 5 – cio minutowej przerwy, po każdej godzinie pracy z komputerem.
_ ----------- Ankieta online (www.ergotest.pl) została wypełniona między styczniem 2009 a październikiem 2009 przez 11 300 respondentów, w ramach corocznej, ogólnopolskiej akcji edukacyjnej „Ergotest”, promującej bezpieczeństwo pracy biurowej. _ *Stół *
- powinien mieć możliwość regulacji wysokości. Wysokość blatu powinna być dostosowana do pracującej przy nim osoby i pozwalać na zachowanie co najmniej kąta 90 stopni (miedzy ramieniem a przed ramieniem) przy pisaniu na klawiaturze. Przestrzeń na nogi powinna pozwolić na płaskie ułożenie stóp na podłodze. Jeśli brak jest regulacji blatu – można skorzystać ze specjalnych podnóżków.
- powierzchnia stołu musi umożliwiać wygodną pracę z notatkami i dostępność wszelkich potrzebnych nam narządzi. Wszystkie elementy wyposażenia stanowiska powinny być w zasięgu ramion, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji. Jeśli nie jest to możliwe - można skorzystać z różnego rodzaju udogodnień: podstawek na notatki, stojących i wiszących kuwet, podstawek pod telefon itp.
- głębokość stołu powinna pozwalać na oparcie nadgarstków przy pisaniu na klawiaturze, najlepiej na specjalnej podkładce
- w przypadku częstej pracy z dokumentami i notatkami, stanowisko powinno być wyposażone w uchwyt na dokumenty, z regulacją ustawienia wysokości i nachylenia. Uchwyt powinien znajdować się przed pracownikiem –. między klawiaturą a monitorem, zawsze tak, by minimalizować ruchy głowy
Krzesło
- powinno być obrotowe i mieć możliwość regulacji wysokości siedziska. Oparcie krzesła powinno być ukształtowane zgodnie z naturalna pozycja kręgosłupa i mieć regulacją kąta nachylenia
- powinno mięć co najmniej pięć miejsc podparcia, zapewniając w ten sposób stabilność. Niedopuszczalne są jakiekolwiek luzy w jego konstrukcji
- bezpieczne dla zdrowi krzesło powinno mieć również regulowane podłokietniki
Oświetlenie
- powinno być trojakiego rodzaju: naturalne (światło słoneczne), ogólne (świetlówki o białej barwie) oraz miejscowe (regulowane lampki o żółtej barwie światła, które powinny być ustawione tak, aby nie raziło pracownika).
Podnóżek
- bardzo istotny, a prawie nieobecny element wyposażenia biurowego. Ma za zadanie utrzymanie naturalnego kąta nachylenia stóp w pozycji siedzącej. Podnóżek powinien mieć antypoślizgową powierzchnię.
Ekran
- najlepiej ciekłokrystaliczny (w przeciwieństwie do tradycyjnych monitorów nie emituje szkodliwego promieniowania).
- monitor należy ustawić tak, aby był w odległości od 4. do 70 cm i 200 - 500 poniżej linii wzroku. Ważne jest aby płaszczyzna ekranu była prostopadła do twarzy. Ustawienie monitora powinno wyeliminować odblask.
Klawiatura i mysz
Tu również chodzi o jak najbardziej naturalna, niewymuszona pozycję rąk zapobiegającą jednostałym, długotrwałym obciążeniom ramion i nadgarstków
- klawiatura i mysz powinny znajdować się w specjalnej szufladzie. W pisaniu na klawiaturze istotne jest, aby nadgarstki miały cały czas wsparcie na przednim wsporniku a jeśli to możliwe – na żelowej podkładce. Zapobiega to bardzo niebezpiecznym, długotrwałym obciążeniom stawów, które po latach pracy przemieniają się w dokuczliwe schorzenia.
- klawiatura powinna mieć możliwość regulacji kąta nachylenia.
- najbardziej naturalne ułożenie dłoni zapewnia klawiatura dzielona
Komputer- powinien być ustawiony tak, aby umożliwiać łatwy dostęp do napędów CD, DVD czy dyskietek.
- mysz, podobnie jak klawiatura, stwarza zagrożenie długotrwałymi obciążeniami nadgarstków. Dlatego jej umiejscowienie powinno pozwalać na oparcie nadgarstka na blacie, o ile to możliwe –. na podkładce żelowej.
Gdy tego nie masz, może Ci grozić: Wpływ pracy przy komputerze na wzrok
Praca przy komputerze, szczególnie długotrwała, w złych warunkach, może powodować takie dolegliwości jak:
- przemijająca (nie zawsze!) krótkowzroczność
- rozmywanie się obrazu
- zły kontrast widzenia
- podwójne widzenie
- uczucie pieczenia, kłucia, ucisku
- tępy ból oka
- łzawienie oczu, zaczerwienienie spojówek
Na subiektywne dolegliwości związane ze zmęczeniem oczu na skutek pracy przy komputerze skarży się aż 90. kobiet i 80% mężczyzn!
2. Obciążenia psychiczne
Praca przy komputerze pociąga za sobą również duże obciążenia psychiczne. Po pierwsze, często jest to praca jednostajna i monotonna. Powtarzanie tych samych czynności powoduje znużenie i apatię. Z drugiej strony nowoczesny sprzęt o dużej mocy obliczeniowej ma krótki czas reakcji. Zmiany na monitorze pojawiają się błyskawicznie, dużo szybciej, niż może na nie zareagować układ nerwowy człowieka. Powoduje to konieczności wytężonej i ustawicznej uwagi, co prowadzi do zmęczenia i różnych symptomów napięcia: trudności w myśleniu, drażliwości, nerwowości, uczucia leku, skłonności do zapominania, a nawet…. ziewania. Kolejna przyczyną stresu jest też abstrakcyjność pracy przy komputerze. Operator styka się z symbolicznymi wyobrażeniami rzeczy, z ich abstrakcyjnymi przedstawieniami, co powoduje poczucie alienacji. Karol Marks byłby zaskoczony żywotnością swojej teorii!
3. Wpływ na układ szkieletowo – mięśniowy
To kolejna grupa zagrożeń związanych z praca przy komputerze. Na dolegliwości układu mięśniowo szkieletowego skarży się 50. badanych mężczyzn i 70% kobiet. Mimo, iż dolegliwości te wydają się błahe, w istocie jest to cicha bomba. Prowadzą do poważnych stanów zwyrodnieniowych w rejonie szyjno barkowym, palcach i nadgarstkach, okolicach ud i krzyża. Skąd się to bierze? Pracując przy komputerze zmuszeni jesteśmy pozostawać przez długi czas w określonej pozycji oraz wykonywać dokładne ruchy o dużej powtarzalności.
Cumulative Trauma Disorders (dolegliwości powstające w wyniku mikrourazów)
Cumulative Trauma Disorders to inaczej psychiczne i fizyczne urazy, występujące w stałym miejscu, a wywołane biomechanicznym działaniem na specyficzną cześć ciała (plecy, ręce, kark, nadgarstki). CDT różni się od tradycyjnego zmęczenia mięśni, ponieważ nie objawia się w krótkim okresie. Syndrom CDT powstaje w wyniku powtarzających się niesprzyjających warunków. Tak powstałe urazy są bardzo trudne a w niektórych przypadkach niemożliwe do wyleczenia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka. nne choroby wywoływane przez nieprawidłowo zorganizowane stanowiska komputerowe
Podrażnienie błony śluzowej
Reakcja na duże stężenie ozonu w powietrzu, wywołane m.in. przez drukarki laserowe.
Objawy: podrażnienie śluzówki oczu, nosa i krtani.
Syndrom Sicca
Zauważalne zmniejszenie częstotliwości mrugania oczyma spowodowane przez długotrwały kontakt z monitorem.
Objawy: wysychanie i wykrzywienie rogówki oraz stopniowa utrata wzroku.
Zaburzenia widzenia
Przemęczenie oczu wywołane częstymi zmianami ogniskowej oraz wpatrywaniem się na przemian w obiekty mocno oświetlone położone blisko i znajdujące się w oddali, ukryte w mroku.
Objawy: zmęczenie, zaczerwienienie oczu, pieczenie oraz uczucie kłucia w oczach, bóle głowy, widzenie podwójne i za mgłą, następstwa psychosomatyczne.
Zawroty głowy
Spowodowane przeciążeniem oczu, nieergonomicznym stanowiskiem pracy, częstym korzystaniem z okularów i stresem wzmaganym przez promieniowanie elektromagnetyczne.
Bóle głowy
Skutek promieniowania elektromagnetycznego, przemęczenia oczu i przyjmowania złej pozycji podczas siedzenia (źle zorganizowane środowisko pracy).
*Zespół cieśni nadgarstka *
Następstwo nieprawidłowego ułożenia rąk podczas korzystania z klawiatury (przeguby uniesione ku górze!) W najwęższym miejscu przeguby dłoni, tzw. kanale nadgarstka nerwy są zbyt mocno ściśnięte.
Objawy: nadwrażliwość, drętwienie, mrowienie oraz ból kciuka i trzech kolejnych palców oraz całych dłoni i nadgarstków.
Repetitive Strain-Injury Syndrom (RSI)
Zespół urazów wywołanych jednostronnym, chronicznym przeciążaniem kończyn górnych na odcinku dłoń-bark.
Objawy: dotkliwy, piekący ból przedramienia, ramienia, szyi i łopatki; obrzęk, usztywnienie, bezwład, niezdolność do pracy.
Dolegliwości kręgosłupa i pleców
Spowodowane aranżacją stanowiska komputerowego zaprzeczającą zasadom ergonomii.
Objawy: dyskopatia, skrzywienie kręgosłupa, przykurcze mięśni nóg.
Dolegliwości natury psychicznej
Dają o sobie znać na stanowisku pracy lub w jego bezpośrednim otoczeniu. Przypuszczalne przyczyny: zaburzenia widzenia, elektrostres.
Objawy: depresja, utrata energii życiowej, zaburzenia menstruacyjne, kłopoty z potencją, nerwowość, podrażnienia skóry, alergie, zaburzenia żołądkowe, jelitowe itp.
Impotencja
Ujawnia się po długotrwałej, nieprzerwanej pracy przy komputerze. Przyczyny niejasne, przypuszczalnie elektrostres.
Zaburzenia krążenia
W kończynach dolnych - rezultat nieprawidłowej pozycji przy komputerze; w górnych - RSI oraz zespołu cieśni nadgarstka.
Podrażnienie skóry
Wywołane ciągłym bombardowaniem skóry przez dodatnio naładowane cząstki kurzu odpychane przez monitor w kierunku operatora.
Objawy: ostre podrażnienie skóry u osób o cerze wrażliwej.
Usztywnienie mięśni
Jest skutkiem przyjmowania nieprawidłowej pozycji podczas pracy przy komputerze oraz złym ustawieniem monitora.
Objawy: usztywnienie mięśni (przede wszystkim karku).
Alergie
Nasilają się na stanowisku pracy lub w jego bezpośrednim otoczeniu. Przyczyna: przypuszczalnie stres wywołany promieniowaniem elektromagnetycznym.
Poronienia i dolegliwości menstruacyjne
Badania wykazały, że poronienia zdarzają się dwa razy częściej ciężarnym spędzającym przy komputerze (szkodliwy jest przede wszystkim monitor) ponad 20 godzin tygodniowo niż tym, które nie mają z nim kontaktu. Prace tego typu zwiększają również dolegliwości menstruacyjne. Ich przyczyna jest niejasna. Przypuszczalnie wywołuje je przeciążenie i elektrosmog.
